Image-reviewer، abusefilter، autopatrolled، botadmin، دیوان‌سالاران، eliminator، import، مدیران رابط کاربری، ipblock-exempt، movedable، oversight، patroller، reviewer، rollbacker، مدیران، translationadmin
۹٬۴۳۸
ویرایش
علی شریعتی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - '{{یادداشت|' به '{{یاد|'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - '{{یادداشت|' به '{{یاد|') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
به باور شریعتی، روشنفکر باید به ایجاد یک پروتستانتیسم اسلامی بپردازد تا بتواند فورانی از اندیشه و حرکت تازه به جامعه ببخشد. او به پروتستانتیسم مسیحی اشاره می‌کرد که به گفته او، اروپای قرون وسطی را منفجر کرد و همه عواملی که‌اندیشه و سرنوشت جامعه را به نام دین متوقف کرده بود، از میان برداشت.<ref>شریعتی، مجموعه آثار، ج ۲۰، ص۲۹۴.</ref> شریعتی منتقد برداشتی از اسلام بود که به گفته او، «به ما تحرک نمی‌بخشد، بلکه به ما سکوت و سکون و قناعت می‌دهد و همه امیدها را به بعد از مرگ موکول می‌کند.»<ref>شریعتی، مجموعه آثار، ج ۵، ص۴۲، به نقل از خسروپناه،آسیب‌شناسی دین‌پژوهی معاصر، ۱۳۸۹ش، ص۳۳۷.</ref> | به باور شریعتی، روشنفکر باید به ایجاد یک پروتستانتیسم اسلامی بپردازد تا بتواند فورانی از اندیشه و حرکت تازه به جامعه ببخشد. او به پروتستانتیسم مسیحی اشاره می‌کرد که به گفته او، اروپای قرون وسطی را منفجر کرد و همه عواملی که‌اندیشه و سرنوشت جامعه را به نام دین متوقف کرده بود، از میان برداشت.<ref>شریعتی، مجموعه آثار، ج ۲۰، ص۲۹۴.</ref> شریعتی منتقد برداشتی از اسلام بود که به گفته او، «به ما تحرک نمی‌بخشد، بلکه به ما سکوت و سکون و قناعت می‌دهد و همه امیدها را به بعد از مرگ موکول می‌کند.»<ref>شریعتی، مجموعه آثار، ج ۵، ص۴۲، به نقل از خسروپناه،آسیب‌شناسی دین‌پژوهی معاصر، ۱۳۸۹ش، ص۳۳۷.</ref> | ||
پروتستانتیسم اسلامی {{ | پروتستانتیسم اسلامی {{یاد| پروتستانیسم (Protestanism) به معنای گرایش و اعتقاد به مذهب پروتستان (Pritestan) است. مذهب پروتستان، نام یکی از سه فرقه اصلی مسیحی است. از آن جهت که این مذهب در اعتراض به برخی عقاید کلیسای کاتولیک شکل گرفت، نام پروتستان به خود گرفت. پروتست (Protest) به معنای اعتراض و پروتستان (Protestan) به معنای معترض است. عقلگرایی بیشتر کلیسای پروتستان نسبت به کلیسای کاتولیک از ویژگی‌های شاخص آنهاست. {{مدرک}} }}در نظر شریعتی، اصلاح مذهب از طریق مبارزه با خرافات، جمود و تعصب‌های کور است و نفی مطلق آن دسته از مفاهیم اسلامی و دینی که در توجیه نظام طبقاتی و استبدادی کاربرد دارند؛ به عبارت دیگر، بازگرداندن دین به سرچشمه اصلی و ایجاد نهضت و تحول فکری، اجتماعی و علمی، بر اساس [[قرآن]] و سنت.<ref>شریعتی، مجموعه آثار، ج ۲۶، ص۴۷۲.</ref>در دیدگاه شریعتی، پروتستانتیسم اسلامی به معنای حذف دین از عرصه اجتماع نبود؛ بلکه به نظر او برای رسیدن به اسلامِ ایدئولوژیک، باید در اسلام شناسی انزواگرا تجدید نظر شود...شریعتی در چگونکی این رویکرد گاه دچار خطاهایی گشته از جمله این که در برخی از نگاشته‌های خود، معرفت دینی را در سطح علوم تجربی محض تنزل می‌دهد.پروتستانتیسم شریعتی نقطه مقابل نظریه آخوندزاده{{یاد|میرزا فتحعلی آخوندزاده ۱۸۱۲ ۱۸۷۸، ۱۱۹۱ ۱۲۵۶ش) نمایش‌نامه‌نویس و آزادی‌خواه ایرانی در دورهٔ قاجار و بنیانگذار ادبیات نو در ایران. برخی آخوندزاده را یک سکولاریست مصمم و از مدافعان سرسخت قانون اساسی دنیوی و هوادار جدی تفکیک مطلق سیاست و دیانت از یکدیگر و مخالف نفوذ و دخالت شرعی و روحانی در حکومت و سیاست داسته‌اند. {{مدرک}} }} بود. مراد آخوندزاده از پروتستانتیسم، حذف ابعاد آسمانی و الهی دین و نفی شریعت و منشأ الهی حق، و قراردادن اعتبارات و قراردادهای بشری در مرکز حق است: «پروتستانتیسم، عبارت از مذهبی است که حقوق الله و تکالیف عبادالله، جمیعاً در آن ساقط بوده، فقط حقوق الناس باقی بماند».<ref>سایت پرسمان دانشگاهیان، نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه هاjavascript:void(0)</ref> | ||
احمد نقیب‌زاده، استاد دانشگاه تهران، معتقد است شریعتی می‌خواست مارتین لوتر۱۴۸۳-۱۵۴۶م.{{ | احمد نقیب‌زاده، استاد دانشگاه تهران، معتقد است شریعتی می‌خواست مارتین لوتر۱۴۸۳-۱۵۴۶م.{{یاد| به آلمانیMartin Luther کشیش متجدد و مترجم انجیل به زبان آلمانی و اصلاح‌طلب مذهبی و از پیشوایان نهضت اصلاحات پروتستانی }} ایران باشد تا نوعی مذهب پروتستان ایجاد کند و همانطور که لوتر در مقابل کلیسا ایستاد، او نیز می‌خواست در مقابل روحانیت بایستد. نقیب‌زاده معتقد است شریعتی در این راه شکست خورد.<ref>«به تاریخ پیوست»، در مصاحبه با احمد نقیب‌زاده، در روزنامه اعتماد، ۲۹ خرداد ۹۵، ص۱۰.</ref> | ||
===روشنفکری=== | ===روشنفکری=== | ||
| خط ۱۳۷: | خط ۱۳۷: | ||
#[[مرتضی مطهری]]، آرا و اندیشه‌های شریعتی را ناسازگار با بنیادهای اندیشه دینی می‌دانست و گرچه خود معتقد به مبارزه بر مبنای اسلام بود، اما محوری‌کردن عنصر مبارزه و قربانی کردن دیگر وجوه دین را ناروا قلمداد می‌کرد و گاه این رویکرد شریعتی را مارکسیسم‌زدگی می‌خواند.<ref>[http://www.bashgah.net/fa/content/show/10402 ترکش‌دوز، سنخ‌شناسی منتقدین شریعتی، سایت باشگاه اندیشه، ۹ خرداد ۱۳۸۴.]</ref> مطهری در نقدی که بر جزوه [[حسین وارث آدم (کتاب)|حسین وارث آدم]] نوشته، این جزوه را توجیه تاریخ بر اساس مارکسیسم دانسته و آن را روضه مارکسیستی برای [[امام حسین(ع)]] خوانده است.<ref>مجموعه آثار شهید مطهری، ج۱۷، ص۶۷۱.</ref> | #[[مرتضی مطهری]]، آرا و اندیشه‌های شریعتی را ناسازگار با بنیادهای اندیشه دینی می‌دانست و گرچه خود معتقد به مبارزه بر مبنای اسلام بود، اما محوری‌کردن عنصر مبارزه و قربانی کردن دیگر وجوه دین را ناروا قلمداد می‌کرد و گاه این رویکرد شریعتی را مارکسیسم‌زدگی می‌خواند.<ref>[http://www.bashgah.net/fa/content/show/10402 ترکش‌دوز، سنخ‌شناسی منتقدین شریعتی، سایت باشگاه اندیشه، ۹ خرداد ۱۳۸۴.]</ref> مطهری در نقدی که بر جزوه [[حسین وارث آدم (کتاب)|حسین وارث آدم]] نوشته، این جزوه را توجیه تاریخ بر اساس مارکسیسم دانسته و آن را روضه مارکسیستی برای [[امام حسین(ع)]] خوانده است.<ref>مجموعه آثار شهید مطهری، ج۱۷، ص۶۷۱.</ref> | ||
#[[مهدی بازرگان]]، با رویکردی نزدیک به [[مرتضی مطهری|مطهری]]، معتقد بود که محدود کردن دین در عرصه فقه و اخلاق و عبادات، همان اندازه خیانت است که محدود کردن آن در کلاه‌خود و شمشیر و مبارزه و [[جهاد]].<ref>[http://www.bashgah.net/fa/content/show/10402 ترکش‌دوز، سنخ‌شناسی منتقدین شریعتی، سایت باشگاه اندیشه، ۹ خرداد ۱۳۸۴.]</ref> همچنین [[سید حسین نصر]]، از سنت‌گرایان، حرکت شریعتی را آلاینده فضای قدسی سنت دانسته و آن را مخلّ آرامش روحانی دین تلقی کرده است.<ref>[http://www.bashgah.net/fa/content/show/10402 ترکش‌دوز، سنخ‌شناسی منتقدین شریعتی، سایت باشگاه‌اندیشه، ۹ خرداد ۱۳۸۴.]</ref> | #[[مهدی بازرگان]]، با رویکردی نزدیک به [[مرتضی مطهری|مطهری]]، معتقد بود که محدود کردن دین در عرصه فقه و اخلاق و عبادات، همان اندازه خیانت است که محدود کردن آن در کلاه‌خود و شمشیر و مبارزه و [[جهاد]].<ref>[http://www.bashgah.net/fa/content/show/10402 ترکش‌دوز، سنخ‌شناسی منتقدین شریعتی، سایت باشگاه اندیشه، ۹ خرداد ۱۳۸۴.]</ref> همچنین [[سید حسین نصر]]، از سنت‌گرایان، حرکت شریعتی را آلاینده فضای قدسی سنت دانسته و آن را مخلّ آرامش روحانی دین تلقی کرده است.<ref>[http://www.bashgah.net/fa/content/show/10402 ترکش‌دوز، سنخ‌شناسی منتقدین شریعتی، سایت باشگاه‌اندیشه، ۹ خرداد ۱۳۸۴.]</ref> | ||
#برخی جریان‌های حوزوی در دهه ۴۰ و ۵۰ شمسی، مانند [[دارالتبلیغ اسلامی]] وابسته به [[محمدکاظم شریعتمداری]]، [[مکتب اسلام (ماهنامه)|نشریه مکتب اسلام]]، و مخصوصا [[مکارم شیرازی]] و [[مصباح یزدی]]، [[سید محمدحسین حسینی تهرانی|حسینی تهرانی]] {{ | #برخی جریان‌های حوزوی در دهه ۴۰ و ۵۰ شمسی، مانند [[دارالتبلیغ اسلامی]] وابسته به [[محمدکاظم شریعتمداری]]، [[مکتب اسلام (ماهنامه)|نشریه مکتب اسلام]]، و مخصوصا [[مکارم شیرازی]] و [[مصباح یزدی]]، [[سید محمدحسین حسینی تهرانی|حسینی تهرانی]] {{یاد|حسینی تهرانی در رابطه با داستان سالم پیدا شدن بدن شیخ صدوق در قبر پس از ۹۰۰ سال وانکار دکتر گفته است :آقای دکتر در کتابش می‌نویسد: «اینکه می‌گویند بدن صدوق تر و تازه است، برای آن است که ریاضت می‌کشید ؛ افرادی هم که چربی نخورند و گوشت نخورند بدن‌های آنها خشک می‌شود، و اگر در محفظه‌ای قرار دهند که با هوا و رطوبت تماس نداشته باشد ممکن است که چند صباحی بدن بماند.».آقا جان بیا ایمان بیاور به خدا و عالم غیب! صدوق اهل گوشت و چربی خوردن هم بود، ریاضت هم نمی‌کشید و چاق هم بود، قریب هزارسال است که مرده، بدنتر وتازه است، زیر زمین مرطوب هم هست. معادشناسی، ج۳، ص۱۹۶}} انتقاداتی به رویکردهای شریعتی وارد کردند. تفاسیر متفاوت شریعتی از برخی روایات تاریخی و مخصوصا آیات [[قرآن]]، منشأ این انتقادات بود که منتقدین مذکور، عدم انطباق آرای شریعتی با روایات اصیل دینی را مورد تاکید قرار می‌دادند. تفسیر او از داستان خلقت آدم و حوا، یکی از این موارد است.<ref>[http://www.bashgah.net/fa/content/show/10402 ترکش‌دوز، سنخ‌شناسی منتقدین شریعتی، سایت باشگاه اندیشه، ۹ خرداد ۱۳۸۴.]</ref> | ||
#[[علی ابوالحسنی]]، از تاریخ‌نگاران معاصر، در کتابی با عنوان «شهید مطهری افشاگر توطئه» که در سال ۱۳۶۱ش منتشر شد،<ref>[http://mtif.org/p/book/2606/ شهید مطهری افشاگر توطئه]، بنیاد محقق طباطبایی.</ref> هدف شریعتی را تاویل ظاهر دیانت به باطن الحاد و مادیت دانست و با تکیه بر برخی دست‌نوشته‌های [[مرتضی مطهری]]، شریعتی را روشنفکری وابسته خواند که در پی تحریف دین و ترویج الحاد به نام مذهب است.<ref>شکوهی، «مخالفان شریعتی از سنتی تا مدرن (۲)»، در روزنامه اعتماد، ۲۹ خرداد ۱۳۹۵، ص۱۶. </ref> | #[[علی ابوالحسنی]]، از تاریخ‌نگاران معاصر، در کتابی با عنوان «شهید مطهری افشاگر توطئه» که در سال ۱۳۶۱ش منتشر شد،<ref>[http://mtif.org/p/book/2606/ شهید مطهری افشاگر توطئه]، بنیاد محقق طباطبایی.</ref> هدف شریعتی را تاویل ظاهر دیانت به باطن الحاد و مادیت دانست و با تکیه بر برخی دست‌نوشته‌های [[مرتضی مطهری]]، شریعتی را روشنفکری وابسته خواند که در پی تحریف دین و ترویج الحاد به نام مذهب است.<ref>شکوهی، «مخالفان شریعتی از سنتی تا مدرن (۲)»، در روزنامه اعتماد، ۲۹ خرداد ۱۳۹۵، ص۱۶. </ref> | ||
#گروهی از روحانیان سنتی و محافل مذهبی غیرمبارز، نخستین کسانی دانسته شده‌اند که به مخالفت با شریعتی پرداختند و معتقد بودند او شیعه نیست و در پی ضربه زدن به تشیع است. این دسته، شریعتی را به ضدیت با ولایت متهم می‌کردند و [[حسینیه ارشاد]] را که محل اصلی سخنرانی‌های او بود، «یزیدیه اضلال» می‌نامیدند.<ref>شکوهی، «مخالفان شریعتی از سنتی تا مدرن (۲)»، در روزنامه اعتماد، ۲۹ خرداد ۱۳۹۵، ص۱۶. </ref> | #گروهی از روحانیان سنتی و محافل مذهبی غیرمبارز، نخستین کسانی دانسته شده‌اند که به مخالفت با شریعتی پرداختند و معتقد بودند او شیعه نیست و در پی ضربه زدن به تشیع است. این دسته، شریعتی را به ضدیت با ولایت متهم می‌کردند و [[حسینیه ارشاد]] را که محل اصلی سخنرانی‌های او بود، «یزیدیه اضلال» می‌نامیدند.<ref>شکوهی، «مخالفان شریعتی از سنتی تا مدرن (۲)»، در روزنامه اعتماد، ۲۹ خرداد ۱۳۹۵، ص۱۶. </ref> | ||
| خط ۱۶۸: | خط ۱۶۸: | ||
کتاب‌هایی که در ایران و به زبان فارسی و عربی درباره شریعتی چاپ و منتشر شده، تا سال ۱۳۹۰ش، ۲۹۶ مورد بوده است. همچنین مجموع آثاری که بخشی از آن درباره شریعتی بوده، ۵۳۸ مورد است.<ref>امیر فریار، «کتابشناسی شریعتی»، در ماهنامه جهان کتاب، دی، بهمن و اسفند ۱۳۹۰،ش ۲۷۲-۲۷۴، ص۲۲.</ref> | کتاب‌هایی که در ایران و به زبان فارسی و عربی درباره شریعتی چاپ و منتشر شده، تا سال ۱۳۹۰ش، ۲۹۶ مورد بوده است. همچنین مجموع آثاری که بخشی از آن درباره شریعتی بوده، ۵۳۸ مورد است.<ref>امیر فریار، «کتابشناسی شریعتی»، در ماهنامه جهان کتاب، دی، بهمن و اسفند ۱۳۹۰،ش ۲۷۲-۲۷۴، ص۲۲.</ref> | ||
کتاب‌هایی که در ردّ نظریات شریعتی نوشته شده، نزدیک به سی جلد است و بیشتر آنها پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]] نوشته شده و در یک مورد، نویسنده‌ای به نام [[قاسم اسلامی]]، {{ | کتاب‌هایی که در ردّ نظریات شریعتی نوشته شده، نزدیک به سی جلد است و بیشتر آنها پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]] نوشته شده و در یک مورد، نویسنده‌ای به نام [[قاسم اسلامی]]، {{یاد| مجتهد شیعی ۱۳۰۳-۱۳۶۰ش) http://almonzer.blogfa.com/post/107 }}۱۱ جلد کتاب در ردّ او نوشته است.<ref>امیر فریار، «کتابشناسی شریعتی»، در ماهنامه جهان کتاب، دی، بهمن و اسفند ۱۳۹۰،ش ۲۷۲-۲۷۴، ص۲۲.</ref> در میانه سال‌های ۱۳۴۹ تا ۱۳۸۹ش، به استثنای سال ۱۳۵۰، هر ساله کتابی درباره شریعتی منتشر شده و در سال ۱۳۵۹ش، چهل کتاب درباره او به چاپ رسیده است.<ref>امیر فریار، «کتابشناسی شریعتی»، در ماهنامه جهان کتاب، دی، بهمن و اسفند ۱۳۹۰،ش ۲۷۲-۲۷۴، ص۲۲.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||