زیارت از دور

مقالهٔ زیارت از دور با مقالات ارتباط دارد.

زیارت از دور یا زیارت غیرحضوری به زیارت افرادی گفته می‌شود که به دلیل تقیه یا دشواری سفر امکان حضور فیزیکی ندارند. در روایات بر این زیارت توصیه شده و ثواب فراوانی برای آن مطرح شده است. همچنین برخی زیارت‌نامه‌ها عمومی‌ هستند و هم در حرم و هم از راه دور خوانده می‌شوند. زیارت‌نامه‌هایی چون زیارت پیامبر اکرم(ص) بعد از هر نماز، زیارت ائمه(ع) در روزهای هفته و در روز جمعه، امین‌الله، جامعه کبیره، عاشورا، زیارت امام حسین(ع) در شب‌های جمعه و شب‌های قدر ازجمله زیارت‌نامه‌های عمومی هستند.

هرچند ثواب زیارت حضوری برای زیارت از دور ذکر شده، اما برخی تحمل سختی سفر و زیارت حضوری را برتر دانسته‌اند.

در روایات، ایستادن زیر آسمان رو به قبر معصوم(ع)، غُسل یا وضو و خواندن دو رکعت نماز از آداب زیارت از دور دانسته شده است. علامه مجلسی زیارت امام زمان(ع) از دور را با همین آداب جایز دانسته و مکارم شیرازی زیارت از دور معصومان(ع) را با هر عبارتی ممکن می‌داند.

آیین زیارت از دور در مساجد و زیارتگاه‌های شیعه برگزار می‌شود؛ مانند زیارت حضرت رسول(ص) از بعید در ۲۸ صفر، زیارت ناحیه مقدسه در روز عاشورا و زیارت عاشورا در محرم و صفر. زیارت مجازی حرم برخی معصومان(ع) امکان‌پذیر است.

جایگاه و اهمیت

در روایات برای کسانی که به دلیل تقیه یا دشورای سفر، امکان زیارت حضوری ندارند، زیارت از دور توصیه شده^[۱] و ثواب فراوانی برای آن ذکر گردیده است.^[۲] افزون بر این، مطابق روایات، برخی زیارت‌نامه‌ها عمومی هستند و با آنها هم در حرم و از راه دور می‌توان معصومان(ع) را زیارت کرد.^[۳]

برخی روایات، ثواب زیارت برخی از معصومان(ع) از دور را همانند زیارت حرم آنها دانسته‌اند؛^[۴] اما گفته شده ثواب زیارت حضوری که برای بزرگداشت شعائر الهی با تحمل سختی سفر همراه است بیشتر از زیارت از دور است.^[۵]

آیین زیارت از دور در مساجد شیعه و زیارتگاه‌ها در ایام مرتبط برگزار می‌شود؛ مانند قرائت زیارت حضرت رسول(ص) از بعید در روز ۲۸ صفر،^[۶] زیارت ناحیه مقدسه در روز عاشورا^[۷] و زیارت عاشورا در ایام محرم و صفر.^[۸]

زیارت مجازی حرم بیشتر معصومان(ع) - که برخی هم به صورت زنده است - از طریق اینترنت امکان‌پذیر است.^[۹]

آداب زیارت از دور

برای زیارت از دور برپایه روایات آدابی ذکر شده است:^[۱۰]

زائر در بالای پشت‌بام منزل یا یک بلندی و یا جایی بدون سقف (زیر آسمان) رو به قبر معصومی که قصد زیارت او را دارد، بایستد.^[۱۱]
قبل از زیارت، غُسل کند و یا وضو بگیرد.^[۱۲]
دو رکعت نماز قبل از زیارت بخواند.^[۱۳]

علامه مجلسی از این روایات برداشت کرده که جایز است با انجام این کارها امام زنده (امام زمان(ع)) را نیز از ردور زیارت کرد.^[۱۴] مکارم شیرازی نیز در کتاب مفاتیح نوین، با استناد به این روایات معتقد است سلام به ائمه(ع) و زيارت ایشان از راه دور با هر عبارتى ممكن است.^[۱۵]

در برخی روایات برای زیارت برخی معصومان(ع) توصیه شده شبه‌قبر ساخته شود و زیارت رو به آن انجام گیرد.^[۱۶]

زیارت‌نامه‌های زیارت از دور

شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان و دیگران زیارت‌‌نامه‌هایی نقل کرده‌اند که مطابق روایات، می‌توان هم از دور و هم از نزدیک برای معصومان(ع) خواند.^[۱۷] ازجمله:

زیارت پیامبر اکرم(ص) بعد از هر نماز؛^[۱۸]
زیارت ائمه(ع) در روزهای هفته؛^[۱۹]
زیارت معصومان(ع) در روز جمعه؛^[۲۰]
زیارت امین‌الله؛^[۲۱]
زیارت‌ جامعه کبیره؛^[۲۲]
زیارت‌های مخصوص امام علی(ع) در روز غدیر؛^[۲۳]
زیارت عاشورا؛^[۲۴]
زیارت امام حسین(ع) در شب‌های جمعه؛^[۲۵]
زیارت امام حسین(ع) در شب‌های قدر.^[۲۶]

افزون بر این، برخی زیارت‌نامه‌ها مثل زیارت حضرت رسول(ص) از بعید مختص زیارت از راه دور است.^[۲۷]

پانویس

↑ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۹۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۱۰ق، ج۹۷، ص۱۸۳.
↑ مکارم شیرازی، مفاتیح نوین، ۱۳۹۰ش، ص۴۳۱.
↑ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۹۹؛ شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۴ش، ص۵۵۹و۶۴۴-۶۴۶.
↑ ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۱۷۵؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۱۰ق، ج۹۷، ص۱۹۴.
↑ «زیارت از راه دور اهل بیت(ع)»، مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی.
↑ «قرائت زیارت پیامبر(ص) در روز ۲۸ صفر در سراسر کشور»، خبرگزاری مهر؛ «قرائت زیارت حضرت رسول(ص) از بعید در حرم بانوی کرامت»، پایگاه خبری آستان مقدس حضرت معصومه(س).
↑ «قرائت همگانی زیارت ناحیه مقدسه در سراسر کشور»، خبرگزاری صدا و سیما.
↑ «قرائت زیارت عاشورا با «صد لعن و صد سلام» در حرم مطهر رضوی»، خبرگزاری مهر.
↑ «زیارت مجازی حرم امام علی(ع)»، شبکة الامام علی(ع)؛ «فراهم شدن امکان زیارت مجازی حرم مطهر حضرت امام حسین (علیه السّلام) در پایگاه اینترنتی حرم مطهر»، العتبة الحسنیة المقدسة؛ «پخش زنده حرم امام رضا(ع)»، رضوی تی وی.
↑ مکارم شیرازی، مفاتیح نوین، ۱۳۹۰ش، ص۲۴۳.
↑ حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۴، ص۵۷۷-۵۷۸.
↑ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۱۰ق، ج۹۸، ص۳۶۶.
↑ حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۴، ص۵۷۷-۵۷۸.
↑ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۱۰ق، ج۹۸، ص۳۶۶.
↑ مکارم شیرازی، مفاتیح نوین، ۱۳۹۰ش، ص۲۴۳.
↑ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۱۰ق، ج۹۷، ص۱۸۳.
↑ شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ص۱۰۹و۶۴۵و۸۹۱؛ مکارم شیرازی، مفاتیح نوین، ۱۳۹۰ش، ص۲۰۹-۲۶۰.
↑ حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۴۷۴.
↑ شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۴ش، ص۱۰۹-۱۲۱.
↑ شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۴ش، ص۶۴۴-۶۴۶.
↑ شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۴ش، ص۵۵۹؛ مکارم شیرازی، مفاتیح نوین، ۱۳۹۰ش، ص۲۶۰.
↑ شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۴ش، ص۱۰۷۵.
↑ شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۴ش، ص۵۵۹.
↑ شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۴ش، ص۸۹۱.
↑ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۹۹.
↑ مکارم شیرازی، مفاتیح نوین، ۱۳۹۰ش، ص۷۸۵.
↑ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۱۰ق، ج۹۷، ص۱۸۳؛ مکارم شیرازی، مفاتیح نوین، ۱۳۹۰ش، ص۲۲۹.

منابع

ابن‌قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، نجف، دار المرتضویه، ۱۳۵۶ش.
«پخش زنده حرم امام رضا(ع)»، رضوی تی وی، تاریخ بازدید مطلب: ۱۷ آذر ۱۴۰۴ش.
حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، ۱۴۰۹ق.
«زیارت از راه دور اهل بیت(ع)»، مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، تاریخ درج مطلب: ۲۹ خرداد ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید مطلب: ۱۷ آذر ۱۴۰۴ش.
«زیارت مجازی حرم امام علی(ع)»، شبکة الامام علی(ع)، تاریخ بازدید مطلب: ۱۷ آذر ۱۴۰۴ش.
صدوق، محمد بن علی بن بابویه، کتاب من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم‌، ۱۴۱۳ق.
«فراهم شدن امکان زیارت مجازی حرم مطهر حضرت امام حسین (علیه السّلام) در پایگاه اینترنتی حرم مطهر»، العتبة الحسنیة المقدسة، تاریخ بازدید مطلب: ۱۷ آذر ۱۴۰۴ش.
«قرائت زیارت پیامبر (ص) در روز ۲۸ صفر در سراسر کشور»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۲۲ شهریور ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید مطلب: ۱۷ آذر ۱۴۰۴ش.
قرائت زیارت حضرت رسول(ص) از بعید در حرم بانوی کرامت»، پایگاه خبری آستان مقدس حضرت معصومه(س)، تاریخ درج مطلب: ۵ آبان ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید مطلب: ۱۶ آذر ۱۴۰۴ش.
«قرائت زیارت عاشورا با «صد لعن و صد سلام» در حرم مطهر رضوی»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۱۴ تیر ۱۴۰۴ش، تاریخ بازدید مطلب: ۱۶ آذر ۱۴۰۴ش.
«قرائت همگانی زیارت ناحیه مقدسه در سراسر کشور»، خبرگزاری صدا و سیما، تاریخ درج مطلب: ۱۵ تیر ۱۴۰۴ش، تاریخ بازدید مطلب: ۱۷ آذر ۱۴۰۴ش.
قمی، عباس، مفاتیح الجنان، قم، انتشارات شاکر، ۱۳۸۴ش.
کیانی فرید، مریم، «زیارت»، در دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۵ش.
مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، مؤسسة الطبع و النشر، بیروت، ۱۴۱۰ق.
مکارم شیرازی، ناصر، مفاتیح نوین، قم، مدرسة الامام علی بن ابی‌طالب(ع)، ۱۳۹۰ش.

[1] صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۹۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۱۰ق، ج۹۷، ص۱۸۳.

[2] مکارم شیرازی، مفاتیح نوین، ۱۳۹۰ش، ص۴۳۱.

[3] صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۹۹؛ شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۴ش، ص۵۵۹و۶۴۴-۶۴۶.

[4] ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۱۷۵؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۱۰ق، ج۹۷، ص۱۹۴.

[5] «زیارت از راه دور اهل بیت(ع)»، مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی.

[6] «قرائت زیارت پیامبر(ص) در روز ۲۸ صفر در سراسر کشور»، خبرگزاری مهر؛ «قرائت زیارت حضرت رسول(ص) از بعید در حرم بانوی کرامت»، پایگاه خبری آستان مقدس حضرت معصومه(س).

[7] «قرائت همگانی زیارت ناحیه مقدسه در سراسر کشور»، خبرگزاری صدا و سیما.

[8] «قرائت زیارت عاشورا با «صد لعن و صد سلام» در حرم مطهر رضوی»، خبرگزاری مهر.

[9] «زیارت مجازی حرم امام علی(ع)»، شبکة الامام علی(ع)؛ «فراهم شدن امکان زیارت مجازی حرم مطهر حضرت امام حسین (علیه السّلام) در پایگاه اینترنتی حرم مطهر»، العتبة الحسنیة المقدسة؛ «پخش زنده حرم امام رضا(ع)»، رضوی تی وی.

[10] مکارم شیرازی، مفاتیح نوین، ۱۳۹۰ش، ص۲۴۳.

[11] حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۴، ص۵۷۷-۵۷۸.

[12] مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۱۰ق، ج۹۸، ص۳۶۶.

[13] حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۴، ص۵۷۷-۵۷۸.

[14] مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۱۰ق، ج۹۸، ص۳۶۶.

[15] مکارم شیرازی، مفاتیح نوین، ۱۳۹۰ش، ص۲۴۳.

[16] مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۱۰ق، ج۹۷، ص۱۸۳.

[17] شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ص۱۰۹و۶۴۵و۸۹۱؛ مکارم شیرازی، مفاتیح نوین، ۱۳۹۰ش، ص۲۰۹-۲۶۰.

[18] حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۴۷۴.

[19] شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۴ش، ص۱۰۹-۱۲۱.

[20] شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۴ش، ص۶۴۴-۶۴۶.

[21] شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۴ش، ص۵۵۹؛ مکارم شیرازی، مفاتیح نوین، ۱۳۹۰ش، ص۲۶۰.

[22] شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۴ش، ص۱۰۷۵.

[23] شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۴ش، ص۵۵۹.

[24] شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۴ش، ص۸۹۱.

[25] صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۹۹.

[26] مکارم شیرازی، مفاتیح نوین، ۱۳۹۰ش، ص۷۸۵.

[27] مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۱۰ق، ج۹۷، ص۱۸۳؛ مکارم شیرازی، مفاتیح نوین، ۱۳۹۰ش، ص۲۲۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

ن ب و زیارت
کتاب‌ها	مفاتیح الجنان • مصباح کفعمی • مصباح المتهجد • اقبال الاعمال • زاد المعاد • البلد الامین‌ • مصباح الزائر • المزار الکبیر • المزار الصغیر • المزار شهید اول • هدیة الزائرین • کامل الزیارات • مفاتیح نوین • تحفة الزائر • مفتاح الجنان
آداب زیارت	غسل زیارت • اذن دخول • زیارت‌نامه • نماز زیارت • عتبه‌بوسی
زیارتگاه‌ها	بقیع • حرم امام علی(ع) • حرم امام حسین(ع) • حرم کاظمین • حرم عسکریین • حرم حضرت عباس(ع) • مقبره شهدای احد • سایر
زیارت‌نامه‌ها	زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت جامعه ائمة المؤمنین • زیارت اربعین • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت آل‌یاسین • زیارت ناحیه مقدسه • زیارت رجبیه • زیارت الشهدا • زیارات جامعه • زیارت عاشورای غیر معروفه • زیارت غدیریه • زیارت‌نامه حضرت فاطمه(س) • زیارت‌نامه حضرت معصومه(س) • زیارت غفیله • زیارت مفجعه
وابسته	تبرک • دخیل بستن • امامزاده • بقعه • ضریح • حرم • قدمگاه • تربت • زیارت قبور • فهرست کتاب‌های درباره زیارت عاشورا • زیارت از راه دور • غبارروبی • گردشگری مذهبی • زائرسرا • زائر • زیارت پیاده • زیارتگاه
زیارت امام حسین(ع) • دعا