سید علی بهشتی ورسی

سید علی بهشتی ورسی

شناسنامه
زادروز	۱۳۰۸ش
شهر تولد	ورس بامیان
کشور تولد	افغانستان
تاریخ درگذشت	مهر ۱۳۷۵ش
کشور درگذشت	افغانستان
دین	اسلام
مذهب	شیعه
اطلاعات سیاسی
مناصب	رییس شورای انقلابی اتفاق اسلامی افغانستان
اطلاعات علمی و مذهبی
اساتید	سید ابوالقاسم خویی، سید محسن حکیم، سید محمود شاهرودی

سید علی بهشتی وَرَسی (۱۳۰۸ - ۱۳۷۵ش)، از رهبران مذهبی و سیاسی شیعیان افغانستان که پس از روی کار آمدن دولت مارکسیستی در سال ۱۳۵۷ش، ریاست حکومت محلی هزاره‌ها را با عنوان شورای انقلابی اتفاق اسلامی افغانستان بر عهده داشت. او پیش از ریاست بر شورای اتفاق، علاوه بر ساخت مدارس علمیه در زادگاهش در ولایت بامیان، به تدریس علوم اسلامی و تربیت طلاب مشغول بود.

زندگی‌نامه

سیدعلی در سال ۱۳۰۸ش در شهر وَرَس از ولایت بامیان زاده شد. پدر او سیدنبی و جدش سید طاهر، هر دو از روحانیون شیعه بودند. بهشتی، مهر ۱۳۷۵ش درگذشت و در زادگاه خود به خاک سپرده شد. محمدجمال فکوری بهشتی، از فرزندان وی، در سه دوره آخر به‌نمایندگی از ولایت بامیان به پارلمان افغانستان راه یافته بود.

تحصیلات حوزوی

بهشتی ورسی تحصیلات را نزد پدر خود آغاز کرد و مقدمات علوم حوزوی را علاوه بر پدر، از شیخ ابراهیم عالمی و شیخ محمد علی دایکندی فراگرفت. سپس حدود شش سال در شهر یَک‌اَولَنگ دروس سطح و برخی از کتاب‌های سطح عالی را آموخت و از همان زمان به تدریس برخی از دروس مشغول شد.
بهشتی در سال ۱۳۳۴ش وارد حوزه علمیه نجف شد. او علاوه بر گذراندن سطح عالی، در درس خارج فقه سید محسن حکیم و سید محمود حسینی شاهرودی، و خارج اصول سید ابوالقاسم خویی حضور یافت. بهشتی در طول حضور خود در حوزه علمیه نجف، فراگیری علوم تفسیر، حکمت و علم هیئت را نیز از نظر دور نمی‌داشت.

فعالیت‌های علمی و فرهنگی

سید علی بهشتی ورسی، در سال ۱۳۴۱ش به افغانستان بازگشت و در زادگاه خود روستای سنگ‌تخت ورس ساکن شد. او مدرسه علمیه‌ای با همیاری نیکوکاران ساخت و به آموزش علوم دینی پرداخت. مدرسه دیگری که به او نسبت داده شده، مدرسه علمیه باقریه در سراب بامیان است که به توصیه شیخ باقر سرابی بنا نهاده شد.

بهشتی با تدریس علوم اسلامی و تربیت طلاب و مبلغان مذهبی و حل و فصل اختلافات مردم، نفوذ گسترده‌ای در میان مردم به دست آورد.

آثار و تالیفات

از سید علی بهشتی ورسی کتاب‌ها و آثاری در دست است، از جمله:

• تقریرات درس خارج فقه سید محسن حکیم
• تقریرات درس خارج اصول فقه سید ابوالقاسم خویی
• تقریرات درس خارج فقه سید محمود شاهرودی
• الارجوزة فی اصول الفقه
• نوشته‌ها و یادداشت‌هایی در شرح رسائل، قوانین و شرح منظومه
• تجربه و مبارزه
• اخلاق

فعالیت‌های سیاسی

از جمله کارهای سیاسی بهشتی می‌توان به این موارد اشاره کرد:

مبارزه با دولت کمونیستی

با روی کار آمدن دولت کمونیستی در افغانستان در سال ۱۳۵۷ش، بهشتی از رهبران جهاد و مبارزه بود. او به کمک مردم توانست ورس را از سلطه دولت مرکزی آزاد کند و همچنین به مردم دیگر مناطق هزاره‌جات هم برای خروج از تسلط دولت کمونیستی یاری رساند.

ریاست بر شورای اتفاق

پس از آنکه مردم هزاره‌جات خود را از سلطه دولت کمونیستی خارج کردند، در شهریور ۱۳۵۸ش، نمایندگان ۴۲ ناحیه در ورس اجتماع کردند و شورای انقلابی اتفاق اسلامی افغانستان را تشکیل دادند. نمایندگان طوایف سنی‌مذهب ولایت غور هم در این شورا حضور داشتند. مالکان، عالمان و جوانان درس‌خوانده عضو این شورا بودند و سید علی بهشتی را به عنوان رئیس برگزیدند و توانستند هزاره‌جات را به طور منظم اداره کنند و حکومت خودمختار تشکیل دهند.

او در سال ۱۳۶۳ش پس از شدت گرفتن درگیری شورای اتفاق با گروه‌های شیعه رقیب، به منطقه ناوور از توابع غزنین پناهنده شد. دولت محلی شورای اتفاق به رغم موفقیت در اداره هزاره‌جات، تنها تا سال ۱۳۶۴ش دوام یافت. با این حال شورای انقلابی اتفاق اسلامی افغانستان، به عنوان یک حزب سیاسی، باقی ماند و در سال ۱۳۶۸ش و در پی تشکیل حزب وحدت اسلامی، به این حزب پیوست.

منابع

• ناصری داوودی، عبدالمجید، مشاهیر تشیع در افغانستان، قم، نشر المصطفی، ۱۳۹۰ش.
• «سیدمحمد جمال فکوری بهشتی»، سایت شورای ملی افغانستان.