شفاء السقام فی زیارة خیر الانام (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | سُبکی |
| موضوع | زیارت پیامبر(ص) |
| سبک | ردیه/انتقادی |
| زبان | عربی |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | دائرة المعارف العثمانیه |
| تاریخ نشر | ۱۴۱۹ق |
شِفاءُ السَّقام فی زیارَةِ خَیرِ الاَنام، کتابی از تقیالدین سُبکی عالم شافعی قرن ۸ق است در رد دیدگاه ابنتیمیه حرانی درباره حرام بودن قصد سفر برای زیارت پیامبر(ص).
سبکی در این اثر، جواز و فضیلت زیارت پیامبر را اثبات کرده و به شبهات ابنتیمیه پاسخ داده است.
معرفی و جایگاه کتاب
شِفاءُ السَّقام فی زیارَةِ خَیرِ الأنام (بهمعنای «شفای بیماران در زیارت بهترین انسانها») کتابی به قلم تقیالدین سُبکی است که در آن دیدگاههای ابنتیمیه درباره زیارت پیامبر(ص) نقد شده است. در برخی پژوهشها، این اثر به عنوان جامعترین تحلیل درباره روایت شَدّ رِحال (روایتی در فضیلت مسجدالحرام، مسجدالنبی و مسجدالاقصی و سفر برای نمازخواندن در آنجا) معرفی شده است.[۱] گروهی از عالمان اهلسنت که همانند سُبکی زیارت قبر پیامبر را جایز میدانند، سُبکی و این کتاب او را ستایش کردهاند.[۲] نام دیگر این کتاب «شن الغارة علی من انکر فضل الزیارة» است.[۳]
دیدگاه ابنتیمیه درباره زیارت پیامبر
ابنتَیْمِیّه اندیشمند تأثیرگذار سَلَفی با استناد به حدیث شَدّ رِحال، بار سفر بستن به قصد زیارت قبور، حتی زیارت قبر پیامبر(ص) را حرام دانسته و در مواردی آن را بدعت و عملی شرکآمیز معرفی میکند.[۴] از نظر او، برپایه این حدیث، بار سفر بستن فقط برای رفتن به زیارت مساجد سهگانه، مسجدالحرام، مسجدالاقصی و مسجدالنبی، جایز است.[۵]
درباره مؤلف
تقیالدین سُبکی (۶۸۳-۷۵۶ق) از علمای شافعیمذهب بود که در شهر سبک مصر متولد شد.[۶] او پس از تحصیل نزد اساتیدی چون دمیاتی و ابنعطاءالله صوفی، به مقام قضاوت در شام رسید و تا پایان عمر این منصب را حفظ کرد.[۷] سبکی علاوه بر تدریس و ریاست مدرسه دارالحدیث اشرفیه، آثاری در نقد آرای ابنتیمیه تألیف کرد که الدرة المضیئة و شفاءالسقام از جمله آنهاست.[۸] او در قاهره به خاک سپرده شد.[۹]
ساختار و محتوا
مباحث کتاب در ده باب و یک خاتمه ارائه شده است:
- بابهای ۱ تا ۳: بررسی نصوص و سیره عملی مسلمانان درباره زیارت. نخستین روایت از ابنعمر است که پیامبر فرمود: (مَنْ زَارَ قَبْرِي وَجَبَتْ لَهُ شَفَاعَتِي) «هر کس مرا زیارت کند شفاعت من برایش واجب است.»[۱۰]
- بابهای ۴ تا ۶: بررسی دیدگاه علما، مشروعیت عبادی و فضیلت سفر برای زیارت
- بابهای ۷ تا ۱۰: رد شبهات ابنتیمیه، حیات برزخی پیامبران و مشروعیت توسل و مسئله شفاعت
- خاتمه: نقل نصوص صلوات بر پیامبر به نقل از کتاب الاعلام بفضل الصلاة علی النبی.[۱۱]
ردیه بر کتاب
ابنعبدالهادی حنبلی، ردیهای بر اثر سبکی نگاشته و در آن، ادعای سبکی مبنی بر مخالفت ابنتیمیه با زیارت پیامبر(ص) را نادرست دانسته است. به گفته وی ابنتیمیه اصل زیارت را انکار نکرده، بلکه آن را مستحب شمرده است.[۱۲]
چاپ و نشر
چاپ اول کتاب توسط انتشارات امیریة الکبری در مصر در سال ۱۳۱۸ق انجام شد. چاپ دوم در ترکیه و چاپ سوم و چهارم در انتشارات دائرةالمعارف العثمانیه در حیدرآباد دکن منتشر گردید.[۱۳]
پانویس
- ↑ عباسیمقدم، «بررسی متنی و سندی روایت شد رحال»، ص۱۹۸.
- ↑ نگاه کنید به: حسینی جلالی، «مقدمه»، ۱۳۹۰ش، ص۳۷-۳۹.
- ↑ سرحدی، «رد فتاوای وهابیان»، ص۱۹۹.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به ابنتیمیه، منهاج السنة، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۴۰.
- ↑ ابنتیمیه، منهاج السنة، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۴۰.
- ↑ گزارش کتاب شفاء السقام فی زیارة خیر الأنام تألیف قاضی سبکی، پایگاه اطلاعرسانی آیتالله مکارم شیرازی.
- ↑ گزارش کتاب شفاء السقام فی زیارة خیر الأنام تألیف قاضی سبکی، پایگاه اطلاعرسانی آیتالله مکارم شیرازی.
- ↑ گزارش کتاب شفاء السقام فی زیارة خیر الأنام تألیف قاضی سبکی، پایگاه اطلاعرسانی آیتالله مکارم شیرازی.
- ↑ سبکی، شفاء السقام، ۱۴۱۹ق، ص۷.
- ↑ سبکی، شفاء السقام، ۱۳۹۰ش، ۱۴۳۳ق، ص۶۶.
- ↑ سبکی، شفاء السقام، ۱۴۱۹ق، ص۵۱–۵۶؛ «سلسله گزارشهایی از آثار اهل سنّت در نقد افکار وهابیت»، پایگاه اطلاعرسانی آیتالله مکارم شیرازی؛ اصغرینژاد، معرفی کتاب شفاء السقام فی زیارة خیر الأنام، ص۱۹۱.
- ↑ سبکی، شفاء السقام، ۱۴۱۹ق، ص۴۴.
- ↑ شفاء السقام فی زیارة خیر الانام، کتابخانه دیجیتال نور.
منابع
- ابنتیمیه، احمد بن عبدالحلیم، منهاج السنة النبویة فی نقض کلام الشیعة القدریة، ریاض، جامعة الامام محمد بن سعود الاسلامیة، ۱۴۰۶ق.
- اصغرینژاد، محمد، معرفی کتاب: شفاء السقام فی زیارة خیرالأنام، فرهنگ کوثر، بهار ۱۳۸۸، شماره ۷۷.
- حسینی جلالی، سید محمدرضا، «مقدمه»، در کتاب شفاء السقام فی زیارة خیر الانام تألیفِ علی بن عبدالکافی سبکی، تهران، مشعر، ۱۳۹۰ش.
- سبکی، علی بن عبدالکافی، شفاء السقام فی زیارة خیر الانام، حیدرآباد، دائرة المعارف العثمانیه، ۱۴۱۹ق.
- سرحدی، مهدی، «رد فتاوای وهابیان»، در مجله میقات حج، شماره ۵۷، پاییز ۱۳۸۵ش.
- سلسله گزارشهایی از آثار اهل سنّت در نقد افکار وهابیت، گزارش کتاب شفاء السقام، پایگاه اطلاعرسانی آیتالله مکارم شیرازی، تاریخ بازدید: ۱۲ آذر ۱۳۹۹ش.
- شفاء السقام فی زیارة خیر الانام، کتابخانه دیجیتال نور.
- عباسیمقدم، مصطفی، «بررسی متنی و سندی روایت شد رحال»، دو فصلنامه حدیثپژوهی، شماره ۸، پاییز و زمستان ۱۳۹۱ش.