کشتار مزار شریف
کشتار مزارشریف، واقعه قتل‌عام مردم مزارشریف، مرکز ولایت بلخ، در شمال افغانستان توسط طالبان پس از تصرف این شهر در ۱۷ مرداد (اسد) ۱۳۷۷ش است. اکثر قربانیان از شیعیان هزاره بودند. آمار دقیقی از قربانیان غیرنظامی وجود ندارد و دو هزار نفر تخمین زده شده است. یک گروه از طالبان با حمله به کنسولگری ایران، هشت کارمند و یک خبرنگار ایرانی را نیز کشتند. طالبان همچنین در شهرهای چمتال، شولگره و چهارکنت دست به اعدام شیعیان زدند.
انگیزه
پس از تصرف کابل توسط طالبان در مهر/میزان ۱۳۷۵ش، مزار شریف به پایگاه اصلی جبهه متحد مخالف طالبان تبدیل شد.[۱] طالبان پس از چند نبرد ناموفق برای نزدیک شدن به مزار شریف، در سوم خرداد ۱۳۷۶ش (۲۴ می ۱۹۹۷م) مزار شریف را تصرف کردند.[۲][یادداشت ۱] فردای آن روز، سه کشور پاکستان، عربستان و امارات عربی حکومت طالبان را به‌عنوان حکومت رسمی افغانستان پذیرفتند؛ ولی دو روز بعد با قیام شیعیان هزاره و سپس همراهی نیروهای تاجیک و ازبک، تلفات سنگینی به طالبان وارد شد.[۳] طالبان در هنگام عقب‌نشینی نیز کشته‌های بسیاری داد.[۴] طالبان در کابل و هرات، صدها نفر از مردم هزاره را دستگیر، زندانی یا به قتل رساندند. مناطق هزاره‌نشین مرکز افغانستان نیز در محاصره اقتصادی قرار گرفت.[۵]
تصرف مزار شریف
در ۱۶ مرداد ۱۳۷۷ش، طالبان بار دیگر به مزار شریف نزدیک شدند. آنان این‌بار توسط پاکستان و عربستان حمایت نظامی شده بودند.[۶] با همکاری پشتون‌های حزب اسلامی افغانستان به رهبری گلبدین حکمتیار، حدود دوهزار نیروی شیعه حزب وحدت اسلامی که از هزارستان به آنجا اعزام شده بودند، توسط طالبان غافلگیر و قتل‌عام شدند.[۷] روز بعد با ورود طالبان به شهر، آنان به اهالی شهر حمله کردند ولی از روز دوم، سیاست طالبان بر کشتن شیعیان هزاره متمرکز شد.[۸]
واقعه
هزاره‌ها مسلمان نیستند. آنها کافرند. هزاره‌ها نیروهای ما را در اینجا کشتند؛ اکنون ما باید هزاره‌ها را بکشیم. آنها باید سنی شوند یا افغانستان را ترک کنند یا کشته می‌شوند.
گزارش دیده‌بان حقوق بشر
سازمان دیده‌بان حقوق بشر در گزارش خود نوشت: در جستجوی خانه‌به‌خانه، صدها مرد و پسر هزاره برای اطمینان از عدم مقاومت علیه طالبان، اعدام شدند. طالبان همچنین با حمله به کنسولگری ایران، هشت کارمند و یک خبرنگار ایرانی را کشتند.[۹] این نهاد، تعداد کشته‌های غیرنظامی را حدود دوهزار نفر تخمین زده است.[۱۰] بیشتر افراد بازداشت شده، در کامیون‌های کانتینردار یا روکش‌دار به سمت شبرغان، مرکز جوزجان منتقل شدند که افراد داخل کانتیرها، به‌دلیل خفگی، تشنگی یا گرمای زیاد، مردند.[۱۱] چند شاهد عینی از حضور سربازان عرب، پاکستانی و چچنی میان سربازان طالبان خبر دادند.[۱۲]
طالبان مقبره عبدالعلی مزاری، رهبر حزب وحدت اسلامی افغانستان را تخریب کرده و جنازه‌اش را سنگ‌باران کردند.[۱۳] آنها در شهرهای همسایه مانند چمتال، چهارکنت و شولگره نیز دست به قتل‌عام زدند.[۱۴] پس از تصرف مزار شریف، طالبان در اردیبهشت سال بعد (۱۳۷۸ش)، بامیان را تصرف کردند.[۱۵]
پانویس
- ↑ محقق، بررسی ریشه‌های تاریخی تشیع در افغانستان، ۱۳۹۱ش، ص۲۸۰.
- ↑ محقق، بررسی ریشه‌های تاریخی تشیع در افغانستان، ۱۳۹۱ش، ص۲۸۰.
- ↑ بینش، انصاری و خلوصی، شیعیان افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص؛ «بخش عمده شمال افغانستان از گروه طالبان پس گرفته شد»، آرشیو خبرگزاری ایرنا.
- ↑ محقق، بررسی ریشه‌های تاریخی تشیع در افغانستان، ۱۳۹۱ش، ص۲۸۰.
- ↑ بینش، انصاری و خلوصی، شیعیان افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص۲۹۳.
- ↑ بهمنی قاجار، جایگاه سیاسی شیعیان در افغانستان، ۱۳۳۹۲ش، ص۴۲ و ۴۳.
- ↑ بینش، انصاری و خلوصی، شیعیان افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص۲۹۸و۲۹۹.
- ↑ بهمنی قاجار، جایگاه سیاسی شیعیان در افغانستان، ۱۳۳۹۲ش، ص۴۲ و ۴۳.
- ↑ «قتل‌عام در مزار شریف»، گزارش دیده‌بان حقوق بشر.
- ↑ «قتل‌عام در مزار شریف»، گزارش دیده‌بان حقوق بشر.
- ↑ «قتل‌عام در مزار شریف»، گزارش دیده‌بان حقوق بشر.
- ↑ «سقوط مزار از زبان یک شاهد عینی»، خبرگزاری صدای افغان.
- ↑ محقق، بررسی ریشه‌های تاریخی تشیع در افغانستان، ۱۳۹۱ش، ص۲۸۲.
- ↑ «شاهد عینی کشتار ۱۷ اسد: قتل عام شیعیان بلخ توسط طالبان، انگیزه‌های قومی و مذهبی داشت»، خبرگزاری صدای افغان.
- ↑ محقق، بررسی ریشه‌های تاریخی تشیع در افغانستان، ۱۳۹۱ش، ص۲۸۲.
یادداشت
- ↑ این تصرف با همکاری عبدالملک، معروف به ژنرال عبدالملک پهلوان، از فرماندهان نظامی ازبک در ولایت فاریاب و از رقیبان عبدالرشید دوستم، انجام شد
منابع
- بهمنی قاجار، محمدعلی، جایگاه اجتماعی و سیاسی شیعیان در افغانستان، تهران، موسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور، ۱۳۹۲ش.
- بینش، محمدوحید و فاروق انصاری و محمدحسین خلوصی، شیعیان افغانستان، روابط، جایگاه، جریان‌ها و احزاب، تهران، موسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور، ۱۳۹۰ش.
- محقق، قربانعلی ارزگانی، بررسی ریشه‌های تاریخی تشیع در افغانستان، قم، نشر آشیانه مهر، ۱۳۹۱ش.
- «بخش عمده شمال افغانستان از گروه طالبان پس گرفته شد»،خبرگزاری ایرنا، نشر:۷خرداد ۱۳۷۶ش، بازدید:۸اردیبهشت ۱۴۰۰ش.
- «قتل‌عام در مزارشریف»، گزارش دیده‌بان حقوق بشر، نشر:نوامبر ۱۹۹۸م (آبان ۱۳۷۷ش)، بازدید:اپریل ۲۰۲۱م (اردیبهشت ۱۴۰۰ش).
- «سقوط مزار از زبان یک شاهد عینی»، خبرگزاری صدای افغان، نشر:۱۷اسد ۱۳۹۸ش، بازدید:۹اردیبهشت ۱۴۰۰ش.
- «شاهد عینی کشتار ۱۷ اسد: قتل عام شیعیان بلخ توسط طالبان، انگیزه‌های قومی و مذهبی داشت»، خبرگزاری صدای افغان. نشر:۱۷ مرداد ۱۳۹۷ش، بازدید:۹اردیبهشت ۱۴۰۰ش.