سال ۱۳۰۰ هجری شمسی، آخرین سال قرن ۱۳ شمسی، زمان شکل‌گیری کشورهای عربی در خاورمیانه، تحت سرپرستی انگلیس و فرانسه، پس از شکست و تجزیه حکومت عثمانی در جنگ جهانی اول (۱۲۹۳ ـ ۱۲۹۷ش/۱۹۱۴ ـ ۱۹۱۸م) بود. در آسیای میانه، دولت تازه‌تأسیس سوسیالیستی شوروی روسیه، به تصرف و سرکوب سرزمین‌ها و جوامع مسلمان دست می‌زد. محمدحسین غروی نایینی ، سید ابوالحسن اصفهانی و مهدی خالصی، هر سه مقیم عراق، از فقیهان مطرح بودند. عبدالکریم حائری در آخرین روز این سال، به قم آمد و چندی بعد حوزه علمیه قم را تأسیس کرد.

سال ۱۳۰۰ هجری شمسی
۱۴ - قرن ۱۳ هجری شمسی - ۱۲
۱۳۳۹ و ۱۳۴۰ قمری؛ ۱۹۲۱ و ۱۹۲۲ میلادی
حکومت‌های سرزمین‌های اسلامی
قاجار در ایراناحمد شاه (سلطنت: ۱۲۸۸ ـ ۱۳۰۴ش)
بارَک‌زایی در افغانستانشاه امان‌الله (حکومت: ۱۲۹۷ ـ ۱۳۰۷ش)
هاشمی در عراقملک فیصل بن حسین (سلطنت: ۱۳۰۰ ـ ۱۳۱۲ش/۱۹۲۱ـ۱۹۳۳م)
سلطنت ـ جمهوری در ترکیهوحید الدین محمد (سلطنت: ۱۲۹۷ ـ ۱۳۰۱ش/۱۹۱۸ـ۱۹۲۲م)، آتاتُرک (۱۲۹۹ ـ ۱۳۱۸ش/۱۹۲۰ـ۱۹۳۸م)
راج بریتانیا در هند (شامل پاکستان و بنگلادش و میانمار)(۱۲۳۷ ـ ۱۳۲۶ش/۱۸۵۷ ـ ۱۹۴۷م)
وقایع مهم
شروع سلطنت هاشمی در عراق
نصب رضاخان به وزارت جنگ ایران
تولدها
حسین وحید خراسانی
ابوالقاسم گرجی
وفات‌ها
میرزا کوچک‌خان جنگلی
محمد کرمی حُوَیزی

وضعیت کلی

در سال ۱۳۰۰ شمسی، ایران درگیر کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹ بود. سلطنت احمدشاه قاجار ادامه داشت. سیدضیاء طباطبائی و احمد قوام در این سال نخست‌وزیر ایران بودند. پس از فوت فتح‌الله غروی اصفهانی، در آذرماه ۱۲۹۹ش، محمدحسین غروی نائینی[۱] و سید ابوالحسن اصفهانی[۲] مراجع نامدار بودند و عبدالکریم حائری یزدی، مقیم اراک،[۳] محمد آقازاده خراسانی، (فرزند آخوند خراسانی)[۴] و سید حسین قمی[۵] هر دو در حوزه علمیه مشهد و مهدی خالصی در عراق نیز از نفوذ برخوردار بودند. در آخرین روز این سال، حائری به قم رفت و در نوروز ۱۳۰۱ش پایه‌گذار حوزه علمیه قم شد.[۶]

رویدادها

درگذشتگان

متولدان


پانویس

  1. امین، اعیان الشیعه، دار التعارف، ج۶، ص۵۴.
  2. امین، اعیان الشیعه، دار التعارف، ج۶، ص۵۴.
  3. حائری یزدی، خاطرات دکتر مهدی حائری یزدی، ۱۳۸۱ش، ص۱۸و۷۶.
  4. شوشتری، خاطرات سیاسی، ص۲۴۰-۲۴۱.
  5. تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، قسم ۲، ص۶۵۳-۶۵۴.
  6. حائری یزدی، خاطرات دکتر مهدی حائری یزدی، ۱۳۸۱ش، ص۱۸و۷۶.
  7. فراهانى، روز شمار تاريخ معاصر ايران‌، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۶۲.
  8. فراهانی، روز شمار تاريخ معاصر ايران، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۷۱.
  9. موسوی و کریمی، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۸۵ش، ج۱۰، ص۸۴۱ تا ۸۴۶.
  10. مکی، تاریخ بیست ساله ایران، ۱۳۶۱ش، ج۱، ص۳۵۲.
  11. ریوکین؛ طوغان، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۵۱۷.
  12. کوچرا، جنبش ملی کرد، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۷۴ و ۷۵.
  13. فراهانى، روز شمار تاريخ معاصر ايران‌، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۵۵۹.
  14. گزی، رجال اصفهان یا تذکرة القبور، ۱۳۲۸ش، ص۸.
  15. آیتی، کشف الحیل، ۱۳۱۳ش، ص۲۵۷.
  16. شیخ الاسلامی، میرزا کوچک خان رهبر نهضت جنگل، ص۱۱۵.
  17. حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۸۲۲.
  18. زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۰م، ج۴، ص۲۸۱.
  19. «زندگی‌نامه آیت‌الله العظمی وحید خراسانی»، وبگاه مؤسسه جهانی سبطین.
  20. چهره‌های ماندگار، ص۸؛ فصلنامه فرهنگستان علوم، سال دوم، شماره ۵، ص۱۲۵.
  21. مجله حوزه، شماره ۳۲، ۱۳۶۸ش، ص۶۹.
  22. «زندگی‌نامه آیت الله مشکینی»، سایت صراط‌ نیوز.
  23. شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۳ش، ج۴، ص۵۰۳-۵۰۴.
  24. آینه پژوهش، ۱۳۸۲ش، ش ۸۱، ص۱۲۰.

یادداشت

  1. پس از شکست حکومت عثمانی در جنگ جهانی اول و احتمال برچیدن آن توسط بریتانیا، تعدادی از عالمان و فعالان مسلمان هندی، برای حمایت از این حکومت، جنبش خلافت را به‌راه انداختند. در این کنفرانس، خدمت مسلمانان به دولت انگلستان تحریم شد و جنبش عدم همکاری پدید آمد.

منابع

  • آیتی‌، عبدالحسین‌، كشف‌ الحیل‌، تهران‌، بی‌نا، ۱۳۱۳ش‌.
  • اسعدی، محمود، چهره‌های ماندگار: دکتر ابوالقاسم گرجی، تهران: روزگار؛ جهان فرهنگ، ۱۳۸۵ش.
  • امین، سید محسن، اعیان الشیعه، بیروت، دار التعارف، ۱۹۸۶م.
  • تهرانی،‌آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعه نقباء البشر، تحقیق: سید عبدالعزیز طباطبایی، مشهد، دار المرتضی، ۱۴۰۴ق.
  • ثبوت، اکبر، مقاله «احمدرضا بریلوی»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، ۱۳۷۸ش.
  • حائری یزدی، مهدی، خاطرات دکتر مهدی حائری یزدی، به کوشش حبیب لاجوردی، تهران، ۱۳۸۱ش.
  • ریوکین؛ احمدزکی ولیدی طوغان، «قیام باسماچیان»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، ۱۳۷۵ش.
  • شریف رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، تهران، چاپ اسلامیه، ۱۳۵۳ش.
  • شوشتری، محمدعلی، خاطرات سیاسی سید محمدعلی شوشتری: خفیه نویس رضاشاه پهلوی، چاپ غلامحسین میرزا صالح، تهران، ۱۳۷۹ش.
  • شیخ الاسلامی، جواد، میرزا کوچک خان، رهبر نهضت جنگل، تحقیقات اسلامی، شماره۱-۲، ۱۳۶۵-۱۳۶۶ش.
  • فراهانى، حسن‌، روز شمار تاريخ معاصر ايران‌، تهران‌، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌هاى سياسى‌، چاپ اول‌، ۱۳۸۵ش.
  • کوچرا، کریس، جنبش ملی کرد، ترجمه: ابراهیم یونسی، تهران، انتشارات نگاه، ۱۳۷۷ ش.
  • گزی، عبدالکریم، رجال اصفهان یا تذکرة القبور، حاشیه‌نویس: سید مصلح‌الدین مهدوی، بی‌نا، ۱۳۲۸ش.
  • مجله حوزه، شماره ۳۲، ۱۳۶۹ش.
  • مکی، حسین، تاریخ بیست ساله ایران، تهران، نشر «ناشر»، ۱۳۶۱ش.
  • موسوی، سیدقندیل عباس و مهدی کریمی، «جنبش خلافت»، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، ۱۳۸۵ش