نخیله
نُخَیلَه، اردوگاهی نظامی در نزدیکی کوفه. امام علی(ع) در این مکان برای اصحاب خود خطبه خوانده است. همچنین در واقعه کربلا ابن زیاد، از نخیله نیروهایی را برای جنگ با امام حسین(ع) به کمک عمر بن سعد فرستاد. این مکان امروزه به عباسیات معروف است.
موقعیت
نخیله مکانی در نزدیکی کوفه و در راه شام بود[۱] این مکان امروزه به عباسیات معروف است.[۲] همچنین نخیله، نام آبی در نزدیکی مغیثه و عقبه (در جنوب شهر کوفه) بوده است.[۳]
وقایع تاریخی
حضرت علی(ع) در جنگ صفین در این مکان اردو زد و برای اصحاب خود خطبه خواند و همچنین از آنجا به کارگزاران خود نامه نوشت و از آنان خواست به او بپیوندند و از آنجا به سمت شام حرکت کردند.[۴]
گفته شده است هنگامی که بُسر بن اَرطاة، از فرماندهان معاویه، بر یمن مسلط شد، امام علی(ع) در این مکان خطبه‌ای خواند و در آن اهل کوفه را مذمت نمود.[۵]
ابن زیاد در واقعه کربلا از این مکان نیروی کمکی برای عمر بن سعد به کربلا می‌فرستاد.[۶] زمانی که پیک عمر بن سعد خبر خودداری امام حسین(ع) از بیعت با یزید را به ابن زیاد در کوفه رساند او به همراه یارانش در نخیله اردو زد و از آنجا حصین بن نمیر، حجار بن ابجر، شبث بن ربعی و شمر بن ذی‌الجوشن را به کمک عمر بن سعد فرستاد.[۷]
همچنین نخیله محل تجمع سپاه توابین بود.[۸] توابین در ۵ ربیع‌الاول از آنجا به سمت شام حرکت کردند.[۹]
مسجد نخیله
در شهر کِفل در نزدیکی کوفه، مسجدی به نام مسجد نخیله مشهور است که بنای آن به دوره الجایتو باز می‌گردد[۱۰] گفته شده این مسجد در مکانی که حضرت علی(ع) پیش از رفتن به سوی صفین در آن نماز گزارده، ساخته شده است.[۱۱] اما برخی نویسندگان این ادعا را رد کرده و گفته‌اند از منابع تاریخی برمی‌آید حضرت علی(ع) پیش از گذشتن از فرات در نخیله اردو زده است؛ در حالی که این مکان پس از فرات قرار دارد. همچنین مکانی در حدود ۲۵ کیلومتری شرق رَقّه (در سوریه) به نام نخیله وجود دارد که اهالی آنجا، آن را محل اقامت حضرت علی(ع) در جنگ صفین می‌دانند.[۱۲]
پانویس
- ↑ حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۵، ص۲۷۸.
- ↑ مقرم، مقتل الحسین، ص۲۳۷ به نقل از محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۸۸ق، ص۴۷۹.
- ↑ حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۵، ص۲۷۸.
- ↑ دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۶۸ش، ۱۶۵-۱۶۶.
- ↑ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۴۲.
- ↑ ابن‌سعد، الطبقات‌الکبری، البطقة الخامسه، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۴۶۶.
- ↑ دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۵۴.
- ↑ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۳۸۶ق، ج۸، ص۲۷۶، ۲۷۷.
- ↑ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۶ق، ج۴، ص۱۷۸.
- ↑ مجله فرهنگ زیارت، مهر ۱۳۸۸ش، شماره ۳، انتشار: ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۴ش، بازبینی: ۲۸ فروردین ۱۳۹۶ش.
- ↑ حرزالدین، مراقد المعارف، ۱۹۷۱م، ص۲۹۴: به نقل از خامه یار ص۶۸.
- ↑ خامه‌یار، پژوهشی در مسیر امام علی(ع)به صفین و محل جنگ صفین، ص۶۷-۶۸.
منابع
- ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارصادر، ۱۳۸۶ق.
- ابن کثیر، اسماعیل، البدایة و النهایة، بیروت،دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۸ق.
- ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری (الطبقة الخامسه)، تحقیق محمد بن صامل السلمی، الطائف، مکتبة الصدیق، ۱۴۱۴ق/۱۹۹۳م.
- حرزالدین، محمد، مراقد المعارف، تحقیق محمدحسین حرزالدین، مطبعة الآداب، ۱۹۷۱م.
- حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، بیروت، دارصادر، ۱۹۹۵م.
- خامه‌یار، احمد، پژوهشی در مسیر امام علی(ع)به صفین و محل جنگ صفین، پژوهش‌نامه علوی، شماره ۳، تابستان ۱۳۹۰ش.
- دینوری، احمد بن داود، الاخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸ش.
- مجله فرهنگ زیارت، مهر ۱۳۸۸ش، شماره ۳، انتشار: ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۴ش.
- محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، قم، نشر معروف، چاپ سیزدهم، ۱۳۸۸ق.
- مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق اسعد داغر، قم، دارالهجره، ۱۴۰۹ق.