Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۰۰۳
ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''واجِبُ الوجود'''، یک | '''واجِبُ الوجود'''، یک اصطلاح فلسفی که تنها مصداقش [[خداوند]] است. این واژه به معنای موجودی است که بدون نیاز به دیگری وجود دارد. [[فلسفه اسلامی|فیلسوفان مسلمان]] با دلایلی نشان میدهند همه موجودات [[ممکن الوجود|ممکن الوجودند]] و تنها خداوند واجب الوجود است. آنها استدلالهای فراوانی برای اثبات واجب الوجود ارائه کردهاند که برهانهای معروف به [[برهان صدیقین|صدیقین]] از جملهٔ آنها است. برخی از ویژگیهای واجب الوجود عبارتند از: ماهیت نداشتن، محدودیت نداشتن، بساطت (مرکب نبودن)، [[توحید ذاتی]]، [[توحید ربوبی|توحید رُبوبی]]، حیاتداشتن، عالمبودن، قادربودن و خالقیت. | ||
==به | ==تقسیم موجودات به واجب الوجود و ممکن الوجود== | ||
فیلسوفان مسلمان معتقدند به لحاظ عقلی برای هر موجودی دو حالت بیشتر قابل فرض نیست: | [[فلسفه اسلامی|فیلسوفان مسلمان]] معتقدند به لحاظ عقلی برای هر موجودی دو حالت بیشتر قابل فرض نیست: الف: آن موجود برای بهوجودآمدنش به موجود دیگری نیاز دارد که به آن «[[ممکن الوجود]]» میگویند؛ ب: آنکه برای بهوجودآمدنش، بینیاز از موجودات دیگر است که «واجب الوجود» نامیده میشود. فیلسوفان مسلمان با دلایلی نشان میدهند واجب الوجود یک مصداق بیشتر ندارد و آن [[خداوند]] است و همه موجودات دیگر ممکن الوجودند.<ref>مصباح یزدی، آموزش عقاید، ۱۳۸۴ش، ص۵۷ و۵۸</ref> | ||
==دلایل اثبات واجب الوجود== | ==دلایل اثبات واجب الوجود== | ||
[[پرونده:برهان الإمكان والوجوب.jpg|بندانگشتی|کتاب برهان امکان و وجوب که به بررسی این برهان در نظریه ملا صدرا وابن سینا پرداخته است.]] | [[پرونده:برهان الإمكان والوجوب.jpg|بندانگشتی|کتاب برهان امکان و وجوب که به بررسی این برهان در نظریه ملا صدرا وابن سینا پرداخته است.]] | ||
در فلسفه اسلامی استدلالهای فراوانی برای اثبات واجب الوجود یا خداوند مطرح شده است<ref>طباطبایی، نهایة الحکمه، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۰۴۱.</ref> و برخی [[برهان صدیقین]] را محکمترین دلیل بر وجود واجب الوجود میدانند؛<ref>مصباح یزدی، آموزش عقاید، ۱۳۸۴ش، ص۵۸؛ طباطبایی، نهایة الحکمه، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۰۴۱.</ref> البته این برهان به صورتهای مختلف و با استدلالهای متعدد بیان شده است.<ref>طباطبایی، نهایة الحکمه، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۰۴۲.</ref> استدلالهایی که [[ابن سینا]]، [[ملاصدرا]]، [[ملاهادی سبزواری]] و [[علامه طباطبایی]] مطرح کردهاند، از جملهٔ آنها هستند.<ref>ر.ک: طباطبایی، نهایة الحکمه، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۰۴۲-۱۰۵۴.</ref>{{یادداشت|فیلسوفان مسلمان در خصوص اینکه کدامیک از این استدلالها قویتر است اختلافنظر دارند. به باور برخی، سادهترین و محکمترین برهان بر اثبات واجب الوجود، برهان «امکان و وجوب» ابن سینا است که به هیچ مقدمه حسی و تجربی وابسته نیست؛ (مصباح یزدی، آموزش عقاید، ۱۳۸۴ش، ص۵۸.) برخی دیگر تقریر علامه طباطبایی از برهان صدیقین را قویتر دانسته و گفتهاند: این استدلال افزون بر آنکه مقدمه حسی و تجربی ندارد، از اصول فلسفی نیز بینیاز است.(جوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا، ۱۳۷۵ش، ص۲۱۶.)}} | در [[فلسفه اسلامی]] استدلالهای فراوانی برای اثبات واجب الوجود یا خداوند مطرح شده است<ref>طباطبایی، نهایة الحکمه، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۰۴۱.</ref> و برخی [[برهان صدیقین]] را محکمترین دلیل بر وجود واجب الوجود میدانند؛<ref>مصباح یزدی، آموزش عقاید، ۱۳۸۴ش، ص۵۸؛ طباطبایی، نهایة الحکمه، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۰۴۱.</ref> البته این برهان به صورتهای مختلف و با استدلالهای متعدد بیان شده است.<ref>طباطبایی، نهایة الحکمه، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۰۴۲.</ref> استدلالهایی که [[ابن سینا]]، [[ملاصدرا]]، [[ملاهادی سبزواری]] و [[علامه طباطبایی]] مطرح کردهاند، از جملهٔ آنها هستند.<ref>ر.ک: طباطبایی، نهایة الحکمه، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۰۴۲-۱۰۵۴.</ref>{{یادداشت|فیلسوفان مسلمان در خصوص اینکه کدامیک از این استدلالها قویتر است اختلافنظر دارند. به باور برخی، سادهترین و محکمترین برهان بر اثبات واجب الوجود، برهان «امکان و وجوب» ابن سینا است که به هیچ مقدمه حسی و تجربی وابسته نیست؛ (مصباح یزدی، آموزش عقاید، ۱۳۸۴ش، ص۵۸.) برخی دیگر تقریر علامه طباطبایی از برهان صدیقین را قویتر دانسته و گفتهاند: این استدلال افزون بر آنکه مقدمه حسی و تجربی ندارد، از اصول فلسفی نیز بینیاز است.(جوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا، ۱۳۷۵ش، ص۲۱۶.)}} | ||
بر طبق | بر طبق «[[برهان امکان و وجوب]]»، هر موجودی به لحاظ عقلی یا ممکن الوجود است یا واجب الوجود و غیر از این دو حالت، قابل فرض نیست. نمیتوان همه موجودات جهان را ممکن الوجود دانست؛ چرا که ممکن الوجود برای وجودیافتن به علت نیاز دارد و علت آن اگر خود ممکن الوجود باشد، آن نیز نیاز به علت دارد. اگر همه علتها ممکن الوجود و نیازمند به علت باشند، هیچگاه هیچ موجودی در جهان تحقق پیدا نخواهد کرد. بنابراین باید موجودی باشد که نیازمند موجود دیگر نباشد و آن واجب الوجود است.<ref>مصباح یزدی، آموزش عقاید،۱۳۸۴ش، ص۵۷و۵۸.</ref> | ||
==ویژگیهای واجب الوجود== | ==ویژگیهای واجب الوجود== | ||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | |||
*جوادی آملی، عبدالله، تبیین براهین اثبات خدا، قم، انتشارات اسراء، ۱۳۷۵ش. | *جوادی آملی، عبدالله، تبیین براهین اثبات خدا، قم، انتشارات اسراء، ۱۳۷۵ش. | ||
*سبحانی، جعفر، مدخل مسائل جدید کلامی، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، چاپ اول، ۱۳۷۵ش. | *سبحانی، جعفر، مدخل مسائل جدید کلامی، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، چاپ اول، ۱۳۷۵ش. | ||
*طباطبایی، سیدمحمدحسین، نهایةالحکمه، تصحیح و تعلیق غلامرضا فیاضی، قم، مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ چهارم، ۱۳۸۶ش. | *طباطبایی، سیدمحمدحسین، نهایةالحکمه، تصحیح و تعلیق غلامرضا فیاضی، قم، مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ چهارم، ۱۳۸۶ش. | ||
*مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش عقاید، تهران، شركت چاپ و نشر بين الملل سازمان تبليغات اسلامى، چاپ هفدهم، ۱۳۸۴ش. | *مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش عقاید، تهران، شركت چاپ و نشر بين الملل سازمان تبليغات اسلامى، چاپ هفدهم، ۱۳۸۴ش. | ||
{{پایان}} | |||
{{فلسفه اسلامی}} | {{فلسفه اسلامی}} | ||