پرش به محتوا

کابل: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی شیعه
imported>Fayaz
imported>Fayaz
خط ۳۹: خط ۳۹:


==موقعیت کابل==
==موقعیت کابل==
شهر کابل، پایتخت افغانستان و مرکز ولایتی به همین نام است. شهر کابل در شرق افغانستان قرار دارد. شهرهای پَغمان، بَگرامی، ده سبز، شَکر دره و چهار آسیاب در همسایگی این شهر قرار دارد. ارتفاع کابل از سطح دریا، حدود ۱۸۰۰ متر است. رود کابل، از میان پایتخت افغانستان می‌گذرد و به سمت جلال آباد و پاکستان روان است.
شهر کابل، پایتخت افغانستان و مرکز ولایتی به همین نام است. شهر کابل در شرق افغانستان قرار دارد.<ref>دانشنامه بریتانیکا، مدخل کابل</ref> شهرهای پَغمان، بَگرامی، ده سبز، شَکر دره و چهار آسیاب در همسایگی این شهر قرار دارد. ارتفاع کابل از سطح دریا، حدود ۱۸۰۰ متر است. رود کابل، از میان پایتخت افغانستان می‌گذرد و به سمت جلال آباد و پاکستان روان است.<ref>دانشنامه بریتانیکا، مدخل کابل</ref> این شهر محل تقاطع سه راه مهم افغانستان است:راه شمال به مزار شریف و همسایگان شمالی، راه شرق به جلال‌آباد و پاکستان، و راه جنوب به غزنی و قندهار و هرات.<ref>دانشنامه بریتانیکا، مدخل کابل</ref>


==جمعیت، اقوام و مذاهب==
==جمعیت، اقوام و مذاهب==

نسخهٔ ‏۲۶ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۴۱

کابل (kabul)
اطلاعات کلی
ویژگیپایتخت افغانستان
کشورافغانستان
استانکابل
جمعیت کلبیش از ۴.۸ میلیون نفر (۱۳۹۷ش)
زبانفارسی و پشتو
نژادهزاره، تاجیک، پشتون، ازبک و ...
مذهبحنفی، شیعه، اسماعیلیه
اطلاعات تاریخی
قدمتپیش از میلاد مسیح
پیشینه تشیعقرن سوم هجری قمری
اماکن
زیارتگاهسخی زیارت پیر بلند


کابُل بزرگترین شهر، پایتخت و مرکز اقتصادی و فرهنگی افغانستان و نیز مرکز ولایت (استان) کابل است. این شهر محل زندگی اقوام مختلف سنی و شیعه مانند تاجیک‌ها، پشتون‌ها، هزاره‌ها و قزلباش‌ها است. کابل اولین بار در سال ۱۱۵۲ش و در دوران حکومت تیمور، جانشین احمدخان دُرّانی پایتخت حکومت گردید.

شیعیان در سده سوم قمری و همزمان با فتح کابل توسط یعقوب صفاری در این شهر ساکن شدند. منابع مختلف، شمار شیعیان کابل را تا نصف جمعیت آن تخمین زده‌اند. دشت برچی، چنداول، مرادخانی، وزیرآباد، کارته سخی، افشار، تَیمنی، و قلعه شهاده از مناطق شیعه‌نشین کابل هستند.

موقعیت کابل

شهر کابل، پایتخت افغانستان و مرکز ولایتی به همین نام است. شهر کابل در شرق افغانستان قرار دارد.[۱] شهرهای پَغمان، بَگرامی، ده سبز، شَکر دره و چهار آسیاب در همسایگی این شهر قرار دارد. ارتفاع کابل از سطح دریا، حدود ۱۸۰۰ متر است. رود کابل، از میان پایتخت افغانستان می‌گذرد و به سمت جلال آباد و پاکستان روان است.[۲] این شهر محل تقاطع سه راه مهم افغانستان است:راه شمال به مزار شریف و همسایگان شمالی، راه شرق به جلال‌آباد و پاکستان، و راه جنوب به غزنی و قندهار و هرات.[۳]

جمعیت، اقوام و مذاهب

در سال ۱۳۹۷ش، جمعیت شهر کابل حدود ۴میلیون و هشتصدوشصت هزار نفر برآورد شده است.[۴]

بلوار شهید مزاری، خیابان اصلی دشت برچی

شمار شیعیان شهر کابل در دوره دولت کمونیستی و نیز دولت مجاهدین، نزدیک به نیمی از جمعیت آن بود، اما در دوره طالبان و به دلیل سیاست‌های شیعه‌ستیز آنان، جمعیت شیعه به کمترین حد رسید. با این حال پس از فروپاشی طالبان، شیعیان به کابل بازگشتند.[۵]

مناطق شیعه‌نشین

شیعیان در مناطق مختلف کابل بویژه در غرب آن زندگی می‌کنند. این ناحیه شامل دشت برچی، افشار، قلعه شهاده، کارته سه، کارته چهار و کارته سخی است.[۶] هم‌چنین شیعیان در محله‌های چنداول، قلعه فتح‌الله، وزیرآباد، خیرخانه و تایمنی سکونت دارند.

تاریخ

کابل یکی از شهرهای تاریخی افغانستان است و برخی منابع از قدمت بیش از دو هزار ساله آن سخن گفته‌اند.[۷] پیشینه حضور شیعیان در کابل به سده سوم هجری و همزمان با ورود مسلمانان به این شهر می‌رسد. سکونت قزلباش‌های شیعه در دوره نادرشاه افشار، موجب تاثیرگذاری سیاسی، فرهنگی، نظامی و اجتماعی شیعیان در کابل شد. با این حال شیعیان کابل در قرن ۱۸ و ۱۹ میلادی مورد بی‌مهری و ستم شاهان از جمله عبدالرحمان خان و حبیب الله خان قرار گرفتند.[۸]

کابل اولین بار در سال ۱۱۵۲ هـ.ش و در دوران حکومت تیمور شاه، جانشین احمد شاه دُرّانی، به پایتختی افغانستان برگزیده شد.[۹][۱۰] احمد شاه درانی را موسس افغانستان امروز دانسته‌اند.[۱۱]

جنگ‌های داخلی کابل

مجاهدین پس از آنکه توانستند در اردیبهشت ۱۳۷۱ش، دولت کمونیستی را کنار بزنند و در کابل دولت اسلامی تشکیل دهند، درگیر جنگ داخلی شدند.[۱۲] در مرداد ۱۳۷۱ش، حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار که در بیرون کابل مستقر بودند، و حزب جمعیت اسلامی به رهبری برهان الدین ربانی و نیروهای احمدشاه مسعود اقدام به موشک‌باران و گلوله‌باران مواضع یکدیگر کردند.[۱۳] جنگ‌ها و درگیری‌ها، علاوه بر تخریب وجهه دولت مجاهدین، به خرابی شهر کابل انجامید و بیش از ۵۰٪ آن را ویران کرد برخی منابع از تخریب ۹۰ درصدی شهر کابل بر اساس تخمین سازمان ملل خبر داده‌اند و شمار کشته‌شدگان را بیش از ۶۵ هزار تن دانسته‌اند.[۱۴]) این درگیری‌ها خسارات جانی و مالی فراوان بر جای گذاشت و اقتصاد ضعیف افغانستان را دچار مشکلات فراوان ساخت.[۱۵]

فاجعه افشار

در پاییز و زمستان ۱۳۷۱ کابل شاهد رویارویی شورای نظار به رهبری احمد شاه مسعود و حزب اتحاد اسلامی به رهبری عبدالرسول سیاف، با حزب وحدت اسلامی به رهبری عبدالعلی مزاری بود. این جنگ تلفات و خسارات فراوانی بر جای گذاشت.[۱۶] در ۲۲ بهمن(دلو) ۱۳۷۲ غرب کابل منطقه شیعه‌نشین افشار از کنترل حزب وحدت خارج شد و سپس نیروهای شورای نظار و حزب اتحاد، وارد مناطق مسکونی شدند و به قتل‌عام غیرنظامیان، زنان، کودکان و پیران پرداختند، خانه‌ها را آتش زدند و اموال و دارایی‌های مردم را غارت کردند. [۱۷]

حوزه‌های علمیه

از مدارس علمیه فعال در کابل می‌توان مدارس جامعة‌الاسلام (قربان‌علی محقق کابلی[۱۸] رسالت (محمد هاشم صالحی[۱۹] خاتم‌الانبیاء (محمد آصف محسنی[۲۰] دارالمعارف اهل‌بیت (واعظ‌زاده بهسودی[۲۱] نمایندگی جامعة المصطفی،[۲۲] زینبیه (مخصوص بانوان)(سیدحسین ساجدی)،[۲۳] مدینة العلم (نوراحمد تقدسی[۲۴] و ولی‌عصر (جعفر قندوزی) را نام برد.

زیارت‌گاه‌ها

زیارتگاه سخی واقع در دامنه کوه آسمایی کابل (معروف به کوه تلویزیون) به دلیل اینکه خرقه منسوب به پیامبر(ص) مدتی در آن قرار داشته و هم‌چنین نظرگاه امام علی(ع) بوده؛ مورد زیارت و احترام شیعیان و اهل‌سنت است. زیارت پیر بلند منسوب به مرقد نوه امام سجاد(ع)، حسن بن‌زید، مکان زیارتی دیگری است که در کنار باغ بالا و ورودی هتل کانتیننتال کابل قرار دارد.[۲۵] هم‌چنین زیارت ابوالفضلی، در محله مرادخانی کابل، به یادبود و احترام حضرت ابوالفضل و عَلَم وی بنا شده و محل زیارت برخی شیعیان است.[۲۶]

مساجد

مسجد تاریخی شاه دو شمشیره، کابل

مساجد الزهراء (قلعه ناظر برچی)، امام زمان (پل خشک برچی)، امام حسن مجتبی (برچی)، امام محمد باقر (بلوار کاتب (دارالامان))، رسول‌اکرم (شهرک امید سبز)، اهل‌بیت (سر کاریز)، امام زمان (قلعه نجارها،خیرخانه)، امام هادی (شهرک اتفاق)، عمومی (قلعه فتح‌الله) و بی‌بی فاطمه‌زهرا (علاءالدین) از مساجد معروف شیعیان در کابل هستند.[۲۷]

مسجدهای پل خشتی، عیدگاه، شاه دو شمشیره، اندرابی و باغبان‌باشی از جمله مساجد قدیمی و تاریخی کابل می‌باشد.[۲۸] مساجد شیرشاه سوری (کارته۴)، وزیر اکبرخان (محله وزیراکبرخان) و عبدالرحمان (پارک زرنگار) نیز از مساجد معروف کابل به شمار می‌آیند.

حسینه‌ها و تکیه‌خانه‌ها

حسینیه شیعیان در محله قلعه فتح الله شهر کابل

زینبیه (کارته۴)، عمومی (قلعه فتح‌الله)

دانشگاه‌ها

دانشگاه کابل و دانشگاه پلی تخنیک (پلی تکنیک) دو دانشگاه قدیمی و معروف کابل هستند.

جستارهای وابسته

پانویس‌ها

الگوی پانویس غیرفعال شده است. لطفا از الگوی پانوشت استفاده شود

منابع

  • شیوانی، محمدوحید، مجله سفیر نور، زمستان ۸۵، پیش شماره ۳.
  • شبکه اطلاع‌رسانی افغانستان
  • دانشنامه آریانا
  • محقق ارزگانی، قربان‌علی، بررسی ریشه‌های تاریخی تشیع در افغانستان، ۱۳۹۱ش.
  • بهمنی قاجار، محمدعلی، شیعیان افغانستان؛ روابط، جایگاه، جریان‌ها و احزاب، ۱۳۹۰ش.
  • بختیاری، محمدعزیز، شیعیان افغانستان، ۱۳۸۵ش.
  • دائرة المعارف تشیع، انتشارات حکمت، ۱۳۹۰ش.
  1. دانشنامه بریتانیکا، مدخل کابل
  2. دانشنامه بریتانیکا، مدخل کابل
  3. دانشنامه بریتانیکا، مدخل کابل
  4. سایت اداره احصائیه افغانستان، «گزارش برآورد نفوس کشور ۱۳۹۷»،بازدید: ۱۳۹۷/۱۲/۷.
  5. شیعیان افغانستان، ص ۱۱۷ و ۱۱۸.
  6. وبگاه شبکه اطلاع‌رسانی افغانستان، «ولایت کابل»، بازدید:۱۳۹۷/۱۲/۹.
  7. دانشنامه آریانا
  8. محمد وحید شیوانی، ص ۱۳۱.
  9. محمد وحید شیوانی، ص ۱۳۲.
  10. پایگاه اینترنتی آریایی
  11. دانشنامه آریانا
  12. قربانعلی محقق ارزگانی، ص ۲۷۶.
  13. قربان‌علی محقق ارزگانی، ص ۲۷۶.
  14. دائرة المعارف تشیع، ج۱۳، ص ۳۹۶.
  15. قربانعلی محقق ارزگانی، ص ۲۷۷.
  16. شیعیان افغانستان، روابط، جایگاه، جریان‌ها و احزاب، ص ۴۲۲.
  17. قربانعلی محقق ارزگانی، ص ۲۷۷ و ۲۷۸.
  18. سایت دفتر آیت الله محقق کابلی
  19. سایت حوزه علمیه رسالت
  20. سایت حوزه علمیه خاتم الانبیاء
  21. باشگاه خبرنگاران جوان،«هم صدایی علمای افغانستان علیه تروریستان»،نشر:۱۳۹۶/۳/۲۹.
  22. سایت نمایندگی المصطفی در کابل
  23. خبرگزاری فارس، «مدیر حوزه علمیه زینبیه کابل از مؤسسه امام هادی (ع) قم بازدید کرد»، نشر:۱۳۹۴/۱۰/۱۵.
  24. خبرگزاری ابنا،«آغاز احداث ساختمان جدید حوزه علمیه مدینة العلم در غرب کابل»،نشر:۱۳۹۶/۶/۵
  25. خبرگزاری جمهور، «زیارت پیربلند در باغ بالای شهر کابل»، نشر:۱۳۹۱/۷/۱۹.
  26. خبرگزاری فارس،«زیارتگاه منسوب به حضرت ابوالفضل(ع) در کابل»، نشر:۱۳۹۵/۷/۱۳.«
  27. سایت شهرداری کابل، «مساجد رسمی کابل»، بازدید:۱۳۹۷/۱۲/۸.
  28. خبرگزاری فارس،«مساجد قدیمی و تاریخی کابل»، نشر:۱۳۹۵/۱۲/۱.