سال ۱۳۰۱ هجری شمسی
(تغییرمسیر از 1301 شمسی)
| ۱۵ - قرن ۱۴ هجری شمسی - ۱۳ | |
| حکومت‌های سرزمین‌های اسلامی | |
|---|---|
| قاجار در ایران | احمدشاه |
| بارَک‌زایی در افغانستان | شاه امان‌الله |
| هاشمی در عراق | فیصل بن حسین (فیصل اول) |
| وقایع مهم | |
| تاسیس حوزه علمیه قم | |
| تولدها | |
| حسینعلی منتظری | |
| وفات‌ها | |
| محمد ارباب قمی | |
سال ۱۳۰۱ هجری شمسی اولین سال قرن ۱۴ شمسی، برابر با سال‌های ۱۳۴۰ و ۱۳۴۱ق و سال‌های ۱۹۲۲ و ۱۹۲۳م است. در این سال، احمدشاه قاجار پادشاه ایران و فیصل بن حسین هاشمی حاکم عراق بوده است. اولین قانون اساسی افغانستان در این سال به تصویب رسید.
حوزه علمیه قم در این سال تاسیس شد و گروهی از علمای نجف به ایران تبعید شدند. محمد ارباب قمی از درگذشتگان این سال است.
وضعیت کلی
اولین روز سال ۱۳۰۱ش با ۲۳ رجب ۱۳۴۰ق و ۲۲ مارس ۱۹۲۲م و آخرین روز آن با سوم شعبان ۱۳۴۱ق و ۲۱ مارس ۱۹۲۳م مصادف بوده است. در این سال، احمدشاه قاجار در ایران[۱] فیصل بن حسین هاشمی در عراق،[۲] یحیی بن محمد المنصور ملقب به متوکل در یمن،[۳] و امان‌الله بن حبیب‌الله در افغانستان حکومت می‌کردند.[۴]
رویدادها
- ۳ فروردین: تأسیس حوزه علمیه قم به دست عبدالکریم حائری یزدی.[۵]
- اواخر خرداد: تحصن تعدادی از عالمان شیعه در مسجد جامع بغداد برای مخالفت با برخی از مواد معاهده بین فیصل اول، شاه عراق و دولت بریتانیا.[۶]
- مرداد: جامعه دیانت در تهران اعلامیه‌ای در حمایت از اعتراض عالمان عراق صادر کرد.[۷]
- حزب النهضة العراقیة به عنوان یک حزب اسلامی توسط شیعیان در کاظمین تاسیس شد. دبیرکل آن محمد امین الجرجفجی بود. فعالیت این حزب در ۱۹۲۹م/۱۳۰۸ش توسط حکومت عراق متوقف شد.[۸]
- شهریور: تبعید یا سفر محمد خالصی‌زاده، سید محمد صدر (فرزند سید حسن صدر) و چند عضو حزب الوطنی از عراق به ایران در اعتراض به دخالت بریتانیا در امور عراق.[۹] آنان جمعیت بین‌النهرین و نشریه لواء النهرین را در ایران تاسیس کردند.[۱۰]
- ۱۰ اسفند/حوت: اولین قانون اساسی افغانستان در ۷۳ ماده توسط لویه جرگه تصویب شد.[۱۱]
تولدها و درگذشت‌ها
- ۱۱ فروردین: ولادت عبدالرحیم ربانی شیرازی، فقیه شیعی، عضو مجلس خبرگان قانون اساسی، مجلس خبرگان رهبری و شورای نگهبان.[۱۲]
- ۱۲ اردیبهشت: ولادت حبیب‌الله فضائلی، روحانی، خوشنویس و پژوهشگر.[۱۳]
- ۱۶ تیر: درگذشت زین‌العابدین مرندی از فقیهان استان آذربایجان.[۱۴]
- ۱ مهر: ولادت حسینعلی منتظری از مراجع تقلید، عضو شورای انقلاب اسلامی ایران، رئیس مجلس خبرگان قانون اساسی و قائم‌مقام رهبری جمهوری اسلامی ایران از ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۸ش.[۱۵]
- ۱۷ آذر: درگذشت عبدالعلی هروی (تولد:۱۲۳۵ش) عالم و فعال اجتماعی در دوره ناصرالدین شاه و اهل هرات.[۱۶]
- ۱ اسفند. تولد سید تقی طباطبائی قمی، مجتهد و از شاگردان سید ابوالقاسم خویی. (۵ رجب ۱۳۴۱ق)
- ۲۹ اسفند: ولادت عبدالحسین زرین‌‌کوب پژوهشگر ادبیات و تاریخ ایران و اسلام.[۱۷]
- درگذشت محمد ارباب قمی از فقیهان شیعه و نویسنده الاربعین الحسینیة.[۱۸]
- ولادت سید جواد مصطفوی نویسنده و پژوهشگر دینی، از مترجمان و شارحان اصول کافی.[۱۹]
- ولادت محمود رامیار نویسنده و قرآن‌پژوه.[۲۰]
- ولادت محمد شریف‌رازی مورخ و تراجم‌نگار.[۲۱]
- کشته‌شدن زایر خضر خان اهرمی از همرزمان رئیسعلی دلواری و مبارزان علیه انگلیس در جنگ جهانی اول
- درگذشت بیضای اردبیلی شاعر مرثیه‌سرا
- درگذشت اسماعیل نوبری از مشروطه‌خواهان تبریزی و فعالان حزب دموکرات محمد خیابانی
پانویس
- ↑ باسورث، سلسله‌های اسلامی جدید: راهنمای گاهشماری و تبارشناسی، ۱۳۸۱ش، ص۵۴۰.
- ↑ باسورث، سلسله‌های اسلامی جدید: راهنمای گاهشماری و تبارشناسی، ۱۳۸۱ش، ص۲۳۵.
- ↑ باسورث، سلسله‌های اسلامی جدید: راهنمای گاهشماری و تبارشناسی، ۱۳۸۱ش، ص۱۹۸.
- ↑ باسورث، سلسله‌های اسلامی جدید: راهنمای گاهشماری و تبارشناسی، ۱۳۸۱ش، ص۶۳۹.
- ↑ حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۱۴.
- ↑ مرکز اسناد خارجی، وزارت خارجه ایران، پرونده شماره ۴-۱۶-۱۳۴۰ق.
- ↑ سازمان اسناد ملی ایران، سند شماره ۲-۵۵-۱۰-۲۹۶.
- ↑ زبیدی، موسوعة الاحزاب العراقیة، ۲۰۰۷م، ص۳۵۵-۳۵۶.
- ↑ کوهستانی‌نژاد، مهاجرت علمای عراق به ایران و بازگشت آنان، ۱۳۸۳ش، ش ۴، ص۱۳-۱۶.
- ↑ کوهستانی‌نژاد، مهاجرت علمای عراق به ایران و بازگشت آنان، ۱۳۸۳ش، ش ۴، ص۱۳-۱۵.
- ↑ وزارت عدلیه جمهوری اسلامی افغانستان، «قوانین اساسی افغانستان»، وبگاه وزارت عدلیه افغانستان.
- ↑ «زندگی‌نامه حضرت آیت‌الله ربانی شیرازی»، پایگاه اطلاع رسانی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- ↑ استاد حبیب‌اله فضائلی، سایت انجمن خوشنویسان اصفهان.
- ↑ «رحلت عالم ربانی آیت‌الله مرندی»، سایت سازمان تبلیغات اسلامی آذربایجان شرقی.
- ↑ خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۱۳.
- ↑ ناصری داودی، مشاهیر تشیع در افغانستان، ۱۳۹۰ش، ج۳، ص۴۱۰و۴۱۱.
- ↑ دهباشی، «کارنامه زرین»، ص۲۹.
- ↑ ارباب قمی، الاربعین الحسینیه، ۱۳۷۹ش، ص۹.
- ↑ حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۱۲۹.
- ↑ طباطبائی، «رامیار، محمود»، ص۲۷۹.
- ↑ زعفرانی‌زاده، «شریف رازی»، ص۱۵۰.
منابع
- ارباب قمی، میرزا محمد، الاربعین، تهران، اسوه، ۱۳۷۹ش.
- باسورث، ادموند کلیفورت، سلسله‌های اسلامی جدید؛ راهنمای گاهشماری و تبارشناسی، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران، مرکز باستان شناسی اسلام و ایران، ۱۳۸۱ش.
- حائری، علی، روزشمار قمری، قم، مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۸۱ش.
- دهباشی، علی، «کارنامه زرین»، در مجله بخارا، شماره۷، مرداد۱۳۷۸ش.
- زبیدی، حسن لطیف کاظم، موسوعة الاحزاب العراقیة، نشر عارف، بغداد، ۲۰۰۷م.
- زعفرانی‌زاده، سعید، «شریف رازی»، در دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۸ش.
- طباطبائی، سیدکاظم، «رامیار، محمود»، در دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش.
- کوهستانی‌نژاد، مسعود، «مهاجرت علما از عراق به ایران و بازگشت آنان به عراق (۱۳۰۱،۱۳۰۲و۱۳۰۳ش) ۱۳۸۳ش، ش ۴.</ref>
- منتظری، حسینعلی، خاطرات، بی‌جا، اتحاد ناشرین ایرانی در اروپا، ۱۳۷۹ش.
- «رحلت عالم ربانی آیت‌الله مرندی»، سایت سازمان تبلیغات اسلامی آذربایجان شرقی، تاریخ درج: ۱۵ تیر ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۶ دی ۱۴۰۰ش.
- «زندگی‌نامه حضرت آیت‌الله ربانی شیرازی»، پایگاه اطلاع رسانی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، تاریخ بازدید: ۱۵ آذر ۱۴۰۰ش.
- «استاد حبیب‌اله فضائلی»، سایت انجمن خوشنویسان اصفهان، تاریخ درج: بهمن ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۵ آذر ۱۴۰۰ش.
- وزارت عدلیه جمهوری اسلامی افغانستان، «قوانین اساسی افغانستان»، وبگاه وزارت عدلیه افغانستان، تاریخ بازدید ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.