پرش به محتوا

سلمان رشدی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی شیعه
Bazeli (بحث | مشارکت‌ها)
Bazeli (بحث | مشارکت‌ها)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۷: خط ۱۷:


[[پرونده:رمان شرم.jpg|بندانگشتی]]
[[پرونده:رمان شرم.jpg|بندانگشتی]]
==ماجرای آیات شیطانی==
{{اصلی|آیات شیطانی (کتاب)}}
سلمان رشدی عضو انجمن سلطنتی ادبیات انگلستان در سال۱۹۸۸ میلادی، پنجمین اثر خود به نام [[آیات شیطانی]] را به سفارش انتشارات [[صهیونیست|صهیونیستی]] وایکینگ پنگوئن با دستمزد ۵۸۰۰۰۰ پوند، منتشر کرد. <ref>مظفّری، «مسأله سلمان رشدی»، ص ۱۵۷.</ref> وی در این کتاب، مقدسات [[اسلام|اسلامی]] و مسلمانان را با دست‌مایه [[افسانه غرانیق]]، در قالب یک داستان بلند و در ۹ فصل، به گونه‌ای اهانت آمیز و تمسخرآلود، به تصویر کشیده است که همین مسئله موجب اعتراضات گسترده مسلمانان جهان شد. در کتاب آیات شیطانی، به [[رسول خدا]]، [[صحابه پیامبر(ص)|یاران]] و [[همسران پیامبر(ص)|همسران]] وی و نیز فرشته وحی، [[جبرائیل]]، به صراحت توهین شده است.
==حکم اعدام سلمان رشدی==
[[امام خمینی]] رهبر [[انقلاب اسلامی ایران]] و [[مرجع تقلید]][[شیعیان]]، پس از آشکار شدن مسئله [[آیات شیطانی (کتاب)|کتاب آیات شیطانی]] و گسترش اعتراض [[مسلمان|مسلمانان]]، در [[۲۵ بهمن]] سال [[سال ۱۳۶۷ هجری شمسی|۱۳۶۷ش]] ([[۷ رجب]] سال [[سال ۱۴۰۹ هجری قمری|۱۴۰۹ق]]) حکم [[اعدام]] سلمان رشدی را صادر کرد.<ref>خمینی، صحیفۀ امام، ۱۳۸۹ش، ج ۲۱، ص۲۶۳.</ref> در این حکم آمده است که مؤلف کتاب آیات شیطانی و همچنین ناشرین آگاه از محتوای آن، محکوم به اعدام هستند. هر مسلمانی در هر نقطه‌ای آنان را یافت، آنها را اعدام کند تا دیگر کسی جرأت نکند به مقدسات مسلمین توهین کند. طبق این حکم، هر کسی در این راه کشته شود، [[شهید]] است.<ref>خمینی، صحیفۀ امام، ۱۳۸۹ش، ج ۲۱، ص۲۶۳.</ref>
سلمان رشدی پس از اعلام حکم اعدامش، به زندگی مخفی در [[بریتانیا|انگلیس]] پناه برد.<ref>See: Priskil, ''Salman Rushdie: Portrait of a Poet'', 2000, p. 12</ref> وی در مصاحبه‌ای با روزنامه انگلیسی «دیلی‌میل» درباره اولین احساسش پس از شنیدن حکم امام خمینی(ره)، می‌گوید: «حس خوبی نبود. حس کردم که من یک مرد مرده‌ام... قدم زدن بدون یک محافظ شخصی، رفتن به خرید، دیدن خانواده، پرواز با هواپیما و تمام این‌ها در آن زمان برای من غیرممکن بود». <ref>Greig, "Life and love in the shadow of the fatwa: Salman Rushdie tells his painful and dramatic secrets" i.</ref>
در کتاب خاطرات «ران اوانس»، یکی از محافظان سلمان رشدی درباره ترس او از فتوای امام خمینی می‌نویسد: «سلمان رشدی از بیم جان خود جرأت نداشت هیچ کدام از دوستان و آشنایانش را ملاقات کند و حتی اجازه نمی‌داد پسر ۱۰ ساله‌اش ظفر به دیدار او بیاید».{{مدرک}}
==واکنش‌ها به نویسنده آیات شیطانی==
با انتشار کتاب آیات شیطانی، واکنش‌های متفاوت و متنوعی از مخالفان و موافقان آن روی‌داد که به ترتیب تاریخ، بدین شرح است:
* [[۴ مهر]] ۱۳۶۷ : انتشار کتاب آیات شیطانی در انگلیس
* [[۱۴ مهر]] ۱۳۶۷: ممنوعیت فروش و توزیع کتاب در هند به درخواست نمایندگان مسلمان
* ۱۳۶۷: اعتراضات مشابه در پاکستان و آفریقای جنوبی
* [[۱۷ آبان]] ۱۳۶۷: اعطای جایزه وایت برد انگلیس به آیات شیطانی
* [[۲۰ آبان]] ۱۳۶۷: مارگارت تاچر نخست وزیر وقت انگلستان، درخواست اتحادیه سازمان‌های مسلمان برای پیگرد سلمان رشدی و انتشارات پنگوئن را رد کرد. دولت انگلیس اعلام کرد قوانین ضد توهین به مقدسات، تنها درباره مسیحیت، اجرا می‌شود.
* [[۲۴ دی]] ۱۳۶۷: مسلمانان شهر شمالی برادفورد انگلستان، طی اعتراضات گسترده در انگلیس، نسخه‌هایی از آیات شیطانی را آتش زدند.
* [[۲۵ دی]] ۱۳۶۷: در تظاهرات اعتراضی هندی‌ها یک نفر به ضرب گلوله پلیس، کشته شد.
* [[۲ بهمن]] ۱۳۶۷: پلیس هند در بمبئی، ۱۲ نفر از معترضان را کشت.
* [[۱۹ بهمن]] ۱۳۶۷: صدور بیانیه ۳۵ تن از علمای پاکستان برای دعوت از مسلمانان به تظاهرات اعتراضی در برابر مرکز فرهنگی آمریکا در اسلام آباد.
* [[۲۴ بهمن]] ۱۳۶۷: شش نفر در تظاهرات اعتراضی ضد آیات شیطانی در اسلام آباد پاکستان، کشته شدند.
* [[۲۵ بهمن]] ۱۳۶۷: صدور حکم اعدام نویسنده آیات شیطانی و ناشران آن از سوی امام خمینی.
* بهمن ۱۳۶۷: تعیین پاداش یک میلیون دلاری بنیاد ۱۵ خرداد در ایران برای قتل سلمان رشدی.
* سال ۱۳۶۷ تحت الحمایه اسکاتلندیارد پلیس انگلیس
* [[۲ اسفند]] ۱۳۶۷: وزرای خارجه جامعه اقتصادی اروپا طی نشستی در بروکسل، به حکم اعدام سلمان رشدی،‌ اعتراض کردند و سفیران این کشورها از ایران فراخوانده شدند که پس از چندی به محل مأموریت خود بازگشتند.
* [[۱۲ اسفند]] ۱۳۶۷: خاویر پرز دکوئه‌یار، دبیر کل وقت سازمان ملل، در هند اعلام کرد «ما باید هم‌زمان به همه مذاهب و آزادی بیان، احترام بگذاریم».
* [[۱۴ اسفند]] ۱۳۶۷: نشریه “ناظر مقدس» کلیسا (Osservatore Romano)، ضمن انتقاد از هتک حرمت و توهین به مقدسات در کتاب آیات شیطانی، جان نویسنده را نیز مقدس، اعلام کرد.
* [[۱۶ اسفند]] ۱۳۶۷: جرج بوش پدر، رئیس جمهور وقت آمریکا، حکم اعدام سلمان رشدی را محکوم کرد.
* [[۲۳ اسفند]] ۱۳۶۷: وزرای خارجه ۴۶ کشور مسلمان عضو سازمان کنفرانس اسلامی، در ریاض، کتاب آیات شیطانی را توهین به مقدسات، اعلام دانستند اما درباره حکم اعدام وی، سکوت کردند.
* [[۱۴ خرداد]] ۱۳۶۸: با رحلت امام خمینی، و رهبری آیت الله سید علی خامنه‌ای، همچنان سیاست جمهوری اسلامی در موضوع آیات شیطانی، ثابت ماند.
* [[۴ مرداد]] ۱۳۶۸: دادگاه پاریس، درخواست یک مسلمان برای ممنوعیت انتشار آیات شیطانی را رد کرد.
* [[۱۴ مرداد]] ۱۳۶۸: کشته شدن مصطفی مازح،جوان لبنانی با انفجار زودهنگام مواد منفجره در حالی که قصد داشت سلمان رشدی را معدوم سازد.
* [[۲ مهر]] ۱۳۶۸: [[اکبر هاشمی رفسنجانی]]، رئیس جمهور وقت جمهوری اسلامی ایران، اعلام کرد دیدگاه و سیاست این کشور همان سیاست زمان حیات امام خمینی است.
* [[۲۱ بهمن]] ۱۳۶۹: [[آیت الله خامنه‌ای]] رهبر انقلاب اسلامی ایران، بر اجرای فرمان امام خمینی، تاکید کرد. ۱۳۶۹:‌ سلمان رشدی که پیش‌تر خود را غیر مسلمان دانسته بود اعلام مسلمانی کرد اما دوباره پشیمان شد.
* آبان ۱۳۷۱:‌ به دلیل افزایش فعالیت‌های سلمان رشد و مصاحبه‌های وی، جایزه اعدام او به دومیلیون دلار، افزایش یافت.
* [[۱۹ آبان]] ۱۳۷۱: [[سید احمد خمینی]] فرزند [[امام خمینی]] از تغییرناپذیری حکم امام خمینی، سخن گفت.
* [[۲۲ اردیبهشت]] ۱۳۷۲: جان میجر، نخست وزیر وقت انگلیس و بیل کلینتون، رئیس جمهور وقت آمریکا، سلمان رشدی را به حضور پذیرفتند.
* [[۵ مهر]] ۱۳۷۷: [[آیت الله فاضل لنکرانی]]، که پس از آن‌که برخی از نقض حکم ارتداد سلمان رشدی سخن گفتند با صدور اطلاعیه‌ای در روزنامه جمهوری اسلامی اعلام کرد حکم ارتداد سلمان رشدی پابرجاست و قابل نقض نیست.
* ۱۳۸۳: رهبر انقلاب اسلامی ایران طی پیام حج و در پی تبلیغاتی مبنی بر دست کشیدن ایران از حکم اعدام سلمان رشدی، بر مهدور الدم بودن وی تأکید کرد.
* ۱۳۸۵: اعطای لقب شوالیه به سلمان رشدی از سوی ملکه انگلیس
* [[۲۱ مرداد]] سال [[۱۴۰۱ش]]: در نیویورک در هنگام سخنرانی توسط یک جوان اهل نیوجرسی با چاقو مورد حمله قرار گرفت و از ناحیه گردن زخمی شد و به بیمارستان منتقل شد.<ref>«[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1401/05/21/2756748/%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7-%D8%AC%D8%B2%DB%8C%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D9%81%DB%8C% حمله به سلمان رشدی در آمریکا]»، خبرگزاری تسنیم؛ «[https://per.euronews.com/2022/08/12/author-salman-rushdie-death-threats-has-been-attacked-on-stage-at-an-event-in-new-york حمله با چاقو به سلمان رشدی]»، خبرگزاری یورو نیوز.</ref>


==نویسندگی و آثار==
==نویسندگی و آثار==
خط ۹۳: خط ۱۴۱:
* نشان سلطنتی شوالیه (۲۰۰۷)
* نشان سلطنتی شوالیه (۲۰۰۷)
{{پایان}}
{{پایان}}
==ماجرای آیات شیطانی==
{{اصلی|آیات شیطانی (کتاب)}}
سلمان رشدی عضو انجمن سلطنتی ادبیات انگلستان در سال۱۹۸۸ میلادی، پنجمین اثر خود به نام [[آیات شیطانی]] را به سفارش انتشارات [[صهیونیست|صهیونیستی]] وایکینگ پنگوئن با دستمزد ۵۸۰۰۰۰ پوند، منتشر کرد. <ref>مظفّری، «مسأله سلمان رشدی»، ص ۱۵۷.</ref> وی در این کتاب، مقدسات [[اسلام|اسلامی]] و مسلمانان را با دست‌مایه [[افسانه غرانیق]]، در قالب یک داستان بلند و در ۹ فصل، به گونه‌ای اهانت آمیز و تمسخرآلود، به تصویر کشیده است که همین مسئله موجب اعتراضات گسترده مسلمانان جهان شد. در کتاب آیات شیطانی، به [[رسول خدا]]، [[صحابه پیامبر(ص)|یاران]] و [[همسران پیامبر(ص)|همسران]] وی و نیز فرشته وحی، [[جبرائیل]]، به صراحت توهین شده است.
==حکم اعدام سلمان رشدی==
[[امام خمینی]] رهبر [[انقلاب اسلامی ایران]] و [[مرجع تقلید]][[شیعیان]]، پس از آشکار شدن مسئله [[آیات شیطانی (کتاب)|کتاب آیات شیطانی]] و گسترش اعتراض [[مسلمان|مسلمانان]]، در [[۲۵ بهمن]] سال [[سال ۱۳۶۷ هجری شمسی|۱۳۶۷ش]] ([[۷ رجب]] سال [[سال ۱۴۰۹ هجری قمری|۱۴۰۹ق]]) حکم [[اعدام]] سلمان رشدی را صادر کرد.<ref>خمینی، صحیفۀ امام، ۱۳۸۹ش، ج ۲۱، ص۲۶۳.</ref> در این حکم آمده است که مؤلف کتاب آیات شیطانی و همچنین ناشرین آگاه از محتوای آن، محکوم به اعدام هستند. هر مسلمانی در هر نقطه‌ای آنان را یافت، آنها را اعدام کند تا دیگر کسی جرأت نکند به مقدسات مسلمین توهین کند. طبق این حکم، هر کسی در این راه کشته شود، [[شهید]] است.<ref>خمینی، صحیفۀ امام، ۱۳۸۹ش، ج ۲۱، ص۲۶۳.</ref>
سلمان رشدی پس از اعلام حکم اعدامش، به زندگی مخفی در [[بریتانیا|انگلیس]] پناه برد.<ref>See: Priskil, ''Salman Rushdie: Portrait of a Poet'', 2000, p. 12</ref> وی در مصاحبه‌ای با روزنامه انگلیسی «دیلی‌میل» درباره اولین احساسش پس از شنیدن حکم امام خمینی(ره)، می‌گوید: «حس خوبی نبود. حس کردم که من یک مرد مرده‌ام... قدم زدن بدون یک محافظ شخصی، رفتن به خرید، دیدن خانواده، پرواز با هواپیما و تمام این‌ها در آن زمان برای من غیرممکن بود». <ref>Greig, "Life and love in the shadow of the fatwa: Salman Rushdie tells his painful and dramatic secrets" i.</ref>
در کتاب خاطرات «ران اوانس»، یکی از محافظان سلمان رشدی درباره ترس او از فتوای امام خمینی می‌نویسد: «سلمان رشدی از بیم جان خود جرأت نداشت هیچ کدام از دوستان و آشنایانش را ملاقات کند و حتی اجازه نمی‌داد پسر ۱۰ ساله‌اش ظفر به دیدار او بیاید».{{مدرک}}
==واکنش‌ها به نویسنده آیات شیطانی==
با انتشار کتاب آیات شیطانی، واکنش‌های متفاوت و متنوعی از مخالفان و موافقان آن روی‌داد که به ترتیب تاریخ، بدین شرح است:
* [[۴ مهر]] ۱۳۶۷ : انتشار کتاب آیات شیطانی در انگلیس
* [[۱۴ مهر]] ۱۳۶۷: ممنوعیت فروش و توزیع کتاب در هند به درخواست نمایندگان مسلمان
* ۱۳۶۷: اعتراضات مشابه در پاکستان و آفریقای جنوبی
* [[۱۷ آبان]] ۱۳۶۷: اعطای جایزه وایت برد انگلیس به آیات شیطانی
* [[۲۰ آبان]] ۱۳۶۷: مارگارت تاچر نخست وزیر وقت انگلستان، درخواست اتحادیه سازمان‌های مسلمان برای پیگرد سلمان رشدی و انتشارات پنگوئن را رد کرد. دولت انگلیس اعلام کرد قوانین ضد توهین به مقدسات، تنها درباره مسیحیت، اجرا می‌شود.
* [[۲۴ دی]] ۱۳۶۷: مسلمانان شهر شمالی برادفورد انگلستان، طی اعتراضات گسترده در انگلیس، نسخه‌هایی از آیات شیطانی را آتش زدند.
* [[۲۵ دی]] ۱۳۶۷: در تظاهرات اعتراضی هندی‌ها یک نفر به ضرب گلوله پلیس، کشته شد.
* [[۲ بهمن]] ۱۳۶۷: پلیس هند در بمبئی، ۱۲ نفر از معترضان را کشت.
* [[۱۹ بهمن]] ۱۳۶۷: صدور بیانیه ۳۵ تن از علمای پاکستان برای دعوت از مسلمانان به تظاهرات اعتراضی در برابر مرکز فرهنگی آمریکا در اسلام آباد.
* [[۲۴ بهمن]] ۱۳۶۷: شش نفر در تظاهرات اعتراضی ضد آیات شیطانی در اسلام آباد پاکستان، کشته شدند.
* [[۲۵ بهمن]] ۱۳۶۷: صدور حکم اعدام نویسنده آیات شیطانی و ناشران آن از سوی امام خمینی.
* بهمن ۱۳۶۷: تعیین پاداش یک میلیون دلاری بنیاد ۱۵ خرداد در ایران برای قتل سلمان رشدی.
* سال ۱۳۶۷ تحت الحمایه اسکاتلندیارد پلیس انگلیس
* [[۲ اسفند]] ۱۳۶۷: وزرای خارجه جامعه اقتصادی اروپا طی نشستی در بروکسل، به حکم اعدام سلمان رشدی،‌ اعتراض کردند و سفیران این کشورها از ایران فراخوانده شدند که پس از چندی به محل مأموریت خود بازگشتند.
* [[۱۲ اسفند]] ۱۳۶۷: خاویر پرز دکوئه‌یار، دبیر کل وقت سازمان ملل، در هند اعلام کرد «ما باید هم‌زمان به همه مذاهب و آزادی بیان، احترام بگذاریم».
* [[۱۴ اسفند]] ۱۳۶۷: نشریه “ناظر مقدس» کلیسا (Osservatore Romano)، ضمن انتقاد از هتک حرمت و توهین به مقدسات در کتاب آیات شیطانی، جان نویسنده را نیز مقدس، اعلام کرد.
* [[۱۶ اسفند]] ۱۳۶۷: جرج بوش پدر، رئیس جمهور وقت آمریکا، حکم اعدام سلمان رشدی را محکوم کرد.
* [[۲۳ اسفند]] ۱۳۶۷: وزرای خارجه ۴۶ کشور مسلمان عضو سازمان کنفرانس اسلامی، در ریاض، کتاب آیات شیطانی را توهین به مقدسات، اعلام دانستند اما درباره حکم اعدام وی، سکوت کردند.
* [[۱۴ خرداد]] ۱۳۶۸: با رحلت امام خمینی، و رهبری آیت الله سید علی خامنه‌ای، همچنان سیاست جمهوری اسلامی در موضوع آیات شیطانی، ثابت ماند.
* [[۴ مرداد]] ۱۳۶۸: دادگاه پاریس، درخواست یک مسلمان برای ممنوعیت انتشار آیات شیطانی را رد کرد.
* [[۱۴ مرداد]] ۱۳۶۸: کشته شدن مصطفی مازح،جوان لبنانی با انفجار زودهنگام مواد منفجره در حالی که قصد داشت سلمان رشدی را معدوم سازد.
* [[۲ مهر]] ۱۳۶۸: [[اکبر هاشمی رفسنجانی]]، رئیس جمهور وقت جمهوری اسلامی ایران، اعلام کرد دیدگاه و سیاست این کشور همان سیاست زمان حیات امام خمینی است.
* [[۲۱ بهمن]] ۱۳۶۹: [[آیت الله خامنه‌ای]] رهبر انقلاب اسلامی ایران، بر اجرای فرمان امام خمینی، تاکید کرد. ۱۳۶۹:‌ سلمان رشدی که پیش‌تر خود را غیر مسلمان دانسته بود اعلام مسلمانی کرد اما دوباره پشیمان شد.
* آبان ۱۳۷۱:‌ به دلیل افزایش فعالیت‌های سلمان رشد و مصاحبه‌های وی، جایزه اعدام او به دومیلیون دلار، افزایش یافت.
* [[۱۹ آبان]] ۱۳۷۱: [[سید احمد خمینی]] فرزند [[امام خمینی]] از تغییرناپذیری حکم امام خمینی، سخن گفت.
* [[۲۲ اردیبهشت]] ۱۳۷۲: جان میجر، نخست وزیر وقت انگلیس و بیل کلینتون، رئیس جمهور وقت آمریکا، سلمان رشدی را به حضور پذیرفتند.
* [[۵ مهر]] ۱۳۷۷: [[آیت الله فاضل لنکرانی]]، که پس از آن‌که برخی از نقض حکم ارتداد سلمان رشدی سخن گفتند با صدور اطلاعیه‌ای در روزنامه جمهوری اسلامی اعلام کرد حکم ارتداد سلمان رشدی پابرجاست و قابل نقض نیست.
* ۱۳۸۳: رهبر انقلاب اسلامی ایران طی پیام حج و در پی تبلیغاتی مبنی بر دست کشیدن ایران از حکم اعدام سلمان رشدی، بر مهدور الدم بودن وی تأکید کرد.
* ۱۳۸۵: اعطای لقب شوالیه به سلمان رشدی از سوی ملکه انگلیس
* [[۲۱ مرداد]] سال [[۱۴۰۱ش]]: در نیویورک در هنگام سخنرانی توسط یک جوان اهل نیوجرسی با چاقو مورد حمله قرار گرفت و از ناحیه گردن زخمی شد و به بیمارستان منتقل شد.<ref>«[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1401/05/21/2756748/%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7-%D8%AC%D8%B2%DB%8C%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D9%81%DB%8C% حمله به سلمان رشدی در آمریکا]»، خبرگزاری تسنیم؛ «[https://per.euronews.com/2022/08/12/author-salman-rushdie-death-threats-has-been-attacked-on-stage-at-an-event-in-new-york حمله با چاقو به سلمان رشدی]»، خبرگزاری یورو نیوز.</ref>


==پانویس==
==پانویس==

نسخهٔ ‏۱۳ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۰۹

سَلمان رُشدی (متولد ۱۹۴۷م)، نویسنده تبعه انگلیس و هندی‌تبار که با نگارش کتاب آیات شیطانی، شخصیت پیامبر اسلام(ص)، صحابه و همسران او را مورد اهانت قرار داد. دستمایه وی در این داستان‌پردازی‌ها، افسانه‌های جعلی مندرج در کتاب‌های حدیثی اهل‌سنت بود. حکم اعدام سلمان رشدی از سوی امام خمینی، در ۲۵ بهمن سال ۱۳۶۷ش صادر شد. رشدی در آمریکا تحت تدابیر امنیتی زندگی می‌کند. او در ۲۱ مرداد ۱۴۰۱ش هنگام سخنرانی در مراسمی در نیویورک با چاقو مورد حمله قرار گرفت و از ناحیه گردن زخمی شد.

زندگی‌نامه

سلمان احمد رشدی ۲۸ خرداد ۱۳۲۶ش در شهر بمبئی هند در خانواده‌ای مسلمان به دنیا آمد.[۱] نام پدر او انیس احمد رشدی و نام مادرش نگین بهات بود. پدرش وکیل و فارغ التحصیل دانشگاه کمبریج بود که به تجارت روی آورد.[۲] او در کتاب خاطرات خود در سال ۲۰۱۲ نوشته پدرش نام رشدی را از نام ابن رشد، اخذ کرده است.[۳]

سلمان رشدی هم‌چنین در مصاحبه‌ای گفته‌است: «خانواده من به اسلام گرایش داشتند، ولی در خانه ما خبری از دین نبود. فقط سالی یک بار مرا برای عبادت به مسجد می‌بردند. مثل مراسم سال نو مسیحیان. یک دایه مسیحی داشتم...، اکثر دوستان من غیرمسلمان بودند. پدرم از قانون قرآن در منع نوشیدن مشروبات الکلی تبعیت نمی‌کرد. خوشبختانه می‌توانم بگویم که پدر و مادر من مسلمان بدی بودند». [۴]

سلمان رشدی پس از تحصیلات ابتدایی در بمبئی به یک مدرسه انگلیسی در هند با عنوان (کلیسای جامع و مدرسه جان کانن) رفت.[۵] تدریس انجیل،‌ جزو متون آموزشی این مدرسه بود. در آن زمان، تربیت در یک مدرسه انگلیسی برای هندیان ارزش خاصی داشت. [نیازمند منبع] وی درباره تحصیل در این مدرسه انگلیسی می‌گوید: "در آنجا من دو چیز را کشف کردم؛ اول نداشتن تعصبات نژادی و دوم، درک و تجسم خارجی بودن؛ تجربه‌هایی که انسان پیش خود می‌اندوزد". او به گفته خودش، بعدها برای از میان برداشتن حس تعصب و خارجی بودن، مبارزات بسیاری را انجام داده است.[نیازمند منبع]

سلمان رشدی برای ادامه تحصیل در ۱۴ سالگی عازم انگلستان شد. در مدرسه مختلط «راگبی» انگلیس درس خواند و به دانشگاه کمبریج راه‌یافت و در رشته تاریخ، تحصیل کرد. [۶] او در انگلستان با نوشتن مقالات تبلیغی به تأمین مخارج زندگی پرداخت، شناسنامه انگلیسی گرفت و تبعه آنجا گردید. [۷]

سلمان رشدی تا کنون چند بار ازدواج کرده و با زنان دیگری نیز رابطه داشته است.[نیازمند منبع]

وی پس از اعلام حکم اعدامش از سوی امام خمینی، تا سال ۱۹۹۸ در انگلیس تحت حفاظت بسیار شدید قرار داشت و پلیس انگلیس سالانه یک میلیون دلار برای محافظت از سلمان رشدی هزینه می‌کرد. او در نهایت مجبور شد به شهر منهتن ایالت نیویورک آمریکا مهاجرت و زندگی کند.[نیازمند منبع]

ماجرای آیات شیطانی

سلمان رشدی عضو انجمن سلطنتی ادبیات انگلستان در سال۱۹۸۸ میلادی، پنجمین اثر خود به نام آیات شیطانی را به سفارش انتشارات صهیونیستی وایکینگ پنگوئن با دستمزد ۵۸۰۰۰۰ پوند، منتشر کرد. [۸] وی در این کتاب، مقدسات اسلامی و مسلمانان را با دست‌مایه افسانه غرانیق، در قالب یک داستان بلند و در ۹ فصل، به گونه‌ای اهانت آمیز و تمسخرآلود، به تصویر کشیده است که همین مسئله موجب اعتراضات گسترده مسلمانان جهان شد. در کتاب آیات شیطانی، به رسول خدا، یاران و همسران وی و نیز فرشته وحی، جبرائیل، به صراحت توهین شده است.

حکم اعدام سلمان رشدی

امام خمینی رهبر انقلاب اسلامی ایران و مرجع تقلیدشیعیان، پس از آشکار شدن مسئله کتاب آیات شیطانی و گسترش اعتراض مسلمانان، در ۲۵ بهمن سال ۱۳۶۷ش (۷ رجب سال ۱۴۰۹ق) حکم اعدام سلمان رشدی را صادر کرد.[۹] در این حکم آمده است که مؤلف کتاب آیات شیطانی و همچنین ناشرین آگاه از محتوای آن، محکوم به اعدام هستند. هر مسلمانی در هر نقطه‌ای آنان را یافت، آنها را اعدام کند تا دیگر کسی جرأت نکند به مقدسات مسلمین توهین کند. طبق این حکم، هر کسی در این راه کشته شود، شهید است.[۱۰]

سلمان رشدی پس از اعلام حکم اعدامش، به زندگی مخفی در انگلیس پناه برد.[۱۱] وی در مصاحبه‌ای با روزنامه انگلیسی «دیلی‌میل» درباره اولین احساسش پس از شنیدن حکم امام خمینی(ره)، می‌گوید: «حس خوبی نبود. حس کردم که من یک مرد مرده‌ام... قدم زدن بدون یک محافظ شخصی، رفتن به خرید، دیدن خانواده، پرواز با هواپیما و تمام این‌ها در آن زمان برای من غیرممکن بود». [۱۲]

در کتاب خاطرات «ران اوانس»، یکی از محافظان سلمان رشدی درباره ترس او از فتوای امام خمینی می‌نویسد: «سلمان رشدی از بیم جان خود جرأت نداشت هیچ کدام از دوستان و آشنایانش را ملاقات کند و حتی اجازه نمی‌داد پسر ۱۰ ساله‌اش ظفر به دیدار او بیاید».[نیازمند منبع]

واکنش‌ها به نویسنده آیات شیطانی

با انتشار کتاب آیات شیطانی، واکنش‌های متفاوت و متنوعی از مخالفان و موافقان آن روی‌داد که به ترتیب تاریخ، بدین شرح است:

  • ۴ مهر ۱۳۶۷ : انتشار کتاب آیات شیطانی در انگلیس
  • ۱۴ مهر ۱۳۶۷: ممنوعیت فروش و توزیع کتاب در هند به درخواست نمایندگان مسلمان
  • ۱۳۶۷: اعتراضات مشابه در پاکستان و آفریقای جنوبی
  • ۱۷ آبان ۱۳۶۷: اعطای جایزه وایت برد انگلیس به آیات شیطانی
  • ۲۰ آبان ۱۳۶۷: مارگارت تاچر نخست وزیر وقت انگلستان، درخواست اتحادیه سازمان‌های مسلمان برای پیگرد سلمان رشدی و انتشارات پنگوئن را رد کرد. دولت انگلیس اعلام کرد قوانین ضد توهین به مقدسات، تنها درباره مسیحیت، اجرا می‌شود.
  • ۲۴ دی ۱۳۶۷: مسلمانان شهر شمالی برادفورد انگلستان، طی اعتراضات گسترده در انگلیس، نسخه‌هایی از آیات شیطانی را آتش زدند.
  • ۲۵ دی ۱۳۶۷: در تظاهرات اعتراضی هندی‌ها یک نفر به ضرب گلوله پلیس، کشته شد.
  • ۲ بهمن ۱۳۶۷: پلیس هند در بمبئی، ۱۲ نفر از معترضان را کشت.
  • ۱۹ بهمن ۱۳۶۷: صدور بیانیه ۳۵ تن از علمای پاکستان برای دعوت از مسلمانان به تظاهرات اعتراضی در برابر مرکز فرهنگی آمریکا در اسلام آباد.
  • ۲۴ بهمن ۱۳۶۷: شش نفر در تظاهرات اعتراضی ضد آیات شیطانی در اسلام آباد پاکستان، کشته شدند.
  • ۲۵ بهمن ۱۳۶۷: صدور حکم اعدام نویسنده آیات شیطانی و ناشران آن از سوی امام خمینی.
  • بهمن ۱۳۶۷: تعیین پاداش یک میلیون دلاری بنیاد ۱۵ خرداد در ایران برای قتل سلمان رشدی.
  • سال ۱۳۶۷ تحت الحمایه اسکاتلندیارد پلیس انگلیس
  • ۲ اسفند ۱۳۶۷: وزرای خارجه جامعه اقتصادی اروپا طی نشستی در بروکسل، به حکم اعدام سلمان رشدی،‌ اعتراض کردند و سفیران این کشورها از ایران فراخوانده شدند که پس از چندی به محل مأموریت خود بازگشتند.
  • ۱۲ اسفند ۱۳۶۷: خاویر پرز دکوئه‌یار، دبیر کل وقت سازمان ملل، در هند اعلام کرد «ما باید هم‌زمان به همه مذاهب و آزادی بیان، احترام بگذاریم».
  • ۱۴ اسفند ۱۳۶۷: نشریه “ناظر مقدس» کلیسا (Osservatore Romano)، ضمن انتقاد از هتک حرمت و توهین به مقدسات در کتاب آیات شیطانی، جان نویسنده را نیز مقدس، اعلام کرد.
  • ۱۶ اسفند ۱۳۶۷: جرج بوش پدر، رئیس جمهور وقت آمریکا، حکم اعدام سلمان رشدی را محکوم کرد.
  • ۲۳ اسفند ۱۳۶۷: وزرای خارجه ۴۶ کشور مسلمان عضو سازمان کنفرانس اسلامی، در ریاض، کتاب آیات شیطانی را توهین به مقدسات، اعلام دانستند اما درباره حکم اعدام وی، سکوت کردند.
  • ۱۴ خرداد ۱۳۶۸: با رحلت امام خمینی، و رهبری آیت الله سید علی خامنه‌ای، همچنان سیاست جمهوری اسلامی در موضوع آیات شیطانی، ثابت ماند.
  • ۴ مرداد ۱۳۶۸: دادگاه پاریس، درخواست یک مسلمان برای ممنوعیت انتشار آیات شیطانی را رد کرد.
  • ۱۴ مرداد ۱۳۶۸: کشته شدن مصطفی مازح،جوان لبنانی با انفجار زودهنگام مواد منفجره در حالی که قصد داشت سلمان رشدی را معدوم سازد.
  • ۲ مهر ۱۳۶۸: اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهور وقت جمهوری اسلامی ایران، اعلام کرد دیدگاه و سیاست این کشور همان سیاست زمان حیات امام خمینی است.
  • ۲۱ بهمن ۱۳۶۹: آیت الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی ایران، بر اجرای فرمان امام خمینی، تاکید کرد. ۱۳۶۹:‌ سلمان رشدی که پیش‌تر خود را غیر مسلمان دانسته بود اعلام مسلمانی کرد اما دوباره پشیمان شد.
  • آبان ۱۳۷۱:‌ به دلیل افزایش فعالیت‌های سلمان رشد و مصاحبه‌های وی، جایزه اعدام او به دومیلیون دلار، افزایش یافت.
  • ۱۹ آبان ۱۳۷۱: سید احمد خمینی فرزند امام خمینی از تغییرناپذیری حکم امام خمینی، سخن گفت.
  • ۲۲ اردیبهشت ۱۳۷۲: جان میجر، نخست وزیر وقت انگلیس و بیل کلینتون، رئیس جمهور وقت آمریکا، سلمان رشدی را به حضور پذیرفتند.
  • ۵ مهر ۱۳۷۷: آیت الله فاضل لنکرانی، که پس از آن‌که برخی از نقض حکم ارتداد سلمان رشدی سخن گفتند با صدور اطلاعیه‌ای در روزنامه جمهوری اسلامی اعلام کرد حکم ارتداد سلمان رشدی پابرجاست و قابل نقض نیست.
  • ۱۳۸۳: رهبر انقلاب اسلامی ایران طی پیام حج و در پی تبلیغاتی مبنی بر دست کشیدن ایران از حکم اعدام سلمان رشدی، بر مهدور الدم بودن وی تأکید کرد.
  • ۱۳۸۵: اعطای لقب شوالیه به سلمان رشدی از سوی ملکه انگلیس
  • ۲۱ مرداد سال ۱۴۰۱ش: در نیویورک در هنگام سخنرانی توسط یک جوان اهل نیوجرسی با چاقو مورد حمله قرار گرفت و از ناحیه گردن زخمی شد و به بیمارستان منتقل شد.[۱۳]


نویسندگی و آثار

سلمان رشدی نویسنده داستان و رمان و نیز صاحب کتاب و مقاله و یادداشت‌هایی است که در سال‌های متمادی نوشته است اما او را در ابتدا با رمان «بچه‌های نیمه شب» و سپس با رمان «آیات شیطانی» می‌شناسند.

مهدی سحابی (درگذشته ۱۳۸۸ش) رمان شرم نوشته سلمان رشدی را به فارسی ترجمه کرد که در سال۱۳۶۴ش برنده جایزه بهترین رمان خارجی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شد.[۱۴]

یادداشت‌ها، مقاله‌ها،‌ سخنرانی‌ها، کتاب‌ها، داستان‌ها، رمان‌ها و مجموعه‌های سلمان رشدی به ترتیب سال نشر:

  • ۱۹۷۵/ گریموس
  • ۱۹۸۱/ بچه‌های نیمه‌شب
  • ۱۹۸۳/ شرم
  • ۱۹۸۷/ لبخند یوزپلنگ: سفری به نیکاراگوا
  • ۱۹۸۸/ آیات شیطانی
  • ۱۹۹۸/ هارون و دریای قصه‌ها
  • ۱۹۹۰/ در حسن نیت
  • ۱۹۹۲/ جادوگر شهر اُز
  • ۱۹۹۲/ سرزمین‌های خیالی: مقالات و نقد ۱۹۸۱-۱۹۹۱
  • ۱۹۹۲/ بی‌خانمان‌های اختیاری به میل خود (اثر مشترک)
  • ۱۹۹۴/ شرق، غرب
  • ۱۹۹۵/ آخرین آه عرب مغربی (شمال آفریقایی)
  • ۱۹۹۸/ ماهاتما گاندی
  • ۱۹۹۹/ نمایش‌نامه بچه‌های نیمه‌شب
  • ۱۹۹۹/ زمین، زیر پای او
  • ۱۹۹۹/ تصور کن هیچ بهشتی وجود ندارد
  • ۲۰۰۱/ خشم
  • ۲۰۰۲/ گامی به آن سوی خط
  • ۲۰۰۵/ شالیمار دلقک
  • ۲۰۰۸/ جادوگر فلورانس
  • ۲۰۰۸/ بهترین داستان‌های آمریکایی
  • ۲۰۰۹/ یک ترشی خوب
  • ۲۰۱۰/ لوکا و آتش زندگی
  • ۲۰۱۲/ جوزف آنتون (خاطرات)
  • ۲۰۱۲/ در جنوب (خاطرات شما)
  • ۲۰۱۵/ دو سال و هشت ماه و بیست و هشت شب
  • ۲۰۱۷/ کاخ طلایی

تقدیرها

سلمان رشدی نویسنده مورد توجه غربی‌ها به ویژه انگلیسی‌ها بوده است تا جایی که در سال ۲۰۰۷ از سوی ملکه بریتانیا، لقب «شوالیه» دریافت می‌کند.[۱۵]

فهرست جایزه‌ها و تقدیرهای وی بدین شرح است:

  • جایزه آریستیون اتحادیه اروپا
  • جایزه نویسندگان شورای هنر
  • جایزه کتاب سال بریتانیا
  • جایزه کتاب سال آلمان
  • برنده جایزه بوکر (کاتب) برای داستان های تخیلی
  • جایزه بوکر بوکرها برای بهترین رمان در میان رمان‌های برگزیده، به مناسبت بیست و پنجمین سالگرد جایزه بوکر برای داستان‌های تخیلی (۱۹۹۳)
  • برگزیده بهترین‌های جایزه بوکر به مناسبت چهلمین سال جایزه بوکر (۲۰۰۸)
  • جایزه بزرگ ادبیات و هنرهای زیبای فرانسه
  • جایزه اتحادیه انگلیسی زبانان
  • جایزه مداد طلایی
  • جایزه ادبی هانس کریستیان اندرسن
  • حامی افتخاری، انجمن فلسفه دانشگاهی، کالج ترینیتی، دوبلین
  • جایزه کتاب قفس جدول کلمات متقاطع
  • جایزه (یک عمر) تلاش خارج از هند (آمریکا)
  • جایزه یادبود جیمز تایت بلک (داستان)
  • جایزه کورت توخولسکی سوئد
  • جایزه مانتوا (ایتالیا)
  • جایزه نورمن مایلر
  • جایزه جیمز جویس، دانشکده دانشگاه دوبلین
  • استاد افتخاری انستیتو تکنولوژی ماساچوست
  • دکترای افتخاری دانشگاه چپمن (دکترای علوم انسانی)
  • جایزه یک عمر دستاورد برجسته در اومانیسم فرهنگی
  • جایزه مداد پینتر
  • جایزه گرینزاین کاوور ایتالیا
  • جایزه کولِت سوئیس
  • جایزه بهترین کتاب خارجی (فرانسه)
  • جایزه ادبی سن لوییس از سوی همکاران کتابخانه دانشگاه سنت لوییس
  • جایزه ادبی اتریش
  • جایزه ادبی وایتبرد (دوبار)
  • جایزه انجمن صنفی نویسندگان بریتانیا برای داستان‌های تخیلی کودکان
  • دکترای افتخاری دانشگاه لیژ
  • نشان سلطنتی شوالیه (۲۰۰۷)

پانویس

الگوی پانویس غیرفعال شده است. لطفا از الگوی پانوشت استفاده شود

منابع

  • «حمله با چاقو به سلمان رشدی»، خبرگزاری یورو نیوز، تاریخ درج مطلب: ۲۱ مرداد ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۲۲ مرداد ۱۴۰۱ش.
  • خمینی، روح الله، ‏‏صحیفه امام:‏‏ مجموعه آثار امام خمینی‏‏، تهران، مؤسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
  • مظفّری، مهدی، «مسأله سلمان رشدی»، در دایرةالمعارف جهان نوین اسلام، تهران، نشر کتاب مرجع، ۱۳۹۱ش.


  1. Priskil, Salman Rushdie: Portrait of a Poet, 2000, p. 40
  2. Priskil, Salman Rushdie: Portrait of a Poet,2000, p. 40
  3. نگاه کنید به: «Joseph Anton: A Memoir»
  4. مجله اشپیگل در ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۱.
  5. Kortenaar, Self, Nation, Text in Salman Rushdie's, 2005, p. 63
  6. Priskil, Salman Rushdie: Portrait of a Poet, 2000, p. 41
  7. Priskil, Salman Rushdie: Portrait of a Poet, 2000, p. 41
  8. مظفّری، «مسأله سلمان رشدی»، ص ۱۵۷.
  9. خمینی، صحیفۀ امام، ۱۳۸۹ش، ج ۲۱، ص۲۶۳.
  10. خمینی، صحیفۀ امام، ۱۳۸۹ش، ج ۲۱، ص۲۶۳.
  11. See: Priskil, Salman Rushdie: Portrait of a Poet, 2000, p. 12
  12. Greig, "Life and love in the shadow of the fatwa: Salman Rushdie tells his painful and dramatic secrets" i.
  13. «حمله به سلمان رشدی در آمریکا»، خبرگزاری تسنیم؛ «حمله با چاقو به سلمان رشدی»، خبرگزاری یورو نیوز.
  14. پایگاه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران؛http://ketabsal.ir/Forms/CourseChosenBookDetails.aspx?ID=47046
  15. Goonetilleke, Salman Rushdie, 2010, p. 177