سازمان نصر افغانستان
| حزب شیعه افغانستان | |
 نشانواره سازمان | |
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| نامهای دیگر | سازمان نصر اسلامی |
| نام پیشین | روحانیت نوین • گروه مستضعفین • حزب حسینی |
| تأسیس | ۱۳۵۷ش |
| بنیانگذار | شورایی متشکل از عالمان شیعه |
| رویکرد | شیعی |
| شعار | بهپیش بهسوی استقرار جمهوری اسلامی در افغانستان |
| گستره فعالیت | افغانستان |
| اهداف | تشکیل جمهوری اسلامی |
| مکان | مناطق مرکزی افغانستان و هزارهجات |
| سایر | |
| ساختار | شورایی |
| وضعیت | غیرفعال (ادغام در حزب وحدت اسلامی افغانستان) |
| آثار | پیام مستضعفین • پیام خون • پیام سنگرنشینان |
| مرتبط | حزب وحدت اسلامی افغانستان • شورای انقلابی اتفاق اسلامی افغانستان • حرکت اسلامی افغانستان • پاسداران جهاد اسلامی افغانستان |
سازمان نصر از نخستین احزاب شیعه افغانستان بود که فعالیت سیاسی خود را در دهه ۵۰ شمسی آغاز کرد و از سال ۱۳۵۸ش وارد مبارزه مسلحانه علیه دولت کمونیستی کابل و نیروهای شوروی شد. رهبری آن شورایی و متشکل از علمای پیرو اندیشههای امام خمینی بود. این سازمان در مناطق مرکزی افغانستان فعال بود، نشریاتی چون «پیام مستضعفین» منتشر میکرد و در تدوین مرامنامه و تغییر شعارهای ایدئولوژیک خود، مسیر جمهوری اسلامی را دنبال کرد. سازمان نصر در تأسیس «حزب وحدت اسلامی افغانستان» نقشی تعیینکننده داشت و در نهایت در این حزب ادغام شد.
سازمان نصر؛ از احزاب شیعه افغانستان
سازمان نصر افغانستان بهعنوان یکی از قدیمیترین تشکلهای سیاسی شیعه در افغانستان بود[۱] که در عرصه نظامی نیز حضوری فعال داشت.[۲] این سازمان، فعالیتهای سیاسی و تبلیغاتی خود را از سال ۱۳۵۷ش آغاز کرد و در سال ۱۳۵۸ش وارد مبارزات مسلحانه علیه دولت کمونیستی کابل و نیروهای شوروی شد.[۳]
رهبری سازمان نصر بهصورت شورایی بود و اعضای آن عمدتاً از علمای قم و نجف تشکیل میشدند.[۴] این اعضا، پیرو اندیشههای امام خمینی بودند و از نظام جمهوری اسلامی با ساختارهایی چون مجلس، ریاستجمهوری و مشارکت مردمی حمایت میکردند.[۵] چهرههای این سازمان شامل افرادی چون عبدالعلی مزاری، محمدکریم خلیلی، قربانعلی عرفانی، محمد ناطقی، عبدالمجید سجادی، عزیزالله شفق، میرحسین صادقی، یوسف واعظی و سید حسین حسینی بودند.[۶]
ارگان رسمی این سازمان، «پیام مستضعفین» نام داشت و نشریاتی چون «پیام خون» و «پیام سنگرنشینان» نیز از سوی آن منتشر میشد.[۷]
تأسیس و سیر تکامل نامها
هسته اولیه سازمان نصر در فاصله سالهای ۱۳۴۷ش تا ۱۳۴۸ش شکل گرفت.[۸] این گروه فعالیت سیاسی خود را بنابر روایتی از سال ۱۳۵۱ش با عنوان «روحانیت نوین» آغاز کرد و سپس مبارزات خود را با نام «گروه مستضعفین» ادامه داد. این جریان پس از طی دورهای با نام «حزب حسینی»، سرانجام در سال ۱۳۵۷ش با نام «سازمان نصر افغانستان» شناخته شد و مرکز آن به ایران منتقل گردید.[۹] در فروردین سال ۱۳۵۸ش، با ادغام جریانهایی چون روحانیت مبارز، حزب حسینی، دانشجویان علوم اسلامی و روحانیت نوین، این سازمان بهطور رسمی اعلام موجودیت کرد.[۱۰]
شعار سازمان
گفته شده است در مقطعی از فعالیتهای سازمان، با پیوستن چهرههایی با گرایش چپ مانند قسیم اخگر، برخی اندیشههای التقاطی و مارکسیستی نیز در آن نفوذ یافت. پس از گذار از این دوره، مرامنامه سازمان نصر تدوین شد و شعار پیشین آن، «بهپیش، بهسوی جامعه قسط توحیدی» که رنگوبویی التقاطی داشت، با شعار جدید «بهپیش، بهسوی استقرار جمهوری اسلامی در افغانستان» جایگزین گردید.[۱۱]
ادغام در حزب وحدت اسلامی
در خرداد ۱۳۶۷ش، پس از سالها درگیری میان احزاب شیعه، سازمان نصر و پاسداران جهاد اسلامی بهعنوان دو گروه رقیب، نخستین گامها را برای تشکیل «حزب وحدت اسلامی افغانستان» برداشتند و در نهایت در این حزب ادغام شدند.[۱۲]
حوزه نفوذ جغرافیایی و فعالیتها
مرکز اصلی فعالیت سازمان نصر در مناطق مرکزی افغانستان و هزارهجات قرار داشت. این سازمان در شمال و جنوبغرب کشور نیز پایگاههای نظامی ایجاد کرده بود[۱۳] و برای پشتیبانی، دفاتری در برخی شهرهای ایران همچون مشهد، قم و تهران تأسیس نمود.[۱۴]
از جمله نقشآفرینیهای سیاسی این سازمان میتوان به کارکرد آن در انحلال «شورای اتفاق» و سالها مقابله و رویارویی با «حرکت اسلامی افغانستان» اشاره کرد؛ جریانهایی که از نظر فکری و سیاسی در دو جبهه متفاوت و در تقابل با نصر قرار داشتند.[۱۵]
کتاب «مرامنامه سازمان نصر»
کتاب «مرامنامه سازمان نصر» در سال ۱۳۶۱ش به قلم سید احمد فهری زنجانی تدوین و با همکاری انتشارات بلخی منتشر شد.[۱۶] این اثر ضمن تشریح تاریخچه و نشان سازمان، به موضوعاتی چون سیاست داخلی افغانستان، تشکیل دولت موقت و تدوین قانون اساسی نیز پرداخته است.[۱۷]
پانویس
- ↑ علیآبادی، جامعه و فرهنگ افغانستان، ۱۳۹۵ش، ص۴۷۳.
- ↑ محقق ارزگانی، بررسی ریشههای تاریخی تشیع در افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص۳۰۲.
- ↑ علیآبادی، افغانستان، ۱۳۷۵ش، ص۲۱۳.
- ↑ محقق ارزگانی، بررسی ریشههای تاریخی تشیع در افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص۳۰۲.
- ↑ سادات، «نگاه احزاب اهل تشیع و برخی احزاب دیگر به ساختار سیاسی در افغانستان»، پایگاه خبری تحلیلی روایت.
- ↑ محقق ارزگانی، بررسی ریشههای تاریخی تشیع در افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص۴۷۳–۴۷۴.
- ↑ محقق ارزگانی، بررسی ریشههای تاریخی تشیع در افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص۴۷۴.
- ↑ علیآبادی، جامعه و فرهنگ افغانستان، ۱۳۹۵ش، ص۴۷۳.
- ↑ دولتآبادی، شناسنامه احزاب و جریانات سیاسی افغانستان، ۱۳۸۲ش، ص۲۹۹–۳۰۰؛ بختیاری، شیعیان افغانستان، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۵.
- ↑ علیآبادی، جامعه و فرهنگ افغانستان، ۱۳۹۵ش، ص۴۷۳.
- ↑ توسلی درهصوفی، «سازمان نصر اسلامی افغانستان»، ص۳۳.
- ↑ بینش، انصاری و خلوصی، شیعیان افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص۱۷۰و۱۷۱.
- ↑ علیآبادی، افغانستان، ۱۳۷۵ش، ص۲۱۳؛ بختیاری، شیعیان افغانستان، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۵.
- ↑ علیآبادی، جامعه و فرهنگ افغانستان، ۱۳۹۵ش، ص۴۷۳.
- ↑ محقق ارزگانی، بررسی ریشههای تاریخی تشیع در افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص۳۰۲.
- ↑ «مرامنامه سازمان نصر افغانستان، ضمیمه تشریح آرم و تاریخچه سازمان»، شبکه کتاب جامع گیسوم.
- ↑ فهری زنجانی، مرامنامه سازمان نصر افغانستان، ۱۳۶۱ش، ص۵و۶.
منابع
- بختیاری، محمدعزیز، شیعیان افغانستان، قم، شیعهشناسی، ۱۳۸۵ش.
- بینش، محمدوحید، غلام فاروق انصاری و محمدحسین خلوصی، شیعیان افغانستان، روابط، جایگاه و جریانها و احزاب، تهران، مؤسسه مطالعات اندیشه سازان نور، ۱۳۹۰ش.
- توسلی درهصوفی، محمدنایب علی، «سازمان نصر اسلامی افغانستان»، فصلنامه علمی و فرهنگی طرح نو، سال سوم، شماره دوازدهم و سیزدهم، بهار و تابستان ۱۳۸۶ش.
- دولتآبادی، بصیراحمد، شناسنامه احزاب و جریانات سیاسی افغانستان، قم، عرفان، ۱۳۸۲ش.
- سادات، غلامرضا، «نگاه احزاب اهل تشیع و برخی احزاب دیگر به ساختار سیاسی در افغانستان»، پایگاه خبری تحلیلی روایت، تاریخ انتشار: ۱ اسفند ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۲۸ آبان ۱۴۰۴ش.
- علیآبادی، علیرضا، افغانستان، انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ سوم، تهران، ۱۳۷۵ش.
- علیآبادی، علیرضا، جامعه و فرهنگ افغانستان، تهران، انتشارات بینالمللی الهدی، ۱۳۹۵ش.
- فهری زنجانی، سید احمد، مرامنامه سازمان نصر افغانستان، تهران، بلخی، ۱۳۶۱ش.
- محقق ارزگانی، قربانعلی، بررسی ریشههای تاریخی تشیع در افغانستان، قم، شیعهشناسی، ۱۳۹۰ش.
- «مرامنامه سازمان نصر افغانستان، ضمیمه تشریح آرم و تاریخچه سازمان»، شبکه کتاب جامع گیسوم، تاریخ بازدید: ۲۸ آبان ۱۴۰۴ش.