دومه دختر وهب
دومَة بنت عَمْرو بن وَهَب، مادر مختار بن ابوعبید ثقفی است. وی در جنگ مختار با مصعب بن زبیر کشته شد.
نسب و ازدواج
دُومَه، دختر عمرو بن وَهَب بن مُعَتِّب بن وَهَب بن کَعْب ثَقَفی بود.[۱] بعضی با حذف یک واسطه نام پدر وی را وهب بن معتب دانسته‌اند[۲]که به نظر می‌رسد به اشتباه نام عمرو حذف شده است.[۳]
دومه با ابوعبید ثقفی ازدواج کرد.[۴] بنا بر برخی گزارش‌ها، ابوعبید، پدر مختار، پیش از ازدواجش بسیار سخت‌پسند بود، و هر کسی که به او پیشنهاد می‌شد نمی‌پذیرفت، تا اینکه در خواب کسی به او می‌گوید با دومة الحسناء ازدواج کن.[۵]
فرزندان
- مختار، در سال نخست قمری به دنیا آمد[۶] وی به خونخواهی امام حسین(ع) علیه امویان قیام کرد.[۷]
- جبر
- ابوجبر
- ابوحکم
- ابوامیه[۸]
خواب دومه
خواب‌ها و رؤیاهایی را به دومه درباره پسرش مختار نسبت داده‌اند که صحت این نسبت، به درستی دانسته نیست. از او نقل کرده‌اند که هنگام بارداری شبی در خواب دیده که در عالم رؤیا سرودی برایش خوانده‌اند و در آن از آینده فرزندش خبر داده‌اند:
ترجمه: مژده باد تو را فرزندی که از هر چیزی بیشتر به شیر شباهت دارد هنگامی که مردان در سختی‌ها بر سر چیزهای کم ارزش نزاع می‌کنند با ارزش‌ترین‌ها بهره اوست.[۱۰] دومه پس از تولد مختار نیز مدعی شده که خوابی دیده و در این خواب به وی گفته‌اند فرزندت پیروان بسیاری پیدا خواهد کرد.[۱۱]
همراهی با مختار
ابن طیفور در بلاغات النساء او را، از صاحبان بلاغت و فصاحت ذکر کرده و نوشته وقتی مصعب بن زبیر، مختار و یاران را محاصره کرد دومه در کنار فرزندش بود. کسی به دومه پیشنهاد کرد تا او را به دوش بکشد و نجات دهد، اما او نپذیرفت.[۱۲]
در مجموعه تلویزیونی مختار نامه، که از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد، ژاله علو، نقش دومه را بازی کرده است.[۱۳]
پانویس
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۳۷۵؛ ابن جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۶۷.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۴۳۹.
- ↑ ثقفی کوفی، الغارات، ۱۳۵۳ش، ج۲، ص۵۱۷، پاورقی.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۳۷۵؛ ابن جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۶۷؛ ثقفی کوفی، الغارات، ۱۳۵۳ش، ج۲، ص۵۱۷، پاورقی.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۳۷۵.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۳۷۵؛ ابن جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۶۷؛ ثقفی کوفی، الغارات، ۱۳۵۳ش، ج۲، ص۵۱۷، پاورقی؛ ابن نما حلی، ذوب‌النضار، ۱۴۱۶ق، ص۶۰.
- ↑ تاریخ ابن خلدون/ترجمه، ج۲، ص۴۴
- ↑ ابن نما حلی، ذوب‌النضار، ۱۴۱۶ق، ص۶۰.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۳۷۵.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۳۷۵؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۵، ص۳۵۰.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۳۷۵؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۵، ص۳۵۰.
- ↑ ابن طیفور، بلاغات النسا، ۱۹۹۹م، ص۱۵۷؛ محلاتی، ریاحین‌الشریعة، ۱۳۶۸ش، ج۴، ص۲۴۵.
- ↑ بازیگران مختارنامه
منابع
- ابن جوزی، عبد الرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
- ابن خلدون، عبدالرحمن بن خلدون، مقدمه ابن خلدون، ترجمه محمد پروین گنابادی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی،چ هشتم، ۱۳۷۵ش.
- ابن طیفور، احمد بن ابی‌طاهر، بلاغات النساء، تحقیق: یوسف بقاعی، بیروت، دارالاضوا، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م.
- ابن نما حلی، جعفر بن محمد، ذوب النضار فی شرح الثار، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۶ق.
- بلاذری، أحمد بن یحیی، جمل من انساب الأشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دارالفکر، چاپ اول، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م.
- ثقفی کوفی، ابراهیم بن محمد، الغارات، تحقیق: جلال‌الدین حسینی ارموی، تهران، انجمن آثار ملی، ۱۳۵۳ش.
- مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
- محلاتی، ذبیح الله، ریاحین الشریعة، تهران، دارالکتب الاسلامیة، چاپ پنجم، ۱۳۶۸ش.