دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم

دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم

آرم دفتر تبلیغات اسلامی حوزه
اطلاعات کلی
تأسیس	۱۳۵۸ش
وابسته به	رهبر جمهوری اسلامی ایران
رویکرد	تبلیغی
نوع فعالیت	فرهنگی • آموزشی • پژوهشی
گستره فعالیت	داخلی
اهداف	تحول‌آفرینی در حوزه‌های علمیه • نظریه‌پردازی و الگوسازی برای نظام اسلامی • جریان‌سازی برابر چالش‌های فرهنگی
فعالیت‌ها	دانشگاه باقرالعلوم(ع) • پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی • فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی • انتشار کتاب
مکان	قم
رئیس	احمد واعظی
سایر
ساختار	هیأت‌امنایی
وضعیت	فعال
آثار	کتاب‌ها و نشریات متعدد
وبگاه	http://www.dte.ir/Portal/Home/

دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، نهادی تبلیغی، آموزشی، پژوهشی و فرهنگی وابسته به حوزه علمیه قم است که پس از انقلاب اسلامی با نام‌های مختلفی مانند «دایره تبلیغات امام» و «دفتر تبلیغات امام» فعالیت خود را آغاز کرد و در نهایت به نام فعلی تغییر یافت.

این دفتر در سال ۱۳۶۱ امکانات دارالتبلیغ اسلامی سیدمحمدکاظم شریعتمداری را دریافت کرد. از مراکز وابسته به آن می‌توان به پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، دانشگاه باقرالعلوم، بوستان کتاب و مرکز ملی پاسخ‌گویی به سؤالات دینی اشاره کرد. این مرکز دارای شعبه‌ها و نمایندگی‌هایی در تهران، خراسان، اصفهان، خوزستان و ایرانشهر است و ۲۱ نشریه منتشر می‌کند. رئیس و هیئت امنای آن توسط رهبر جمهوری اسلامی ایران منصوب می‌شوند و آیت‌الله خامنه‌ای این مرکز را نماد روشنفکری حوزه علمیه معرفی کرده است.

تاسیس

دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم پس از انقلاب اسلامی ایران، توسط گروهی متشکل از حسین موسوی تبریزی، مرتضی فهیم کرمانی، محمد ری‌شهری، محمدرضا فاکر، غلامحسین حقانی و محمد جعفری گیلانی مطرح شد و توسط علی مشکینی به امام خمینی ارائه گردید. این دفتر در ۱۶ اردیبهشت ۱۳۵۸ به دستور امام خمینی تأسیس شد. در ابتدا با نام‌های «دایره تبلیغات امام»، سپس «دفتر تبلیغات امام» و در نهایت «دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم» فعالیت خود را آغاز کرد.

مکان این مرکز در قم، متعلق به دارالتبلیغ اسلامی بود که پس از خلع مرجعیت از سید محمدکاظم شریعتمداری در سال ۱۳۶۱، با تأیید امام خمینی به دفتر تبلیغات واگذار شد. همچنین در سال ۱۳۶۴، با درخواست عبایی خراسانی و تأیید امام خمینی، بخشی از اموال مصادرشده رژیم سابق به این دفتر واگذار گردید.

هیات امنا

دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در دهه ۶۰ و دوران رهبری امام خمینی توسط محمد عبایی خراسانی، سید حسین موسوی تبریزی و محمدجعفری گیلانی اداره می‌شد. عبایی از سال ۱۳۶۴ به عنوان نماینده امام خمینی در این دفتر منصوب شد و تا سال ۱۳۷۳ ریاست آن را بر عهده داشت. در سال ۱۳۷۳ ساختار مدیریتی تغییر کرد و هیئت مدیره تشکیل شد.

بر اساس اساسنامه جدید، هیئت امنای دفتر تبلیغات اسلامی، بالاترین مرجع سیاست‌گذاری است و اعضای آن توسط ولی فقیه منصوب می‌شوند. آیت‌الله خامنه‌ای در ۲۳ بهمن ۱۳۸۹، محمدجعفری گیلانی، محمدی عراقی، احمد واعظی، سید عباس صالحی، عبدالرضا ایزدپناه، حمید پارسانیا، احمد عابدی، علیرضا امینی، عبدالحسین خسروپناه و معاونت تبلیغ مدیریت حوزه علمیه قم به عنوان اعضای هیات امنای دفتر تبلیغات اسلامی منصوب کردند.

هداف و چشم‌انداز

دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در برنامه‌های چشم‌انداز ۲۰ ساله خود، تحول‌آفرینی در حوزه‌های علمیه، نظریه‌پردازی و الگوسازی برای نظام اسلامی، و جریان‌سازی در برابر چالش‌ها را در اولویت قرار داده است. از اهداف اصلی این مرکز می‌توان به مشارکت در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی تبلیغی و علمی کشور، کارآمدسازی تبلیغات اسلامی و پژوهش‌های دینی، تربیت فضلا برای تبلیغات اسلامی، جذب و اعزام روحانیان، و نظریه‌پردازی در علوم و معارف اسلامی اشاره کرد.

مراکز وابسته

دانشگاه باقرالعلوم

دانشگاه باقرالعلوم وابسته به بخش آموزش دفتر تبلیغات اسلامی است. این دانشگاه در سال ۱۳۷۰ش تأسیس شد و شامل ۳ دانشکده (علوم سیاسی، اجتماعی و تاریخ؛ معارف، فلسفه و کلام اسلامی؛ و زبان‌های خارجی) و ۴ مرکز تخصصی (آموزش علوم اسلامی، فرهنگی کاربردی، ادبی و هنری، و تربیت مربی کودکان و نوجوانان) است. همچنین مرکز آموزش‌های علوم اسلامی، مرکز تربیت مربی کودکان و نوجوانان، مرکز آموزش‌های فرهنگی و کاربردی، مرکز آموزش‌های ادبی و هنری، و کتابخانه تخصصی از دیگر مراکز وابسته به بخش آموزشی دفتر تبلیغات اسلامی هستند.

پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

مقالهٔ اصلی: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، مرکزی پژوهشی در حوزه علوم اسلامی است. این مرکز بیش از ۶۳۰ اثر منتشر و ۱۸۰ جایزه کسب کرده است. همچنین در سال ۱۳۸۹ش به عنوان مؤسسه برتر پژوهشی در جشنواره فارابی معرفی شد..

مرکز ملی پاسخ‌گویی به سؤال‌های دینی

مقالهٔ اصلی: مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی

به گزارش سایت دفتر تبلیغات اسلامی، مرکز ملی پاسخ‌گویی، بزرگ‌ترین مرکز پاسخ‌گویی در جهان اسلام است که با هدف پاسخ‌گویی تخصصی به سؤالات و شبهات تأسیس شده است. این مرکز در گروه‌های تخصصی علوم قرآن، حدیث، کلام و اعتقادات، ادیان و مذاهب، اخلاق، تاریخ اسلام، فقه و احکام شرعی و مشاوره و از طریق روش‌های مختلفی همچون تلفنی، مکتوب، اینترنتی و پیامکی فعالیت می‌کند.

مؤسسه بوستان کتاب

بوستان کتاب، از سال ۱۳۶۱ فعالیت خود را آغاز کرده و با انتشار بیش از ۳۸۰۰ عنوان کتاب در شمارگان ۱۳/۱۰۰/۰۰۰ نسخه، به‌عنوان یکی از ناشران برتر کشور شناخته می‌شود. این مؤسسه تاکنون ۱۷۸ عنوان اثر برگزیده در جشنواره‌ها داشته و ۲۴ نوبت به‌عنوان ناشر برگزیده سال در حوزه‌های مختلف مانند قرآن، حوزه علمیه، دانشجویی و نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران انتخاب شده است. بوستان کتاب هر هفته بیش از ۱۲ عنوان کتاب جدید در حوزه دین و معارف اسلامی منتشر می‌کند..

صندوق قرض‌الحسنه

صندوق قرض‌الحسنه دفتر تبلیغات اسلامی جهت برطرف کردن بخشی از نیازمندیی‌های مبلغان، طلاب حوزه فعالیت می‌کند و به حوزویان وام پرداخت می‌کند.

شعب و نمایندگی‌ها

دفتر تبلیغات اسلامی در خراسان و اصفهان و در استان سیستان و بلوچستان اقدام به راه‌اندازی شعبه‌های مستقلی نموده است. همچنین این دفتر دارای نمایندگی در استان‌های تهران و خوزستان می‌باشد.

فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی

دفتر تبلیغات اسلامی با برگزاری همایش‌ها، انجام پروژه‌های مطالعاتی، و انتشار شش نشریه فرهنگی مانند «پیام زن» و «پاسدار اسلام»، به تولید محتوای تبلیغی در قالب کتاب و جزواتی مانند «ره‌توشه راهیان نور» پرداخته است. همچنین این مجموعه پس از انقلاب با اعزام و سامان‌دهی مبلغ در مناسبت‌های تبلیغی فعالیت می‌کند.

مطبوعات

عنوان	موضوع	مخاطب	پایگاه اینترنتی
فصلنامه علوم سیاسی	سیاسی و اجتماعی	علمی-پژوهشی	آرشیو فصلنامه علوم سیاسی
فصلنامه تاریخ اسلام	تاریخ، فرهنگ و تمدن اسلامی	علمی-پژوهشی	آرشیو فصلنامه تاریخ اسلام
فصلنامه آیین حکمت	الهیات و فلسفه	تخصصی	سایت فصلنامه آیین حکمت
فصلنامه فرهنگ پژوهش	مطالعات علوم انسانی	دانشجویی	آرشیو فصلنامه پژوهش
فصلنامه فقه	فقهی	تخصصی	آرشیو مجله فقه
نقد و نظر	فلسفه و الهیات	تخصصی	مجله نقد و نظر
دوماهنامه حوزه	ویژه حوزه‌های علمیه	تخصصی	آرشیو فصلنامه حوزه
آینه پژوهش	نقد کتاب، کتاب‌شناسی	تخصصی	آینه پژوهش
پگاه حوزه	بررسی و تحلیل مسائل روز	عمومی	آرشیو پگاه حوزه
پیام زن	ویژه دختران، زنان	زنان	آرشیو مجله پیام زن
فصلنامه معارف اسلامی	عقیدتی	نوجوانان و جوانان	آرشیو مجله معارف اسلامی
پاسدار اسلام	عقیدتی و اجتماعی	جوانان
سلام بچه‌ها	فرهنگی	ویژه نوجوانان
ماهنامه پوپک	فرهنگی	کودکان
ماهنامه سنجاقک	فرهنگی	خردسالان
فصلنامه اخلاق	اخلاق	تخصصی
پژوهش‌های قرآنی	علوم و معارف قرآنی	تخصصی
مطالعات اجتماعی دین	علوم اجتماعی	تخصصی
فصلنامه جستار	علمی، فرهنگی	تخصصی
آیینه‌اندیشه	مراکز پاسخگویی دینی	مهارتی
ماهنامه پیام	فرهنگی، آموزشی	سازمانی

دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ۲۱ نشریه در قالب دوهفته‌نامه، ماهنامه، دوماهنامه و فصلنامه منتشر می‌کند. برخی از این نشریات، مانند روزنامه «انتخاب» و فصلنامه «نقد و نظر»، حاشیه‌ساز بوده‌اند. فصلنامه «نقد و نظر» در دهه ۷۰ نشانه‌ای از تحول نگاه حوزویان به علوم انسانی جدید بود و به عنوان تریبون نواندیشان دینی متمایل به فلسفه قاره‌ای شناخته می‌شد. این مجله با محوریت مصطفی ملکیان، در کنار مجله «کیان» که محوریت آن عبدالکریم سروش بود، نقش مهمی در جریان روشنفکری دینی ایفا کرد. البته برخی مطالب این مجله، از جمله توسط جعفر سبحانی، مورد انتقاد قرار گرفت.

روزنامه «انتخاب» در فروردین ۱۳۷۸ به‌صاحب‌امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی راه‌اندازی شد. هدف اولیه این بود که «انتخاب» به عنوان ارگان حوزه علمیه قم فعالیت کند، اما هیئت تحریریه آن از روزنامه‌نگاران حرفه‌ای غیرحوزوی تشکیل شده بود. پس از انتشار چند پیش‌شماره در بهمن ۱۳۷۷، انتشار آن به دلیل انتقادات مبنی بر عدم تناسب با شأن حوزه متوقف و در سال ۱۳۸۳ تعطیل شد.

پیوند به بیرون

• دانشنامه جهان اسلام