سید محمدعلی عالمی بلخابی

سید محمدعلی عالمی بلخابی

اطلاعات فردی
تاریخ تولد	۱۳۰۲ش
محل زندگی	بلخ‌اب
تاریخ وفات	۵سنبله/شهریور ۱۴۰۰ش
محل دفن	امامزاده یحیی بن زید (افغانستان) (سرپُل)
شهر وفات	کابل
اطلاعات علمی
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
سیاسی	مبارزه علیه حزب خلق (کمونیست افغانستان) و طالبان
اجتماعی	ساختن مرقد یحیی بن زید و اقامه نماز جمعه

سید محمدعلی عالمی بلخابی (۱۳۰۲ ـ ۱۴۰۰ش)، از عالمان شیعه افغانستان که در ولایت سرپُل این کشور فعالیت داشت. وی علیه حکومت حزب خلق کمونیستی افغانستان و نیز گروه طالبان مبارزه کرد. مرقد فعلی امامزاده یحیی بن زید (افغانستان) را همراه با کتابخانه، درمانگاه و مدرسه علمیه آن تاسیس کرد. عالمی بلخابی همچنین نماز جمعه را در سرپل و مزار شریف برپا نمود.

زندگی

سید محمدعلی متولد ۱۳۰۲ش در بلخ‌اب (بلخاب)

، از روستاهای سابق ولایت جوزجان و از شهرهای فعلی ولایت سرپُل متولد شد. پدرش سیدمحمدحسین (۱۲۳۴ـ۱۳۱۰ش) معروف به عالم بلخابی، از روحانیون فعال شیعه و مدرس در بلخ‌اب و یَک‌اَولَنگ (بامیان) بود و در زمان حکومت عبدالرحمن‌خان (۱۲۶۰ـ۱۲۸۰ش)، مدرسه علمیه‌ای در بلخ‌اب ساخت که اینک به‌نام عالمیه معروف است. محمدعلی عالمی در ۵سنبله/شهریور ۱۴۰۰ش در کابل درگذشت و در شهر سرپُل، در مرقد یحیی بن زید دفن شد.

همسر و سه فرزند عالمی در دوران حکومت گروه کمونیستی حزب خلق (۱۳۵۷ـ۱۳۷۱ش) و یک فرزند او توسط طالبان کشته شدند. سیدحیات‌الله عالمی، یکی از فرزندان او، عضو حزب حرکت اسلامی افغانستان بوده و مدتی را به‌عنوان نماینده سرپل در پارلمان افغانستان فعالیت کرده است.

سابقه علمی

عالمی بلخابی، درس‌های نخستین حوزوی را در عالمیه، مدرسه پدرش آموزش دید و سپس به شهر یک‌اولنگ در ولایت بامیان رفت و نزد شیخ موسی (سیاه دره) و سید محمدحسن رییس به یادگیری کتاب‌های سطح مشغول شد. او سپس به بلخاب برگشت و به تدریس پرداخت.
عالمی در ۱۳۳۰ش به حوزه علمیه مشهد هجرت کرد و در کلاس ادیب نیشابوری و سید علی هاشم خراسانی شرکت کرد. محمدعلی عالمی مدت کوتاهی را نیز در قم بسر برد و سرانجام به نجف رفت.
استادان وی در حوزه علمیه نجف شامل صدرا بادکوبه‌ای، مجتبی لنکرانی، کاظم تبریزی و سید اسدالله مدنی بود. عالمی در ۱۳۳۵ش به بلخاب برگشت و مدرسه عالمیه را بازسازی کرد و مرکز فعالیت‌هایش قرار داد. او سپس دوباره برای مدتی به نجف برگشت و در درس خویی، خمینی، محسن حکیم و باقر صدر حاضر شد.

فعالیت

مبارزه علیه رژیم کمونیستی و طالبان

سیدمحمدعلی در ۱۳۵۷ش پس از روی‌کار آمدن گروه کمونیستی حزب خلق در افغانستان، مدتی را بخاطر عدم همکاری با‌ آنان، در زندان گذراند. در فروردین ۱۳۵۸ش، پس از شروع قیام دایکندی و با تصمیم گروهی که عالمی نیز در آن بود، قیام علیه دولت کمونیستی در بلخاب شروع شد که تا ۱۳۶۳ش، ادامه داشت و با همراهی اهل‌سنت منطقه روبرو گشت. عالمی پس از تشکیل حزب وحدت اسلامی افغانستان در تابستان ۱۳۶۸ش، به‌عنوان عضو شورای عالی نظارت آن انتخاب شد. او پس از تسلط طالبان در کابل (۱۳۷۵ش) به قم در ایران هجرت کرد و در ۱۳۸۱ش پس از سقوط دولت آنان، به بلخاب بازگشت.

ساخت مرقد یحیی بن زید

مقالهٔ اصلی: امامزاده یحیی بن زید (افغانستان)

مرقد یحیی بن زید (؟۱۰۷ ـ۱۲۵ق)، نوه امام سجاد(ع) که پس از کشته‌شدن پدرش زید به‌دست بنی‌امیه، علیه آنان قیام کرد و در جوزجان (شمال افغانستان) کشته شد، تا سال ۱۳۸۲ش دارای بنای کوچک و قدیمی بود. در این سال، عالمی بلخابی با کمک شیعیان افغانستان و دولت ایران، ساخت مرقدی را برای قبر یحیی بن زید شروع کرد و در کنار آن، تاسیس کتابخانه، درمانگاه و مدرسه رسول اعظم(ص) (مردان) و مدرسه زینب کبری(س) (زنان) نیز صورت گرفت.

نمازجمعه و مراکز مذهبی

عالمی بلخابی در سرپل و سپس مزار شریف نماز جمعه شیعیان را برپا کرد. او همچنین در روستاها و شهرهای اطراف بلخاب، مستقیم یا غیرمستقیم، چند حسینیه و مسجد را تاسیس نمود.

آثار

• رساله اصول عقاید
• شرح سیوطی (تقریرات درس ادیب نیشابوری)
• رساله‌ای در فلسفه
• شرح بر حاشیه ملاعبدالله
• شرح بر مکاسب شیخ انصاری
• شرح رسائل شیخ انصاری
• شرح بر کفایه
• رساله‌ای درباره گناهان کبیر

پانویس

الگوی پانویس غیرفعال شده است. لطفا از الگوی پانوشت استفاده شود

منابع

• ناصری داودی، عبدالمجید، مشاهیر تشیع در افغانستان، قم، نشر المصطفی، ۱۳۹۰ش.
• «آیت‌الله عالمی بلخابی؛ شخصیتی مجاهد، قرآنی و تکیه‌گاه مردم شمال افغانستان»، سایت ایکنا، نشر:۱۱شهریور ۱۴۰۰ش، بازدید:۱۱شهریور ۱۴۰۰ش.
• «چهره‌های منتخب مجلس نمایندگان افغانستان (۱۲)؛ مسیر زندگی ۴ نماینده از ولایات دایکندی، نورستان و سرپل»، سایت خبری خبرنامه، نشر: ۱۴فروردین ۱۳۸۹ش، بازدید:۱۱شهریور ۱۴۰۰ش.
• «نگاهی به حیات علمی و مبارزات سیاسی آیت الله "سید محمدعلی عالمی بلخابی»، خبرگزاری ابنا، نشر:۱۱شهریور ۱۴۰۰ش، بازدید:۱۲شهریور ۱۴۰۰ش.
• «مرحوم آیت الله «عالمی بلخابی»، دُرّ درخشان بلخاب»، باشگاه خبرنگاران جوان، نشر:۶شهریور ۱۴۰۰ش، بازدید:۱۳شهریور ۱۴۰۰ش.
• «گزارش تصویری از مراسم تشییع پیکر آیت الله عالمی بلخاب»، باشگاه خبرنگاران جوان، نشر:۶شهریور ۱۴۰۰ش، بازدید:۱۳شهریور ۱۴۰۰ش.