مصادر نهج البلاغة و اسانیده (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | سید عبدالزهراء الحسینی الخطیب |
| موضوع | مستند کردن سخنان امام علی(ع) در نهج‌البلاغه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۴ |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | دارالزهراء، دارالاضواء، مطبعة القضاء |
| محل نشر | بیروت، نجف |
| تاریخ نشر | ۱۳۸۶ق |
مَصادرُ نَهج‌ِالبَلاغة و اَسانیدُه کتابی است به زبان عربی که سخنان حضرت علی(ع) در نهج البلاغه را مستندسازی کرده است. سید عبدالزهراء حسینی خطیب در جلد اول این کتاب، موضوعات مرتبط با نهج‌البلاغه را بیان کرده است. تقسیم‌بندی منابع نهج‌البلاغه، بیان شبهات نهج‌البلاغه، شرح‌های نهج‌البلاغه از جمله این موضوعات است. سید عبدالزهرا در شیوه کارش، ابتدا متن نهج‌البلاغه را آورده و سپس به بیان لغات مشکل و بعد از آن منابع هر یک از سخنان امام علی(ع) را نقل می‌کند.
معرفی کتاب و نویسنده
کتاب مصادر نهج‌البلاغه و اسانیده به زبان عربی نوشته سید عبدالزهراء الحسینی الخطیب است که با استفاده از منابع حدیثی و تاریخی، سخنان حضرت علی(ع) در نهج البلاغه را مستندسازی نموده و روایات آن را از مرسله بودن خارج کرد و بدان اعتبار بخشید.[۱] این کتاب پس از چاپ، مورد توجه علما قرار گرفته و شخصیت‌های مختلفی همچون محمدحسین کاشف‌الغطاء، مرتضی آل یس و مصطفی جواد به تمجید آن پرداختند.[۲]
سید عبدالزهراء در سال ۱۳۳۹ق در عراق به دنیا آمد. او دانش‌آموخته حوزه علمیه نجف بود و نزد سید کاظم حسینی خطیب و طالب حیدر شاگردی کرد. وی آثاری در علوم مختلف اعم از فقهی، کلامی، تاریخی و حدیثی را تألیف، شرح، تحقیق و تلخیص کرده است از جمله:
- شرح کتاب شرایع‌الإسلام
- تألیف کتاب کشکول الحسینی
- تلخیص کتاب منارالهدی
- تحقیق کتاب الغارات[۳]
ساختار و محتوا
کتاب مصادر نهج‌البلاغه در چهار مجلد به رشته تحریر در آمده و دارای سه باب اصلی است:
- باب المختار من خطب اميرالمؤمنين(ع) و كلامه الجارى مجرى الخطب،
- باب المختار من كتب اميرالمؤمنين(ع) و عهوده و وصايا،
- باب المختار من حكم اميرالمؤمنين(ع) و كلماته القصار.
سید عبدالزهراء هر یک از این ابواب را با منابع حدیثی و تاریخی مستندسازی کرد. به‌عنوان مثال حکمت ۸۲ را (اوصیکم بخمس لو ضربتم الیها آباط الابل....) از کتاب‌های ارشاد شیخ مفید، محاسن برقی و مناقب خوارزمی، مستند کرده است.[۴] سید عبدالزهراء در کتاب مصادر از ۱۱۴ منبع برای مستندات کتابش بهره جسته است.[۵] وی همچنین ۱۰۱ مورد از شرح‌های نهج‌البلاغه همچون شرح نهج‌البلاغه علامه حلی، انوارالفصاحة فی شرح نهج‌البلاغه، بهجة الحدائق[۶] و ۴۸ مورد از خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصاری که توسطِ مؤلفانِ قبل و پس از سیدرضی نوشته شده را در جلد اول کتاب جمع‌آوری کرده است.[۷] سید عبدالزهراء در کتاب مصادر، اول متن نهج‌البلاغه را ذکر می‌کند و سپس واژه‌های مشکل را توضیح می‌دهد و پس از آن منابع روایات را بیان کرده و اگر شرح‌های مستقلی برای آن باشد، متذکر می‌شود.[۸]
پاسخ به شبهات اِبْن‌ِ‌خَلْكان
سید عبدالزهرا در بخشی از جلد اول کتابش، شبهات دهگانه اِبْن‌ِ‌خَلْكان را بیان کرده و به شبهات وی پاسخ می‌دهد.[۹] از جمله اینکه در پاسخ ابن‌خلكان که می‌گوید: چرا در نهج‌البلاغه به صحابه با کنایه سخن گفته شده است؟[۱۰] به کنایه سخن‌گفتن با صحابه در قرآن و صِحاحِ اهل‌سنت استناد می‌کند. همچنین به لعن برخی صحابه توسط برخی دیگر.[۱۱]
چاپ و نشر
کتاب مصادر نهج‌البلاغه از سال‌های ۱۹۶۶م تا ۱۹۹۸م توسط ناشران مختلف همچون دارالزهراء، دارالاضواء و مؤسسة الاعلمی للمطبوعات در کشور لبنان و نیز نشر مطبعة القضاء در کشور عراق به چاپ رسیده است.
پانویس
- ↑ مهریزی، آشنایی با متون حدیث و نهج‌البلاغه، ۱۳۷۷ش، ص۱۵۹-۱۶۰.
- ↑ حسینی خطیب، مصادر نهج‌البلاغه و اسانیده، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۷-۱۳.
- ↑ طریحی، «مقدمه»، در مصادر نهج‌البلاغه و اسانیده، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۷-۱۳؛ حسینی خطیب، «کتب کتّاب مصادر نهج‌البلاغه»، ص۱۱۷.
- ↑ حسینی خطیب، مصادر نهج‌البلاغه و اسانیده، ۱۳۹۵ق، ج۴، ص۷۸.
- ↑ حسینی خطیب، مصادرنهج‌البلاغه و اسانیده، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۲۹ - ص۴۱.
- ↑ حسینی خطیب، مصادر نهج‌البلاغه و اسانیده، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۲۰۲ - ص۲۵۴.
- ↑ حسینی خطیب، مصادرنهج‌البلاغه و اسانیده، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۵۱ - ص۸۶.
- ↑ مهریزی، آشنایی با متون حدیث و نهج‌البلاغه، ۱۳۷۷ش، ص۱۶۰.
- ↑ حسینی خطیب، مصادر نهج‌البلاغه و اسانیده، ۱۳۹۵ق، ص۱۱۲ - ص۱۸۱.
- ↑ حسینی خطیب، مصادر نهج‌البلاغه و اسانیده، ۱۳۹۵ق، ص۱۱۲.
- ↑ حسینی خطیب، مصادر نهج‌البلاغه و اسانیده، ۱۳۹۵ق، ص۱۱۸.
منابع
- حسینی خطیب، سید عبدالزهراء، مصادر نهج‌البلاغه و اسانیده، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۵ق.
- حسینی خطیب، سید عبدالزهراء، «کتب و کتّاب مصادر نهج‌البلاغه»، در مجله الموسم، شماره ۱، ۱۴۰۹ق
- طریحی، سعید، «مقدمه»، در مصادر نهج‌البلاغه و اسانیده، تألیف سید عبدالزهراء الخطیب الحسینی، بیروت، دارالزهراء، ۱۳۶۷ق.
- مهریزی، مهدی، آشنایی با متون حدیث و نهج‌البلاغه، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، ۱۳۷۷ش.