حضرموت: تفاوت میان نسخه‌ها
imported>Foadian بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Foadian بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[فروردین]]|روز=[[۲۶]]|سال=[[۱۳۹۶]]|کاربر=Foadian }} | {{در دست ویرایش ۲|ماه=[[فروردین]]|روز=[[۲۶]]|سال=[[۱۳۹۶]]|کاربر=Foadian }} | ||
'''حَضْرَمَوْت''' | '''حَضْرَمَوْت''' نام قبیله ونام منطقه‌ای وسیع درشرق کشور [[یمن]] در جنوب جزیرةالعرب و ساحل دریاى عرب قراردارد.به مردم آن، [[حَضرَمی]] گفته می‌شود.ساکنین آن در زمان پیامبر مسلمان شدند.در طول تاریخ اسلام، شیعیان در آن زندگی می‌کردند. | ||
[[پرونده:حضرموت.jpg|بندانگشتی|موقعیت جغرافیایی حضرموت در کشور یمن]] | |||
==علت نام گزاری== | ==علت نام گزاری== | ||
حضرموت از دو کلمه حضر (حضور داشتن) و موت (مرگ) تشکیل شده و به معنای سرزمین مرگ است.علت نامیدن این سرزمین به این نام عبارت است از: | حضرموت از دو کلمه حضر (حضور داشتن) و موت (مرگ) تشکیل شده و به معنای سرزمین مرگ است. علت نامیدن این سرزمین به این نام عبارت است از: | ||
#برخی معتقدند [[هود|حضرت هود]](ع) پس از نفرین كردن كافران، گفت: الان مرگ حاضر شده است.<ref>بكری یافعی، فی جنوب الجزیرة العربیة، ۱۴۲۵ق، ص۳۸</ref> | #برخی معتقدند [[هود|حضرت هود]](ع) پس از نفرین كردن كافران، گفت: الان مرگ حاضر شده است.<ref>بكری یافعی، فی جنوب الجزیرة العربیة، ۱۴۲۵ق، ص۳۸</ref> | ||
# بنابر افسانه‌ای یونانی درختان آنجا (كُندر و بُخور كه وادی حضرموت به تولید آن مشهور بوده است) بوی كُشنده‌ای دارند.<ref>سَقّاف،عبدالرحمان إدام القوت فی ذكر بلدان حضرموت، ص۲۳</ref> | # بنابر افسانه‌ای یونانی درختان آنجا (كُندر و بُخور كه وادی حضرموت به تولید آن مشهور بوده است) بوی كُشنده‌ای دارند.<ref>سَقّاف،عبدالرحمان إدام القوت فی ذكر بلدان حضرموت، ص۲۳</ref> | ||
#قول دیگر حضرموت را به «حضرموت بن یقطن بن عامر» نسبت می‌دهد. اولین منبعی كه در آن از فردی به نام حضرموت (به صورت حَضَرْمَاوِث) صحبت به میان آورده تورات است. | #قول دیگر حضرموت را به «حضرموت بن یقطن بن عامر» نسبت می‌دهد. اولین منبعی كه در آن از فردی به نام حضرموت (به صورت حَضَرْمَاوِث) صحبت به میان آورده [[تورات]] است. وی سومین فرزند یقطان (قحطان) است.<ref>کتاب مقدس، سفر پیدایش، ۲۶:۱۰</ref> | ||
#بعضی نیز حضرموت را لقب عامر بن قحطان میدانند. وی به هنگام جنگ بسیار می‌كشت؛ لذا او را به حَضرموت ملقب ساختند. در نتیجه قبیله و سرزمینش هم به این نام ملقب گشت.<ref>یاقوت حموی، معجم بلدان، ص۲۶۹</ref> که برخی به همین جهت حضرموت را نام قبیله‌ای در این منطقه میدانند.<ref>كحّاله، جغرافیة شبه جزیرة العرب، ج۱، ص۲۸۲</ref> | #بعضی نیز حضرموت را لقب عامر بن قحطان میدانند. وی به هنگام جنگ بسیار می‌كشت؛ لذا او را به حَضرموت ملقب ساختند. در نتیجه قبیله و سرزمینش هم به این نام ملقب گشت.<ref>یاقوت حموی، معجم بلدان، ص۲۶۹</ref> که برخی به همین جهت حضرموت را نام قبیله‌ای در این منطقه میدانند.<ref>كحّاله، جغرافیة شبه جزیرة العرب، ج۱، ص۲۸۲</ref> | ||
#برخی نسبت به «حضرموت عمرو بن قیس بن معاویه» دانسته‌اند.<ref>یاقوت حموی، معجم بلدان، ص۲۶۹</ref> | #برخی نسبت به «حضرموت عمرو بن قیس بن معاویه» دانسته‌اند.<ref>یاقوت حموی، معجم بلدان، ص۲۶۹</ref> | ||
| خط ۲۰: | خط ۱۸: | ||
مردم این منطقه در زمان [[پیامبر]] مسلمان شدند. رسول خدا، فردی به نام [[زیاد بن لبید]] را حاکم بر آنجا و مأمور جمع آوری [[زکات]] آن قرار داد که او کِنده را نیز ضمیمه ولایت او کرد.<ref>بلاذری، فتوح البلادن،۱۳۸۵ ق ص۱۰۳</ref> | مردم این منطقه در زمان [[پیامبر]] مسلمان شدند. رسول خدا، فردی به نام [[زیاد بن لبید]] را حاکم بر آنجا و مأمور جمع آوری [[زکات]] آن قرار داد که او کِنده را نیز ضمیمه ولایت او کرد.<ref>بلاذری، فتوح البلادن،۱۳۸۵ ق ص۱۰۳</ref> | ||
در ایام خلافت [[ابوبکر]]، | در ایام خلافت [[ابوبکر]]، طایفه‌ای از کِنده که ساکن حَضْرَموت بودند، حاضر به پرداخت [[زکات]] به وی نشدند. در نتیجه زیاد بن لبید شبانه از آن منطقه فرارکرد و مردم این منطقه را [[مرتد]] نامید. ابوبکر نیزسپاهی فرستاد که با آنها وارد [[جنگ]] شد.<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۳۹۹ق ج۲، ص۲۶۹</ref> | ||
==دوران معاصر== | ==دوران معاصر== | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۶: | ||
== شیعه در حضرموت == | == شیعه در حضرموت == | ||
[[یمن]] تنها کشوری است که مردمانش بدون جنگ و خونریزی و با رسیدن [[حضرت علی]](ع) به عنوان فرستاده ویژه [[پیامبر]] اکرم(ص) به اسلام گرویدند. | [[یمن]] تنها کشوری است که مردمانش بدون جنگ و خونریزی و با رسیدن [[حضرت علی]](ع) به عنوان فرستاده ویژه [[پیامبر]] اکرم(ص) به اسلام گرویدند.<ref>طبری، تاریخ ، بی تا،ج۲ص ۲۵۵-۲۵۷</ref> | ||
<ref>طبری، تاریخ ، بی تا،ج۲ص ۲۵۵-۲۵۷</ref> | |||
دوستی میان یمنی‌ها و حضرت علی (ع) به حدی بود که از تعداد بیست | دوستی میان یمنی‌ها و حضرت علی (ع) به حدی بود که از تعداد بیست و سه نفری که هستۀ اولیۀ تشیع بعد از ماجرای سقفیه را تشکیل دادند، ده نفر از انصار یمنی بودند. در گزارش دیگری آمده است که وقتی زیاد بن لَبید أنصاری، نمایندۀ خلیفه در «حضر موت» بود، حارث بن معاویه تمیمی، حارثه بن سُراقه کندی، اشعث بن قیس کندی از سران قبایل یمنی به او گفتند: ما از اهل بیت پیامبر(ص) اطاعت خواهیم کرد، چرا شما آنان را از خلافت باز داشتید.<ref>منتظر قائم، نقش قبایل یمنی در حمایت از اهل بیت، ۱۳۸۰ ش، ص ۸۶ـ۹۴</ref> | ||
در زمان بالا گرفتن اختلاف [[امام علی]] (ع) با [[معاویه]]، ساکنین این منطقه از [[حضرت علی]] (ع) حمایت کردند. لذا در سال [[سال ۴۰ هجری قمری|۴۰]] هجری [[بُسربن أرطاة فهری]] به همراه سپاه سه هزار نفره از [[دمشق]] برای سرکوب کردن شیعیان به حضرموت رفت و با طرفداران امام‌علی (ع) جنگ کرد.<ref>ابندیبع، قرّةالعیون باخبار الیمن المیمون،۱۴۰۹ق، ص ۶۹؛ ابن‌قاسم، غایة الامانی فی اخبار القطر الیمانی، ۱۳۸۸ق، ج ۱، ص ۹۶</ref> | در زمان بالا گرفتن اختلاف [[امام علی]] (ع) با [[معاویه]]، ساکنین این منطقه از [[حضرت علی]] (ع) حمایت کردند. لذا در سال [[سال ۴۰ هجری قمری|۴۰]] هجری [[بُسربن أرطاة فهری]] به همراه سپاه سه هزار نفره از [[دمشق]] برای سرکوب کردن شیعیان به حضرموت رفت و با طرفداران امام‌علی (ع) جنگ کرد.<ref>ابندیبع، قرّةالعیون باخبار الیمن المیمون،۱۴۰۹ق، ص ۶۹؛ ابن‌قاسم، غایة الامانی فی اخبار القطر الیمانی، ۱۳۸۸ق، ج ۱، ص ۹۶</ref> | ||
نسخهٔ ۱۸ آوریل ۲۰۱۷، ساعت ۱۰:۵۹
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب در تاریخ ۲۶ فروردین ۱۳۹۶ توسط کاربر:Foadian برای جلوگیری از تعارض ویرایشی اینجا گذاشته شده است. اگر بیش از پنج روز از آخرین ویرایش مقاله میگذرد میتوانید برچسب را بردارید. در غیر این صورت، شکیبایی کرده و تغییری در مقاله ایجاد نکنید. |
حَضْرَمَوْت نام قبیله ونام منطقه‌ای وسیع درشرق کشور یمن در جنوب جزیرةالعرب و ساحل دریاى عرب قراردارد.به مردم آن، حَضرَمی گفته می‌شود.ساکنین آن در زمان پیامبر مسلمان شدند.در طول تاریخ اسلام، شیعیان در آن زندگی می‌کردند.
علت نام گزاری
حضرموت از دو کلمه حضر (حضور داشتن) و موت (مرگ) تشکیل شده و به معنای سرزمین مرگ است. علت نامیدن این سرزمین به این نام عبارت است از:
- برخی معتقدند حضرت هود(ع) پس از نفرین كردن كافران، گفت: الان مرگ حاضر شده است.[۱]
- بنابر افسانه‌ای یونانی درختان آنجا (كُندر و بُخور كه وادی حضرموت به تولید آن مشهور بوده است) بوی كُشنده‌ای دارند.[۲]
- قول دیگر حضرموت را به «حضرموت بن یقطن بن عامر» نسبت می‌دهد. اولین منبعی كه در آن از فردی به نام حضرموت (به صورت حَضَرْمَاوِث) صحبت به میان آورده تورات است. وی سومین فرزند یقطان (قحطان) است.[۳]
- بعضی نیز حضرموت را لقب عامر بن قحطان میدانند. وی به هنگام جنگ بسیار می‌كشت؛ لذا او را به حَضرموت ملقب ساختند. در نتیجه قبیله و سرزمینش هم به این نام ملقب گشت.[۴] که برخی به همین جهت حضرموت را نام قبیله‌ای در این منطقه میدانند.[۵]
- برخی نسبت به «حضرموت عمرو بن قیس بن معاویه» دانسته‌اند.[۶]
در دوران گذشته
این سرزمین دارای تمدنی کهن بوده که تقریبا پنج قرن پیش از میلاد شروع و به حدود قرن سوم میلادی ختم می‌شود.[۷] این منطقه به عنوان اقامتگاه قوم عاد هم نام برده شده[۸] كه در قرآن در سوره فجر آیات هفت به بعد از آن سخن به میان آمده است.
در این سرزمین اماکن وآثار باستانی متعددی وجود دارد. از مهم‌ترین آنان قبر منسوب به حضرت هود (ع) و ویرانه‌هایی از مواضع و اماكن اقوام عاد و ثمود است.[۹]
مردم این منطقه در زمان پیامبر مسلمان شدند. رسول خدا، فردی به نام زیاد بن لبید را حاکم بر آنجا و مأمور جمع آوری زکات آن قرار داد که او کِنده را نیز ضمیمه ولایت او کرد.[۱۰]
در ایام خلافت ابوبکر، طایفه‌ای از کِنده که ساکن حَضْرَموت بودند، حاضر به پرداخت زکات به وی نشدند. در نتیجه زیاد بن لبید شبانه از آن منطقه فرارکرد و مردم این منطقه را مرتد نامید. ابوبکر نیزسپاهی فرستاد که با آنها وارد جنگ شد.[۱۱]
دوران معاصر
در تقسیمات جغرافیایی قدیم این منطقه یكی از چهار بخش مهم و بزرگ یمن بود که در تقسیمات جدید وسعت آن شامل ده استان از ۲۱ استان این كشور است.[۱۲]
در سال‌های اخیر، برخی جهانگردان و باستان‌شناسان از كشورهای مختلف از آثار باستانی حضرموت بازدید و نتایج كاوش‌ها را تدوین و منتشر كرده‌اند.[۱۳]
شیعه در حضرموت
یمن تنها کشوری است که مردمانش بدون جنگ و خونریزی و با رسیدن حضرت علی(ع) به عنوان فرستاده ویژه پیامبر اکرم(ص) به اسلام گرویدند.[۱۴]
دوستی میان یمنی‌ها و حضرت علی (ع) به حدی بود که از تعداد بیست و سه نفری که هستۀ اولیۀ تشیع بعد از ماجرای سقفیه را تشکیل دادند، ده نفر از انصار یمنی بودند. در گزارش دیگری آمده است که وقتی زیاد بن لَبید أنصاری، نمایندۀ خلیفه در «حضر موت» بود، حارث بن معاویه تمیمی، حارثه بن سُراقه کندی، اشعث بن قیس کندی از سران قبایل یمنی به او گفتند: ما از اهل بیت پیامبر(ص) اطاعت خواهیم کرد، چرا شما آنان را از خلافت باز داشتید.[۱۵]
در زمان بالا گرفتن اختلاف امام علی (ع) با معاویه، ساکنین این منطقه از حضرت علی (ع) حمایت کردند. لذا در سال ۴۰ هجری بُسربن أرطاة فهری به همراه سپاه سه هزار نفره از دمشق برای سرکوب کردن شیعیان به حضرموت رفت و با طرفداران امام‌علی (ع) جنگ کرد.[۱۶]
در این سرزمین، خاندان‌هایی از نسل امام حسین (ع) و علویان بسیاری چون خاندان‌های بار، بِیتی، جِفْری، جِنَید، حامد، حداد، سَقّاف، شاطری، بافَقیه و حِبْشی زندگی می‌كنند.[۱۷]و سادات علوی احترام و جایگاه والایی دارند.[۱۸]
پانویس
منابع
- بكری یافعی، صلاح عبدالقادر، فی جنوب الجزیرة العربیة، قاهره ۱۴۲۵ق.
- كحّاله، عمررضا، جغرافیة شبه‌جزیرةالعرب، چاپ احمد علی، مكه ۱۳۸۴ق.
- سَقّاف، عبدالرحمان، معجم بلدان حضرموت، المسمی إدام القوت فی ذكر بلدان حضرموت، تحقیق ابراهیم احمد مقحفی و عبدالرحمان حسن سقّاف، صنعا ۱۴۲۳ق.
- مونس حسین، اطلس تاریخی اسلام، مترجم آذرنوش آذرتاش، تهران، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ۱۳۸۵ق.
- جیوپروجكتس، اطلس الجمهوریة الیمنیة و العالم، بیروت، ۲۰۰۳ م.
- بلاذری، احمد بن یحیی ،فتوح البلادن، بیروت مکتبه الهلال،۱۳۸۵ ق.
- جزری، ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ ق.
- یاقوت حموی، ابوعبدالله، معجم البلدان، بیروت، دار صادر، ۱۹۹۵م.
- ابراهیم احمد مقحفی، معجم‌البلدان و القبائل الیمنیة، صنعا ۱۴۲۲ق.
- ابندیبع، كتاب قرّةالعیون باخبار الیمن المیمون، چاپ محمدبن علی اكوع، بیروت، ۱۴۰۹ ق.
- ابن‌قاسم، غایة الامانی فی اخبار القطر الیمانی، چاپ سعید عبدالفتاح عاشور، قاهره ۱۳۸۸ق.
- عبدالواسع بن یحیی واسعی یمانی، تاریخ الیمن، المسمّی فرجة الهموم و الحزن فی حوادث و تاریخ الیمن، صنعا ۱۹۹۱م.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الرسل و الملوک یا تاریخ الامم والملوک(تاریخ طبری)بیروت، مؤسسه اعلمی، بی‌تا.
- منتظر قائم، اصغر، نقش قبایل یمنی در حمایت از اهل بیت، بوستان کتاب قم،۱۳۸۰ش.
- ↑ بكری یافعی، فی جنوب الجزیرة العربیة، ۱۴۲۵ق، ص۳۸
- ↑ سَقّاف،عبدالرحمان إدام القوت فی ذكر بلدان حضرموت، ص۲۳
- ↑ کتاب مقدس، سفر پیدایش، ۲۶:۱۰
- ↑ یاقوت حموی، معجم بلدان، ص۲۶۹
- ↑ كحّاله، جغرافیة شبه جزیرة العرب، ج۱، ص۲۸۲
- ↑ یاقوت حموی، معجم بلدان، ص۲۶۹
- ↑ مونس حسین اطلس تاریخی اسلام،نقشه ۲۹ ص۴۸
- ↑ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ،۱۳۸۵ ق ج۱، ص۸۵
- ↑ كحّاله، ۱۳۸۴، ص۳۵۰ـ ۳۵۵
- ↑ بلاذری، فتوح البلادن،۱۳۸۵ ق ص۱۰۳
- ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۳۹۹ق ج۲، ص۲۶۹
- ↑ اطلس الجمهوریة الیمنیة والعالم، ص۲۴
- ↑ بكری یافعی، فی جنوب الجزیرة العربیة، ۱۴۲۵ق، ص ۴۲
- ↑ طبری، تاریخ ، بی تا،ج۲ص ۲۵۵-۲۵۷
- ↑ منتظر قائم، نقش قبایل یمنی در حمایت از اهل بیت، ۱۳۸۰ ش، ص ۸۶ـ۹۴
- ↑ ابندیبع، قرّةالعیون باخبار الیمن المیمون،۱۴۰۹ق، ص ۶۹؛ ابن‌قاسم، غایة الامانی فی اخبار القطر الیمانی، ۱۳۸۸ق، ج ۱، ص ۹۶
- ↑ مقحفی، معجم‌البلدان و القبائل الیمنیة، ۱۴۲۲ق ص ۴۵
- ↑ كحاله، ۱۳۸۴ ص۷۳؛ واسعی‌یمانی، تاریخ الیمن، ۱۹۹۱م، ص ۶۶