سید هاشم میردامادی نجف‌آبادی(۱۲۶۵-۱۳۳۹ش) روحانی مجتهد شیعه است که در قیام مسجد گوهرشاد مشهد حضوری فعال داشته است.
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| لقب | میردامادی |
| نسب | محمد دیباج - امام صادق(ع) |
| تاریخ تولد | ۱۳۰۳ق |
| محل زندگی | نجف • مشهد |
| تاریخ وفات | ۱۳۸۰ق |
| محل دفن | حرم امام رضا |
| شهر وفات | مشهد |
| خویشاوندان سرشناس | آیت‌الله خامنه‌ای • سید احمد علوی |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | آخوند خراسانی • میرزای شیرازی • میرزای نائینی • سید احمد کربلایی |
| شاگردان | سید حسین میردامادی |
| محل تحصیل | نجف |
| تألیفات | خلاصة البیان |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | حضور در قیام مسجد گوهرشاد |
| اجتماعی | برگزاری درس تفسیر • امامت جماعت مسجد گوهرشاد |
میردامادی در نجف نزد آخوند خراسانی، میرزای شیرازی و میرزای نائینی شاگردی کرد و از سید احمد کربلایی، سید مرتضی کشمیری و میرزا جواد ملکی تبریزی در مباحثی اخلاقی و عرفانی بهره برد. او سپس به ایران مهاجرت کرد و در مسجد گوهرشاد درس تفسیر می‌گفت خلاصة البیان مکتوب درس‌های اوست. او در واقعه مسجد گوهرشاد ابتدا به سمنان و سپس ری تبعید شد.
محمد واعظ‌زاده خراسانی داماد وی بود. میردامادی پدربزرگ مادری سید علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران است.
زندگی‌نامه
سید هاشم در سال ۱۳۰۳ق برابر با ۱۲۶۵ش در نجف متولد شد. در دو سالگی پدرش را از دست داد. به گفته فرزندش، او از علاقه زیاد خود به مجالس علما و رجال علمی در دوران کودکی یاد کرده است و گفته است که بیشتر وقتش در جلسات شخصیت‌های بزرگ و مراجع وقت نجف می‌گذشته است. با این حال مادر او به دلیل فقدان پدر و سختی معاش اصرار به پیگیری کسب و کار و ترک تحصیل وی داشته است که با واسطه‌گری یکی از استادانش به تحصیل ادامه داده است.[۱] او تا سال ۱۳۴۰ق در نجف بوده است و پس از آن به دلیل بیماری به ایران مهاجرت و در همدان ساکن شد.[۲] وی سپس به مشهد مهاجرت رفت و مدتی نیز در ری نیز اقامت داشته است.[۳]
نسب و خاندان
نسب سید هاشم میردامادی با ۳۰ واسطه به محمد دیباج، فرزند امام صادق(ع) می‌رسد. افرادی همچون محقق کرکی (درگذشته ۸۴۰ق) و میر محمداشرف(درگذشته ۱۱۴۵ق) صاحب کتاب فضائل السادات از نیاکان وی هستند. پدرش سید محمد است که نسبش با ۶ واسطه به سید احمد علوی می‌رسد.[۴]
نسبت نجف‌آبادی به دلیل انتساب وی به نجف‌آباد اصفهان است[۵] و به دلیل انتسابش به میرداماد او را میردامادی نیز می‌گفتند.[۶] میرداماد سر سلسلۀ خاندان میردامادی است نسب سید هاشم با ۸ واسطه به وی می‌رسد. سید احمد علوی پسرخاله و داماد میرداماد است.[۷]
فرزندان
سید هاشم چهار پسر داشت که از میان آنان سید حسن به اجتهاد رسید. سید حسین نیز استاد دانشگاه الهیات مشهد بود.سید جواد خامنه‌ای پدر آیت الله سید علی خامنه‌ای، محمد واعظ‌زاده خراسانی و سید عباس صدر ایازی از دامادهای او بودند.[۸]
وفات
او در ۲۳ جمادی‌الثانی ۱۳۸۰ق برابر با ۲۲ آذر ۱۳۳۹ش در مشهد درگذشت و در حرم امام رضا دفن شد.[۹] از سوی آیت الله بروجردی مجلس ترحیمی در بزرگداشت وی در مدرسه فیضیه قم برگزار شد.[۱۰]
فعالیت علمی
میردامادی از درس فقه و اصول اساتیدی همچون محمدکاظم خراسانی، میرزا محمد تقی شیرازی، میرزا حسین نایینی استفاده کرد و به اجتهاد رسید. او همچنین در اخلاق و عرفان از سید احمد کربلایی، سید مرتضی کشمیری، میرزا جواد ملکی تبریزی بهره برد.[۱۱]
میردامادی پس از سکونت در مشهد در مسجد گوهرشاد امامت جماعت می‌کرد و درس تفسیر می‌گفت.[۱۲] تفسیر خلاصة البیان وی مکتوب این درس‌هاست.[۱۳]
شاگردان
از شاگردان میردامادی، اطلاعی در دست نیست جزء اینکه فرزندش سید حسین گفته است که برخی دروس سطح مانند لمعه، قوانین، معالم، قوانین، رسائل، مکاسب و کفایه را نزد او خوانده است.[۱۴] آیت الله خامنه‌ای نیز گفته است که گاهی در درس تفسیر او شرکت می‌کرده است.[۱۵]
آثار
از سید هاشم میردامادی آثار زیر به جا مانده است:
- رساله‌ای در رجعت
- ترجمه کتاب سیف الامة و برهان الملة اثر ملا احمد نراقی از فارسی به عربی
- جزوه‌هایی در اخلاق.
- شرح حال بزرگانی از علما که به حضور امام زمان(عج) رسیده‌اند.
- تقریراتی از فقه آخوند خراسانی و مباحث الفاظ میرزای نایینی.
- خلاصة البیان: تفسیر فارسی قرآن[۱۶]
خصوصیات اخلاقی
گفته شده است اگر به صحت حدیث یا داستانی اطمینان نداشت آن را نقل نمی‌کرد. در فرستادن صلوات اصرار داشت که بیش از اندازه بلند گفته نشود؛ و در این زمینه به آیه ۶۳ سوره انعام و آیات ۵۵ و ۲۰۵ اعراف و برخی روایات استناد می‌کرد.[۱۷]
مبارزات سیاسی
سید هاشم میردامادی از مبارزان شناخته‌شده دوران پهلوی اول به‌شمار می‌رود. نقش او در قیام گوهرشاد قابل توجه است. او از روحانیونی است که در کنار برخی دیگر از علمای مشهد خواستار آزادی آیت‌الله سید حسین قمی و موقوف شدن بی‌حجابی و کلاه پهلوی شدند. نام او در کنار سید یونس اردبیلی، هاشم قزوینی، سید عبدالله شیرازی، سید علی‌اکبر خویی پدر آیت‌الله ابوالقاسم خویی ،حاج میرزا حبیب ملکی وسید علی سیستانی جد سید علی سیستانی و شیخ آقا بزرگ شاهرودی در شمار امضاکنندگان آن نامه آمده است. او پس از واقعه قیام گوهرشاد بازداشت و ابتدا به سمنان و سپس به ری تبعید شد.[۱۸]
بزرگداشت
در بهار سال ۱۳۹۴ش همایشی در بزرگداشت سید هاشم میردامادی برگزار شد. آیت الله خامنه‌ای رهبر ایران پیامی به این همایش صادر کرد.[۱۹]
پانویس
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۷، ص۱۷۵.
- ↑ آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعه، ج۵، ص۷۷۴.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۷، ص۳۱۳.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۷، ص۱۷۵.
- ↑ آقا بزرگ، طبقات اعلام الشیعه، ج۵، ص۷۷۴.
- ↑ استادی، آیت الله حاج سید هاشم نجف‌آبادی میردامادی، ص۵.
- ↑ میردامادی، جمال الدین، مقدمه بر لطائف غیبیه، ص۶-۷.
- ↑ میردامادی، مجتبی، مسجد، سال یازدهم،مهر و آبان ۱۳۸۱ شماره ۶۴.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۷، ص۱۷۵؛ آقا بزرگ، طبقات اعلام الشیعه، ج۵، ص۷۷۴.
- ↑ استادی، آیت الله حاج سید هاشم نجف‌آبادی میردامادی، ص۱۰.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۷، ص۱۷۷.
- ↑ آقا بزرگ، طبقات اعلام الشیعه، ج۵، ص۷۷۴.
- ↑ استادی، آیت الله حاج سید هاشم نجف‌آبادی میردامادی، ص۸.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۷، ص۱۸۱.
- ↑ استادی، آیت الله حاج سید هاشم نجف‌آبادی میردامادی، ص۱۱، پانویس.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۷، ص۱۸۰.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۷، ص۱۷۹.
- ↑ قاسمپور، قیام مسجد گوهرشاد به روایت اسناد و خاطرات، ۱۳۸۶، صص ۸۳-۸۰،۶۰؛ استادی، آیت الله حاج سید هاشم نجف‌آبادی میردامادی، ص۸.
- ↑ دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله خامنه‌ای؛ پیام به یادواره‌ی آیت‌الله سیّدهاشم میردامادی نجف‌آبادی
منابع
- استادی، رضا، آیت الله حاج سید هاشم نجف‌آبادی میردامادی (صاحب تفسیر خلاصه البیان)، آینه پژوهش، مهر و آبان، شماره ۱۵۴، ۱۳۹۴ش.
- شریف‌رازی، محمد، گنجینه دانشمندان(ج۷)، چاپخانه پیروز قم، قم، ۱۳۵۴ش.
- قاسمپور، داود، قیام مسجد گوهرشاد به روایت اسناد و خاطرات، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۶.
- آقا بزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه و هو نقباء البشر فی القرن الرابع العشر، تحقیق: عبدالعزیز طباطبایی تهران، مجلس شورای اسلامی، ۱۳۸۸.
- پیام به یادواره‌ی آیت‌الله سیّدهاشم میردامادی نجف‌آبادی، دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله خامنه‌ای، تاریخ انتشار: ۱۳۹۴/۰۱/۲۵.