اطعام غدیر (آیین)
| اطعام غدیر | |
|---|---|
![آماده‌سازی اطعام ۲۰ هزار نفر در عید غدیر (حرم عبدالعظیم ۱۷ تیر ۱۴۰۲ش)[۱]](/view/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%A7%D8%B7%D8%B9%D8%A7%D9%85_%D8%BA%D8%AF%DB%8C%D8%B1_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%B1%D9%85_%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B8%DB%8C%D9%85.jpg) | |
| اِطعام مومنان، برادران دینی و نیازمندان | |
| زمان‌برگزاری | ۱۸ ذی‌الحجه |
| مکان برگزاری | منازل، مساجد، تکایا و حسینیه‌ها |
| منشأ تاریخی | سیره معصومان(ع) |
| وجه نمادین | تجدید بیعت با امام علی(ع) |
| آیین‌های مهم | |
| سینه‌زنی • افطاری • تشییع جنازه • تعزیه خوانی سایر آیین‌ها | |
اطعام غدیر از آداب و رسوم شیعیان در گرامیداشت روز غدیر است که در روایات به آن سفارش شده است. بر پایه روایتی که از امام رضا(ع) نقل شده، ثواب اطعام روز غدیر معادل ثواب اطعام جمیع انبیا و صدیقین است و از شیعیان خواسته به‌اندازه توان خود در اطعام‌دهی غدیر شرکت کنند.
اطعام غدیر در کشورهای مختلف همچون ایران، افغانستان، پاکستان و ترکیه با آداب و شیوه‌های مختلفی انجام می‌شود. در ایران، مردم در منازل، مساجد و حسینیه‌ها اطعام می‌دهند. در جشن ۱۰ کیلومتری غدیر که در سال ۱۴۰۲ش در تهران برگزار شد، ۱۳۰۰ موکب از شرکت‌کنندگان پذیرایی کردند.
سنت شیعیان
اطعام غدیر یا غذا دادن به دیگران در عید غدیر از آداب و رسوم شیعیان روز غدیر دانسته شده است.[۲] اطعام غدیر را از سنت‌هایی می‌دانند که شیعیان برای پاسداشت روز غدیر و همچنین تجدید بیعت با امام علی(ع) انجام می‌دهند.[۳] در روایتی که از امام صادق(ع) نقل شده است، روز غدیر به اطعام الطعام نامگذاری شده است.[۴]
اطعام غدیر، مورد توجه شیعیان کشورهای مختلف قرار گرفته است؛ در افغانستان، سادات به همسایگان و خویشان خود اطعام و نذری می‌دهند.[۵] در مناطق مختلف پاکستان همچون لاهور، کراچی، کویته و پیشاور نیز ضمن برگزاری جشن غدیر، سفره‌های اطعام پهن می‌شود.[۶] علویان در برخی از مناطق ترکیه در روز عید غدیر، غدایی به نام هریسه توزیع می‌کنند.[۷]
در ایران این سنت توسط مردم در منازل، مساجد، تکایا و حسینیه‌ها انجام می‌شود.[۸] در جشن مهمانی ده کیلومتری غدیر که در سال ۱۴۰۲ش در تهران با حضور میلیونی مردم برگزار شد، بیش از ۱۳۰۰ موکب از شرکت‌کنندگان پذیرایی کردند.[۹] آستان قدس رضوی نیز در سال ۱۴۰۰ش با برپایی پویش «اطعام غدیر» و جلب مشارکت مردمی، یک میلیون وعده غذا در سراسر ایران توزیع کرد.[۱۰]
سفارش و سیره امامان در اطعام غدیر
طبق پاره‌ای از گزارش‌ها امامان، شیعیان را به اطعام در غدیر تشویق می‌کردند؛ چنان‌که در حدیثی به اطعام‌دهی روز غدیر در کنار روزه‌داری، عیدی دادن و صله رحم سفارش شده است.[۱۱] در روایتی از امام رضا(ع) از شیعیان خواسته شده به‌اندازه توان و امکانات خود در اطعام غدیر مشارکت کنند.[۱۲]
بر پایه روایتی که در کتب مختلف چون مصباح المتهجد اثر شیخ طوسی (درگذشت: ۴۱۳ق) نقل شده امام رضا(ع) در شام عید غدیر، اصحاب خاص خود را برای افطار نزد خود نگه داشت و برای خانواده‌های آنها غذا به همراه هدایا فرستاد.[۱۳]
ثواب اطعام غدیر
در روایتی که از امام رضا(ع) نقل شده ثواب اطعام مؤمن در روز غدیر به‌اندازه ثواب اطعام همه انبیا و صدیقین ذکر شده است؛[۱۴] همچنین در خطبه‌ای از امام علی(ع) در روز غدیر که امام رضا(ع) آن را نقل کرده آمده است: هرکس در عید غدیر به مؤمنی افطاری دهد، گویی ۱۰ فِئام را افطاری داده است. امام علی(ع)، هر فئام را معادل صدهزار نبی و صدیق و شهید معنا کرده است. امام همچنین ایمن ماندن از کفر و فقر از جانب خداوند را برای اطعام‌دهنده ضمانت کرده است.[۱۵]
در روایات به اطعام نیازمندان،[۱۶] مؤمنان،[۱۷] برادران دینی[۱۸] و نیز افطاری به روزه‌داران[۱۹] در روز غدیر سفارش شده است. استحباب روزه روز غدیر[۲۰] نزد شیعیان از شهرت برخوردار است.[۲۱]
پانویس
- ↑ «اطعام غدیر / پخت و توزیع بیش از ۲۰ هزار غذا در روز عیدسعید غدیرخم / عکس: اسدی»، آستان مقدس حضرت عبدالعظیم.
- ↑ «طعام روز غدیر؛ سنتی فراموش شده»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «عید غدیر خم چه آداب و رسومی دارد؟»، خبرگزاری میزان.
- ↑ حلی، العدد القویة، ۱۴۰۸ق، ص۱۶۹.
- ↑ «آداب و رسوم کشورهای مختلف برای برگزاری عید ولایت»، خبرگزاری مهر.
- ↑ نگاه کنید به «آئین‌های «عید غدیر» با حضور پیروان امامت و ولایت در پاکستان برگزار شد + فیلم»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «Gadir Hum Nedir, Ğadir Hum Bayramı Nasıl Kutlanılır»، Bölge Gündem Haber.
- ↑ «جشن غدیر از آذربایجان تا خوزستان/سفره علوی در سراسر ایران پهن شد»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «جزئیات جشن ۱۰ کیلومتری غدیر در تهران اعلام شد»، باشگاه خبرنگاران جوان.
- ↑ «برپایی پویش “اطعام غدیر” و جلب مشارکت مردمی، یک میلیون وعده غذا را در سراسر کشور طبخ و توزیع شد»، بنیاد کرامت رضوی.
- ↑ حلی، العدد القویة، ۱۴۰۸ق، ص۱۶۹.
- ↑ شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۵۷.
- ↑ شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۵۸؛ ابن‌طاووس، إقبال الأعمال، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۶۱.
- ↑ ابن‌طاووس، إقبال الأعمال، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۶۵.
- ↑ شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۵۸؛ ابن‌طاووس، إقبال الأعمال، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۶۳-۴۶۴؛ کفعمی، المصباح، ۱۴۰۵ق، ص۷۰۰؛ شیخ حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۴۴۵.
- ↑ شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۵۷؛ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۴، ص۱۱۷.
- ↑ ابن‌طاووس، إقبال الأعمال، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۶۳.
- ↑ ابن‌طاووس، إقبال الأعمال، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۷۵.
- ↑ شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۵۸.
- ↑ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، بیروت، ج۸، ص۲۸۴.
- ↑ «آیا حدیث اطعام روز غدیر امام صادق(ع) صحت دارد؟»، ۸ دی نیوز.
منابع
- «آداب و رسوم کشورهای مختلف برای برگزاری عید ولایت»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۱۸ مرداد ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۲۸ آبان ۱۴۰۲ش.
- «آیا حدیث اطعام روز غدیر امام صادق(ع) صحت دارد؟»، ۸ دی نیوز، تاریخ درج مطلب: ۳۰ شهریور ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۲۸ آبان ۱۴۰۲ش.
- «آئین‌های «عید غدیر» با حضور پیروان امامت و ولایت در پاکستان برگزار شد + فیلم»، خبرگزاری ایرنا، درج مطلب: ۱۶ تیر ۱۴۰۲ش، بازدید: ۶ آذر ۱۴۰۲ش.
- ابن‌طاووس، علی بن موسی، إقبال الأعمال، تهران،دار الکتب الإسلامیه، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق.
- «برپایی پویش “اطعام غدیر” و جلب مشارکت مردمی، یک میلیون وعده غذا را در سراسر کشور طبخ و توزیع شد»، بنیاد کرامت رضوی، تاریخ درج مطلب: ۸ مرداد ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۲۸ آبان ۱۴۰۲ش.
- «جزئیات جشن ۱۰ کیلومتری غدیر در تهران اعلام شد»، باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: ۷ تیر ۱۴۰۲ق، تاریخ بازدید: ۲۸ آبان ۱۴۰۲ش.
- «جشن غدیر از آذربایجان تا خوزستان/سفره علوی در سراسر ایران پهن شد»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۱۶ تیر ۱۴۰۲ق، تاریخ بازدید: ۲۸ آبان ۱۴۰۲ش.
- حلی، رضی‌الدین علی بن یوسف بن مطهر، العدد القویة لدفع المخاوف الیومیة، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۸ق.
- خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا، دارالکتب العلمیة، بیروت، بی‌تا.
- شیخ طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، بیروت، مؤسسة فقه الشیعة، ۱۴۱۱ق.
- شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، ۱۴۰۹ق.
- «طعام روز غدیر؛ سنتی فراموش شده»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۸ مهر ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۲۸ آبان ۱۴۰۲ش.
- «اطعام غدیر / پخت و توزیع بیش از ۲۰ هزار غذا در روز عیدسعید غدیرخم / عکس: اسدی»، آستان مقدس حضرت عبدالعظیم، تاریخ درج مطلب: ۱۷ تیر ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۶ آذر ۱۴۰۲ش.
- «عید سادات و سیادت در فرهنگ ایرانی»، جوان آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۲ آذر ۱۳۸۹ش، تاریخ بازدید: ۲۸ آبان ۱۴۰۲ش.
- «عید غدیر خم چه آداب و رسومی دارد؟»، خبرگزاری میزان، تاریخ درج مطلب: ۱۸ مرداد ۱۳۹۹، تاریخ بازدید: ۲۸ آبان ۱۴۰۲ش.
- کفعمی، ابراهیم بن علی عاملی، المصباح للکفعمی (جنة الأمان الواقیة و جنة الإیمان الباقیة)، قم، دار الرضی (زاهدی)، چاپ دوم، ۱۴۰۵ق.
- مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- «Gadir Hum Nedir, Ğadir Hum Bayramı Nasıl Kutlanılır»، Bölge Gündem Haber، تاریخ بازدید: ۶ آذر ۱۴۰۲ش.