چنداول
چِنداوُل، منطقه‌ای شیعه‌نشین در کابل پایتخت افغانستان[۱] که به دلیل وسعت و جمعیتش «نصف کابل» خوانده می‌شده است.[۲]
از تاریخ دقیق سکونت شیعیان در منطقه چنداول، اطلاع دقیقی در دست نیست، اما بر اساس گزارش‌های گردشگران دیگر کشورها در سال‌های ۱۸۴۲ تا ۱۸۴۶م، چنداول در آن زمان بین ۱۵۰۰ تا دو هزار خانه و چندین بازار داشته و با دیوارهای بلند، محصور بوده است.[۳] حرکت مردمی بر ضد دولت کمونیستی افغانستان، در سال ۱۳۵۷ش، در چنداول روی داد و در تاریخ افغانستان با عنوان قیام چنداول شناخته می‌شود.[۴]
اولین ساکنان منطقه چنداول کابل، عشایر قوم جوانشیر بوده‌اند.[۵] پس از آن از سال‌های ابتدایی قرن ۱۴ شمسی، قزلباش‌ها که شیعیان اثناعشری بوده‌اند، اکثر ساکنان چنداول را تشکیل داده‌اند.[۶] با این حال به تدریج، هزاره‌ها، اکثریت را در این مناطق به دست آورده‌اند.[۷] حیدرقلی خان سردار کابلی، شیخ محمدرضا سهیل، میر علی احمد حجت و عزیز الله غزنوی، برخی از عالمان اهل چنداول بوده‌اند.[۸]
چنداول همچنین مساجد و تکیه‌خانه‌هایی[۹] دارد؛[۱۰] از جمله تکیه‌خانه عمومی چنداول که از قدیمی‌ترین تکیه‌های شیعیان در کابل است و اوایل دهه ۱۹۳۰م، در دوران پادشاهی محمد نادر شاه توسط احمد کابلی مشهور به میر علی احمد حجت ساخته شده است.[۱۱] برگزاری نخستین نماز جماعت شیعه با دست باز، و همچنین شنیده شدن نخستین اذان شیعی در کابل، در این تکیه بوده است.[۱۲]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ آیتی، تمدن و فرهنگ شیعیان افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص۴۶؛ بختیاری، شیعیان افغانستان، ۱۳۸۵ش، ص۱۱۸.
- ↑ موسوی، «قزلباش و هزاره در لابلای تاریخ افغانستان»، ص۱۰۵.
- ↑ دولت‌آبادی، شناسنامه افغانستان، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۲۵۷.
- ↑ شیوانی، «تشیع در کابل ۱۹۸۷-۱۷۷۸م»، ص۱۳۲.
- ↑ شیوانی، «تشیع در کابل ۱۹۸۷-۱۷۷۸م»، ص۱۳۴.
- ↑ شیوانی، «تشیع در کابل ۱۹۸۷-۱۷۷۸م»، ص۱۳۶.
- ↑ شیوانی، «تشیع در کابل ۱۹۸۷-۱۷۷۸م»، ص۱۳۴ و ۱۳۶.
- ↑ شیوانی، «تشیع در کابل ۱۹۸۷-۱۷۷۸م»، ص۱۴۱و.
- ↑ تکیه‌خانه در افغانستان، مکانی است که در ایران حسینیه خوانده شده و مراسم عزاداری و همچنین سخنرانی‌های مذهبی در آن برگزار می‌شود. (بختیاری، شیعیان افغانستان، ۱۳۸۵ش، ص۳۸۵.)
- ↑ نگاه کنید به: آیتی، تمدن و فرهنگ شیعیان افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص۲۶۶-۲۶۹.
- ↑ آیتی، تمدن و فرهنگ شیعیان افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص۲۶۶؛ موسوی‌نژاد، سی و پنج عالم، ۱۳۹۳ش، ص۶۹.
- ↑ مهدیزاده کابلی، «چنداول»؛ بختیاری، شیعیان افغانستان، ۱۳۸۵ش، ص۱۸۹.
یادداشت
منابع
- آیتی، عبدالقیوم، تمدن و فرهنگ شیعیان افغانستان: از صفویه تا دوره معاصر، قم، مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی، ۱۳۹۰ش/۱۴۳۲ق.
- بختیاری، محمد عزیز، شیعیان افغانستان، قم، انتشارات شیعه‌شناسی، ۱۳۸۵ش.
- دولت‌آبادی، بصیر احمد، شناسنامه افغانستان، ج۱، قم، بصیر احمد دولت‌آبادی، ۱۳۷۱ش.
- شیوانی، محمد وحید، «تشیع در کابل ۱۹۸۷-۱۷۷۸م»، در مجله سفیر، زمستان ۱۳۸۵، ویژه‌نامه و پیش‌شماره ۳.
- موسوی، سید جمال، «قزلباش و هزاره در لابلای تاریخ افغانستان»، در فصلنامه آینه پژوهش، شماره ۱۴۳.
- موسوی‌نژاد، سید محمد (عارف)، سید و پنج عالم: از عالمان تاثیرگذار افغانستان در سده اخیر، قم، مجمع ذخائر اسلامی، ۱۳۹۳ش.
- مهدیزاده کابلی، «چنداول»، در دانشنامه آریانا، تاریخ درج مطلب: ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ش، تاریخ بازدید: ۲ بهمن ۱۳۹۶ش.