سنن النبی (کتاب)

مقاله قابل قبول
عدم رعایت شیوه‌نامه ارجاع
کپی‌کاری از منابع خوب
استناد ناقص
شناسه ارزیابی نشده
عدم جامعیت
از ویکی شیعه
(تغییرمسیر از سنن النبی)
سنن النبی
اطلاعات کتاب
نویسندهعلامه طباطبایی (متوفای ۱۴۱۲ ق)
موضوعاخلاق، پیامبر اکرم(ص)
سبکروایی
زبانعربی
مجموعهیک جلد
اطلاعات نشر
ناشرموسسه النشر الاسلامی


سُنَنُ النّبی، کتابی درباره آداب و سنّت پیامبر(ص) نوشته سید محمدحسین طباطبایی. اصل کتاب به زبان عربی و دارای ۲۱ باب است که به زبان‌های فارسی، انگلیسی و اردو ترجمه شده است. مؤلف از ذکر وقایعِ جزئی پرهیز و تنها به کلیات و اخلاق آن حضرت اکتفا کرده است.

نویسنده

سید محمدحسین طباطبایی مشهور به علامه طباطبایی (۱۲۸۱- ۱۳۶۰ ه‍.ش)، مفسر، فلیسوف، متکلم، اصولی، فقیه، عارف و اسلام شناس بزرگ سده ۱۴ ه‍.ق. از تأثیرگذارترین عالمان شیعه در فضای فکری و مذهبی ایران در سده ۱۴ ه‍.ش بود. او نویسنده تفسیر المیزان، و کتاب‌های فلسفی بدایة الحکمة و نهایة الحکمة، و اصول فلسفه و روش رئالیسم است.

موضوع کتاب

علامه طباطبایی با الهام از آیه «لَقَد کانَ لَکُم فی رَسولِ اللهِ أُسوَةٌ حَسَنَةٌ؛[۱] همانا در رسول خدا (ص) اسوه ای نیکو برای شما است» کوشید کلیاتی از اخلاق، سیر و سلوک، رفتار پیامبر اکرم(ص) و آنچه «سنّت پیامبر» نامیده می‌شود، به بیان آورد.[۲]

کتاب شامل ملحقاتی در خصوص شمایل آن حضرت است که به گفته خود علامه طباطبایی این بخش به جهت تبرک افزوده شده و نیز بدین سبب که به خلق و خوی آن حضرت در خلال این مطالب اشاراتی رفته است.[۳] نخستین باب کتاب درباره خصلت‌ها و اخلاق پیامبر(ص) و نخستین روایتش( که روایت مفصلی است) درباره ویژگی‌های ظاهری حضرت است. [۴] وآخرین باب کتاب در باره دعا و آداب دعاست و روایت پایانی کتاب دعایی است از پیامبر(ص) برای محفوظ ماندن از شر دشمنان که در فرازی از آن پیامبر اینگونه دعا کرده است: اى خدايى كه امر و فرمانت را ردكننده‌اى، و حكم و قضاوتت را برگشت دهنده‌اى نيست، بين من و دشمنانم حجاب خودت را قرار ده، حجابى كه بادهاى تند توانايى متفرق ساختن، و شمشيرهاى تيز قدرت قطعه قطعه كردن، و سر نيزه‌هاى كارى نيروى نفوذ كردن در آن را نداشته باشند. [۵]

ساختار کتاب و روش مولف

در این کتاب از ذکر وقایع جزئی پرهیز شده و تنها به کلیات و اخلاق آن حضرت اکتفا شده است. در نقل احادیث هم به گفته خود نویسنده، «به جهت رعایت اختصار، سندهای احادیث را حذف نمودیم. [اما] فرقی میان روایات مسنده و مرسله نهادیم و برای سهولت در کار مراجعان نام کتاب‌ها و نویسندگان آنها را ذکر کرده تا اهل تحقیق بتوانند به اصل روایات نقل‌شده مراجعه نمایند».[۶]علامه هم چنان درباره اشاره نکردن به مکروهات در کتاب می گوید: ما در اين كتاب به ايراد مكروهات نپرداختيم، زيرا مذهب شيعه بر اين پايه نهاده است كه هيچ مكروه و مباحى از آن جهت كه مكروه و مباح است از آن حضرت سر نزده [مگر آنكه آن عمل مكروه يا مباح به دليل خاصى از اين عنوان بيرون آمده باشد]، و عقل و نقل نيز گواه اين مطلب‌اند. [۷]

اصل کتاب شامل ۲۱ باب و ۴۱۱ حدیث است و ملحقات آن در ۲۳ باب و ۵۰۷ حدیث و به طور کلی شامل ۹۱۸ حدیث در موضوع آداب و سنن و رفتار پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله گرد آمده است. بیست و یک باب این کتاب عبارت‌اند از:

  • باب اول: شمائل پیامبر (ص)، ۴۹ حدیث.
  • باب دوم: آداب معاشرت پیامبر (ص)، ۳۶ حدیث.
  • باب سوم: آداب نظافت و احکام زینت پیامبر (ص)، ۳۴ حدیث.
  • باب چهارم: آداب سفر پیامبر (ص)، ۱۱ حدیث.
  • باب پنجم: آداب پوشیدنی های پیامبر (ص)، ۱۸ حدیث.
  • باب ششم: آداب مسکن پیامبر (ص)، ۵حدیث.
  • باب هفتم: آداب خوابیدن و بستر پیامبر (ص)، ۳ حدیث.
  • باب هشتم: آداب زناشویی و تربیت فرزند پیامبر (ص)، ۹ حدیث.
  • باب نهم: آداب غذاها و آشامیدنی ها و آداب سفر پیامبر (ص)، ۵۲ حدیث.
  • باب دهم: آداب خلوت‌های پیامبر (ص)، ۹ حدیث.
  • باب یازدهم: آداب مردگان، ۱۱ حدیث.
  • باب دوازدهم: آداب معالجه و مداوا، ۳ حدیث.
  • باب سیزدهم: آداب مسواک زدن، ۷ حدیث،
  • باب چهاردهم: آداب وضو گرفتن، ۸ حدیث.
  • باب پانزدهم: آداب غسل کردن، ۶ حدیث.
  • باب شانزدهم: آداب نماز، ۶۰ حدیث.
  • باب هفدهم: آداب روزه، ۱۷ حدیث.
  • باب هجدهم: آداب اعتکاف، ۳ حدیث.
  • باب نوزدهم: آداب صدقه، ۳ حدیث.
  • باب بیستم: آداب قرائت قرآن کریم، ۸ حدیث.
  • باب بیست و یکم: آداب دعا و ذکر تعدادی دعا و اذکار،۵۹ حدیث.
  • ملحقات آداب جمع، ملحقات متفرقه، ملحقات شمائل پیامبر(ص)

بیشترین احادیث مربوط به باب نماز(باب ۱۶) است با ۶۰ حدیث و کمترین آنها مربوط به باب های خوابیدن، معالجه، اعتکاف وصدقه هر یک با ۳ حدیث.

انتشار

اصل این کتاب به زبان عربی تألیف شده و در واقع به‌عنوان ضمیمه‌ای بر تفسیر المیزان نوشته شده بود و بعدها علاوه بر درج در آن تفسیر، به عنوان یک کتاب مستقل نیز منتشر شد.

ترجمه‌های فارسی متعددی توسط افرادی مانند محمدهادی فقهی، [یادداشت ۱] حسین قهستانی،[۸] حسین استادولی[۹][یادداشت ۲] و عباس عزیزی[۱۰] و .... منتشر شده است.

این کتاب در سال ۱۳۷۶، توسط ولی الحسن رضوی به زبان اردو ترجمه و چاپ شد. ترجمه‌ انگلیسی این کتاب نیز با ترجمه طاهر رضا جعفر در دسترس است.[۱۱]

محمدهادی فقهی، در مقدمه چاپ ۱۳۸۹ ترجمه این کتاب[۱۲] از مطرح کردن برخی از بخش‌های آن به عنوان سؤالات امتحانی در آموزش و پرورش یاد کرده و از این کار انتقاد می‌کند. [نیازمند منبع]

پانویس

  1. احزاب، 21.
  2. نک: یادداشت علامه طباطبایی در آغاز کتاب.
  3. طباطبایی، ص۳.
  4. طباطبایی، سنن النبی، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۹۷.
  5. طباطبایی، سنن النبی،۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۹۰.
  6. سنن النبی، محمد حسین طباطبایی، ترجمه و تحقیق محمدهادی فقهی، تهران: اسلامیه، ۱۳۵۴ش، ص ۳.
  7. طباطبایی، سنن النبی، ترجمه حسین استادولی، ۱۳۶۰ش، ج۱، ص۱۲.
  8. ادب نبوت (مختصر سنن النبی صلی الله علیه و آله)، ترجمه حسین قهستانی، قم، دفتر انتشارات انصاری، چاپ اول، ۱۳۸۱.
  9. سنن النبی صلی الله علیه و آله (آداب، سنن و روش رفتاری پیامبر گرامی اسلام)، حسین استادولی، تهران، انتشارات پیام آزادی، چاپ نهم، ۱۳۸۵.
  10. سنن النبی صلی الله علیه و آله (آداب و سنن پیامبر)، عباس عزیزی، قم، انتشارات صلاة، ۱۳۸۲.
  11. http://www.al-islam.org/sunan-an-nabi-sayyid-muhammad-husayn-tabatabai
  12. چاپ بوستان کتاب قم

یادداشت

  1. محمدهادی فقهی هنگام ترجمه هر باب، به احادیث فراوان و معتبر دیگری برخورد که از قلم علامه جا مانده بودند. بنابراین، آنها را گرد آورد و از علامه اجازه گرفت و آنها را به عنوان «ملحقات» به اصل کتاب افزود و بدین وسیله کتاب را کامل كرد.
  2. وی ادعاد کرده که یک مورد در اصل کتاب، و حدود ده- دوازده مورد در ملحقات يا عينا تکرارى بود و يا مضمون آنهاتکرار شده بود و نیز ۲۳ روایت را ازملحقات مربوط به آداب دعا را حذف کرده است.ترجمه، ص ۹

منابع

  • طباطبایی، محمد حسین ، سنن النبی، ترجمه و تحقیق محمدهادی فقهی، تهران: اسلامیه، ۱۳۵۴ش.
  • طباطبایی، محمدحسین، سنن النبی، ترجمه حسین استاد ولی، تهران، پیام آزادی، ۱۳۶۰ش.

پیوند به بیرون