کَعب بن جَابِر بن عمرو ازدی، (کشته شده در حدودسال ۶۶ قمری) از لشکر عمر بن سعد در واقعه کربلا. او در روز عاشورا، بریر بن خضیر را به شهادت رساند.
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | کَعب بن جَابِر بن عمرو ازدی |
| نسب/قبیله | قبیله ازد |
| درگذشت | حدود سال ۶۶ قمری |
| نقش در واقعه کربلا | |
| اقدامات | کشتن بریر بن خضیر |
| نقش‌های برجسته | از لشکر عمر بن سعد |
نام و نسب
کعب بن جابر بن عمرو، از طایفه ازد بود. در منابع از وی به کعب بن جابر عبدی (۶۶ق/۶۸۵م)[۱] نیز یاد شده است. گفته شده وی تا زمان حکمرانی مصعب بن زبیر زنده بوده است.[۲] ابومخنف از عبدالرحمان بن جندب نقل کرده است که کعب در دوره فرمانروایی مصعب می‌گفت:
- «پروردگارا ما تکلیف خویش را انجام داده‌ایم، ما را به صف خیانت‌کاران مبر.» جندب (پدر عبدالرحمان) به او گفت: راست می‌گویی، تکلیف خویش را به سر بردی اما برای خویشتن بد اندوختی. کعب گفت هرگز برای خود بد نیندوختم، نیکی اندوختم.[۳]
واقعه عاشورا
کعب در واقعه کربلا از سپاه عمر بن سعد بود. روز عاشورا در نبرد بریر بن خضیر با رضی بن منقذ، به یاری رضی شتافت و بر بریر حمله کرد. به او گفتند: این مرد، بریر بن خضیر قاری است که در مسجد کوفه می‌نشست و ما را قرآن می‌آموخت، اما کعب توجهی نکرد[۴] و نیزه را بر پشت بریر فرو برد. بریر بر زمین افتاد و کعب با شمشیر او را کشت.[۵]
او پس از به شهادت رساندن بریر به‌سوی لشکر عمر بن سعد بازگشت. همسر[۶] یا خواهرش[۷] نوّار به او گفت:
کعب روز عاشورا، پس از کشتن بریر شعری سرود[۹] که در آن به مدح یاران امام حسین(ع) و شهادت بریر بن خضیر به دست خودش اشاره کرده است.[۱۰]
البته در برخی منابع قاتل بریر بن خضیر، بجیر بن اوس ضبی معرفی شده است.[۱۱]
پانویس
- ↑ زرکلی، الاعلام، ج۵، ص۲۲۵
- ↑ نک: طبری، تاریخ، ج۴، ص۴۳۳.
- ↑ نک: طبری، تاریخ، ج۴، ص۴۳۳.
- ↑ سماوی، ابصارالعین، ص۱۲۴.
- ↑ ابومخنف، وقعة الطف، ص۲۲۲؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۳۲؛ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۶۷؛ سماوی، ابصارالعین، ص۱۲۴؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۹۱؛ مقرم، مقتل الحسین، ص۲۶۱؛ قمی، نفس المهموم، ص۲۳۵-۲۳۶.
- ↑ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۶۷
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۹۱؛ سماوی، ابصارالعین، ص۱۲۴.
- ↑ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۳۳؛ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۶۷؛ سماوی، ابصارالعین، ص۱۲۴.
- ↑ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۳۳؛ زرکلی، الاعلام، ج۵، ص۲۲۵.
- ↑ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۳۳.
- ↑ ابن اعثم، الفتوح، ج۵، ص۱۰۲؛ خوارزمی، مقتل الحسین، ج۲، ص۱۵.
یادداشت
منابع
- ابومخنف کوفی، وقعة الطف، جامعه مدرسین، چاپ سوم، قم، ۱۴۱۷ق.
- ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، دارصادر، بیروت، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
- ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، تحقیق: علی شیری، دارالأضواء، بیروت، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م.
- بلاذری، احمد بن یحیی، انساب‌الأشراف(ج۳)، تحقیق: محمد باقر المحمودی، دارالتعارف للمطبوعات، بیروت، ۱۹۷۷ق/۱۳۹۷م.
- خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسین علیه‌السلام، انوار الهدی، قم، ۱۴۲۳ ق
- زرکلی، خیرالدین، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، بیروت، دارالعلم للملایین، ۱۹۸۹م.
- سماوی، محمد بن طاهر، ابصارالعین فی أنصار الحسین علیه‌السلام، دانشگاه شهید محلاتی، قم، ۱۴۱۹ق.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمدأبوالفضل ابراهیم، دارالتراث، بیروت، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
- قمی، عباس، نفس المهموم فی مصیبة سیدنا الحسین المظلوم و یلیه نفثة المصدور فیما یتجدد به حزن العاشور، المکتبة الحیدریة، نجف.
- مقرم، عبدالرزاق، مقتل الحسین علیه‌السلام، مؤسسة الخرسان للمطبوعات، بیروت، ۱۴۲۶ق- ۲۰۰۷م.