سبیعه دختر حارث اسلمی
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سبیعه دختر حارث اسلمی |
| خویشاوندان | سعد بن خوله |
| مشخصات دینی | |
| زمان اسلام آوردن | پس از صلح حدیبیه |
| دیگر فعالیت‌ها | راوی |
سُبَیْعَه دختر حارِث اَسْلَمی، از زنان صحابی و راوی حدیث از پیامبر(ص). وی پس از صلح حدیبیه مسلمان شد و پس از جدایی از همسرش نزد رسول خدا رفت. آیه ۱۰ سوره ممتحنه درباره ماجرای او نازل شده است. سبیعه سپس با سعد بن خوله ازدواج کرد. پس از درگذشت سعد و متولد شدن فرزندش، با ابوالسنابل قرشی ازدواج کرد. او روایتی درباره عده زن باردار از پیامبر(ص) نقل کرده که مستند فقیهان قرار گرفته است.
صحابی پیامبر
سبیعه پس از صلح حدیبیه مسلمان شد.[۱] شیخ طوسی در کتاب رجال خود، او را از صحابه شمرده است.[۲]
ازدواج
سبیعه همسر صیفی بن راهب از کفار مکه بود. پس از صلح حدیبیه، همسرش را ترک کرد و نزد رسول خدا(ص) رفت. شوهرش با استناد به صلح‌نامه حدیبیه از پیامبر خواست سبیعه را به او برگرداند. پیامبر(ص) به او گفت پیمان ما مربوط به مردان است نه زنان. سپس آیه ۱۰ سوره ممتحنه نازل شد و بر اساس آن، پیامبر با سوگند دادن سبیعه ایمان او را آزمود و پس از آنکه سبیعه سوگند خورد که با اختیار اسلام را پذیرفته و مسلمان شدنش حقیقی است، پیامبر او را به شوهرش برنگرداند.[۳]
سبیعه پس از مسلمان شدن همسر سعد بن خوله شد و سعد در حجة الوداع در مکه درگذشت.[۴] سبیعه در هنگام وفات همسرش (سعد) باردار بود و کمتر از ۲۵ شب پس از وفات او فرزندش متولد شد.[۵] ابوالسنابل قرشی به او گفت که باید چهار ماه و ده روز عده نگه دارد و او این سخن را به پیامبر(ص) رساند.[۶] پیامبر ازدواج او را پس از وضع حمل جایز دانست.[۷] پس از آن ابوالسنابل قرشی (حبّة بن بعکک) از او خواستگاری کرد[۸] و با او ازدواج نمود.[۹] فقیهان تابعی مدینه و کوفه، این روایت سبیعه را درباره عده زن باردار نقل کرده‌اند.[۱۰]
از عقیلی نقل شده که سبیعه اسلمی پس از جدایی از همسر اولش، با عمر بن خطاب ازدواج کرد.[۱۱] با این حال ابن‌حجر، سبیعه اسلمیه، همسر عمر بن خطاب را سبیعه اسلمی دیگری دانسته است.[۱۲]
نقل روایت
نام سبیعه در شمار راویان آمده[۱۳] و او از پیامبر اکرم روایت کرده است.[۱۴] همچنین عبدالله بن عمر[۱۵]، عمرو بن عتبة[۱۶]، زفر بن اوس بن حدثان، عمر بن عبدالله بن ارقم[۱۷] و مسروق بن اجدع و دیگران از او روایت کرده‌اند.[۱۸] به گفته ابن‌عبدالبر، عقیلی به اشتباه بر این باور بوده که عبدالله بن عمر از وی روایت نکرده، بلکه از سبیعه اسلمی دیگری روایت کرده است.[۱۹]
پانویس
- ↑ ابن‌حجر، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۱۷۳.
- ↑ طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۵۲.
- ↑ بلخی، تفسیر مقاتل بن سلیمان، ۱۴۲۳ق، ج۴، ص۳۰۳.
- ↑ ابن‌حجر، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۳، ۴۵، ج۸، ص۱۷۱؛ ابن‌اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۱۳۷.
- ↑ ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۵۹؛ ابن‌اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۱۳۷؛ ابن‌حجر، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۴۵؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۲۲۳؛ ابن‌سعد، الطبقات، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۳۱۲.
- ↑ ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۵۹؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۲۲۳.
- ↑ ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۵۸۷؛ ج۴، ص۱۸۵۹؛ ابن‌اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۱۵۶؛ ابن‌حجر، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۱۷۱؛ ابن‌سعد، الطبقات، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۲۴.
- ↑ ابن‌سعد، الطبقات، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۲۴.
- ↑ ابن‌اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۳۹.
- ↑ ابن‌حجر، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۱۷۱.
- ↑ ابن‌حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۱۷۲.
- ↑ ابن‌حجر، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۱۷۲، ۱۷۱
- ↑ کحاله، اعلام النساء، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۱۴۸.
- ↑ ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۵۸۷؛ ج۴، ص۱۸۵۹؛ ابن‌اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۱۵۶؛ ابن‌حجر، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۱۷۱.
- ↑ ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۵۹؛ ابن‌اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۱۳۷.
- ↑ ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۱۳ق، ج۵، ص۴۹۳؛ ابن‌حجر، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۱۷۲.
- ↑ ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۱۳ق، ج۶، ص۴۴۰
- ↑ ابن‌حجر، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۱۷۲.
- ↑ ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۵۹.
یادداشت
منابع
- ابن‌اثیر، أسدالغابة فی معرفة الصحابة، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م.
- ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، الإصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق: عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، دارالکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م.
- ابن‌سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، تحقیق: محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م.
- ابن‌عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق: علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجیل، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
- بلاذری، أحمد بن یحیی، انساب الأشراف(ج۱)، تحقیق: محمد حمیدالله، مصر، دارالمعارف، ۱۹۵۹م.
- بلخی، مقاتل بن سلیمان، تفسیر مقاتل بن سلیمان، تحقیق: عبدالله محمود شحاته، بیروت، دار احیاء التراث، ۱۴۲۳ق.
- ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، تحقیق عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۱۳ق/۱۹۹۳م.
- طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، تصحیح: جواد قیومی اصفهانی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۳۷۳ش.
- کحّاله، عمر رضا، اعلام‌النساء، بیروت، مؤسسة‌الرسالة، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۱م.