سال ۱۳۱۳ هجری شمسی

از ویکی شیعه
(تغییرمسیر از سال ۱۳۱۳ش)
سال ۱۳۱۳ هجری شمسی
۱۵ - قرن ۱۴ هجری شمسی - ۱۳
۱۳۵۲ و ۱۳۵۳ قمری؛ ۱۹۳۴ و ۱۹۳۵ میلادی
حکومت‌های سرزمین‌های اسلامی
پهلوی در ایرانرضا شاه (حکومت:۱۳۰۴ش ـ ۱۳۲۰ش)
بارَک‌زایی در افغانستانمحمد ظاهر شاه (سلطنت:۱۳۱۲ ـ ۱۳۵۲ش)
جمهوری در ترکیهمصطفی کمال آتا ترک (ریاست:۱۲۹۹ ـ ۱۳۱۷ش/۱۹۲۰ـ۱۹۳۸م)
هاشمی در عراقغازی اول (سلطنت:۱۳۱۲ش ـ ۱۳۱۸ش/۱۹۳۳ـ۱۹۳۹م)
آل‌سعود در عربستانعبدالعزیز بن عبدالرحمن (حکومت:۱۲۸۰ ـ ۱۳۳۲ش/۱۹۰۲ ـ ۱۹۵۳م)
راج بریتانیا در هند (شامل پاکستان و بنگلادش و میانمار)(۱۲۳۷ ـ ۱۳۲۶ش/۱۸۵۷ ـ ۱۹۴۷م)
حزب کمونیست در شوروی (شامل آسیای میانه و قفقاز)استالین (۱۳۰۱ش ـ ۱۳۳۱ش/۱۹۲۲ـ۱۹۵۳م)
وقایع مهم
سفر رضا شاه به ترکیه
ممنوعیت چادر برای دانش آموزان دختر ایرانی
تعطیلی مدارس بهاییان در ایران
درگیری زیدیان یمن و آل‌سعود
شروع حکومت آدولف هیتلر در آلمان
تولدها
سید محمدباقر صدر
اکبر هاشمی رفسنجانی
میرحسین صادقی پروانی
وفات‌ها
ابوالقاسم کبیر قمی


سال ۱۳۱۳ هجری شمسی مصادف با سال‌های ۱۳۵۲ و ۱۳۵۳ قمری و ۱۹۳۴ و ۱۹۳۵ میلادی است. در این سال، رضا پهلوی تحت‌تأثیر اقدامات آتا ترک در ترکیه، اقداماتی همچون تغییر کلاه، تغییر نام کشور به ایران، تأسیس دانشگاه تهران و فرهنگستان زبان فارسی و کشف حجاب را انجام داد.

وضعیت کلی

در تابستان این سال، رضا پهلوی، شاه ایران در تنها سفر خارجی خود، به ترکیه رفت و تحت‌تأثیر تغییراتی قرار گرفت که آتاترک در آنجا ایجاد کرده بود. او در بازگشت، کارهایی مانند تغییر کلاه، تغییر نام کشور به ایران،[یادداشت ۱] تأسیس دانشگاه تهران و فرهنگستان زبان فارسی و کشف حجاب را پی گرفت.[۱] همچنین در ماه مرداد، هیتلر در انتخابات ریاست جمهوری آلمان، با ۸۹درصد رأیِ موافق به پیروزی رسید.[۲]

کمال آتاترک و رضاشاه در ترکیه

رویدادها

  • فروردین تا ۲۴ خرداد: درگیری دولت‌های متوکلیان (امام یحیی زیدی) و آل ‌سعود در شمال غرب یمن فعلی و جنوب عربستان فعلی. براساس پیمان طائف، سعودی‌ها بر مناطق یمنی‌نشین جیزان، نجران و عسیر مسلط شدند و یمنی‌ها بندر حدیده را گرفتند و قرار گذاشتند هر بیست سال، درباره این پیمان، گفت‌وگو کنند.[۳]
  • ۱۲ خرداد تا ۱۴ تیر: سفر رضا پهلوی به ترکیه و دیدار با کمال آتاترک، رهبر این کشور.[۴][یادداشت ۲] رضا شاه پس از این دیدار گفته بود ترکیه در گرفتن تمدن اروپایی پیشرفت زیادی کرده است؛ ولی ایران عقب افتاده و باید با تمام قوا، در پیشرفت ایران به‌خصوص آزادی زنان اقدام کنیم.[۵]
  • مرداد: آتاترک مسجد ایاصوفیه را در استانبول به موزه تبدیل کرد و تعطیلی هفتگی روز جمعه را به یکشنبه تغییر داد. همچنین به‌دستور او، فرهنگستان زبان ترک، ۳۰ هزار واژه جایگزین برای ۷ هزار کلمه ممنوع‌شده عربی و فارسی پیشنهاد کرد.[۶]
  • شهریور: دولت ایران از آغاز سال تحصیلی، سر کردن چادر را برای دختران دانش‌آموز ممنوع کرد و برای آنان لباس یک‌دست در نظر گرفت.[۷]
  • مهر: حکومت ایران جشن و کنگره هزاره فردوسی (هزارمین سال تولد فردوسی) را در تهران برگزار کرد و آرامگاه فردوسی را در طوس افتتاح کرد.[۸]
  • ۱۷ آذر: محمدعلی فروغی، نخست‌وزیر ایران، با دستور پهلوی، از علی‌اصغر حکمت، سرپرست وزارت معارف و اوقاف خواست که مدرسه تربیت و دیگر مدارس خاص بهاییان را تعطیل کند.[۹]
  • دی: تصویب قانون اوقاف و تعیین سن ازدواج در قانون مدنی ایران در مجلس ملی ایران. سن ازدواج برای دختران و پسران به‌ترتیب از پانزده و هجده سال شروع می‌شد و با حکم دادگاه، در سن سیزده (دختران) و پانزده (پسران) نیز اجازه داشتند.[یادداشت ۳].[۱۰][۱۱][۱۲]
  • سلطان محمد، آقاخان سوم، رهبر مذهب اسماعیلیه آقاخانیه و مقیم هند، با موافقت دولت بریتانیا، ریاست هیئت نمایندگی هند را در جامعه ملل به‌عهده گرفت و همچنین عضویت شورای مشورتی انگلیس را به دست آورد.[۱۳]
  • تأسیس دانشکده علوم معقول و منقول در تهران با سه رشته ادبیات عرب، علوم معقول و منقول در مدرسه عالی سپهسالار.[۱۴]

نخستین چاپ و نشر

درگذشت و تولد


پانویس

  1. پورمحمدی املشی و محمدی، «تغییرات فرهنگی در دوره آتاترک و رضاشاه»، ۱۳۹۴ش، ص۹۹ـ۱۱۷.
  2. روزنامه اطلاعات، اطلاعات ۸۰ سال، ج۱ (۱۳۰۴ـ۱۳۵۷)، ص۵۴.
  3. التیامی‌نیا، باقری دولت آبادی و نیکفر، بحران یمن، ۱۳۹۵، ص۱۸۷.
  4. پورمحمدی املشی و محمدی، «تغییرات فرهنگی در دوره آتاترک و رضاشاه»، ۱۳۹۴ش، ص۹۹ـ۱۱۷.
  5. پورمحمدی املشی و محمدی، «تغییرات فرهنگی در دوره آتاترک و رضاشاه»، ۱۳۹۴ش، ص۹۹ـ۱۱۷.
  6. پورمحمدی املشی و محمدی، «تغییرات فرهنگی در دوره آتاترک و رضاشاه»، ۱۳۹۴ش، ص۹۹ـ۱۱۷.
  7. پهلوی، ماموریت برای وطنم، ۱۳۵۰ش، ص۴۶۴.
  8. پورمحمدی املشی و محمدی، «تغییرات فرهنگی در دوره آتاترک و رضاشاه»، ۱۳۹۴ش، ص۹۹ـ۱۱۷.
  9. شهسواری، اسناد فعاليت بهائيان در دوره محمدرضا شاه، ۱۳۸۷ش، ص ۶۲ـ۷۳.
  10. قانون اوقاف، مرکز پژوهش‌های مجلس.
  11. «سن قانونی ازدواج در گذر تاریخ»، پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران
  12. آذر، «۹۰ سالگی قانون ازدواج؛ از رضاخان تا جمهوری اسلامی»، سایت بی بی سی.
  13. Āgā Khān, The Memoires, 1954, p238,244,261,268.
  14. صفحه دانشکده الهیات و معارف اسلامی، سایت دانشگاه تهران.
  15. «نسخه شناسی ابوالفتوح رازی»، سایت مجمع جهانی شیعه‌شناسی
  16. آینه پژوهش، ۱۳۶۹ش، ج۱۱۸، ص۱۱.
  17. «معالم العلماء»، سایت بنیاد محیط طباطبایی
  18. قیامی، نگاهی گذرا به تاریخچه قبرستان نو قم.
  19. محمدباقر آیتی بیرجندی، سایت حوزه.
  20. شیرعلی‌نیا، روایتی از زندگی و زمانه هاشمی رفسنجانی، ۱۳۹۵ش، ص۳۰.
  21. ابوالقاسم قمی (کبیر قمی)، سایت الشیعه.
  22. ابوزید العاملی، محمدباقر الصدر، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۳.
  23. «آیت‌الله "میرحسین صادقی پروانی" عضو مجمع عمومی مجمع جهانی اهل‌بيت‌(ع) دار فانی را وداع گفت»، خبرگزاری ابنا.

یادداشت

  1. روز ۶ دی ۱۳۱۳ شمسی دولت ایران طی اعلامیه‌ای رسمی از کشورهای خارجی خواست در مکاتبات رسمی خود از واژه‌های پرشیا، پرس و پرسه به جای واژه ایران استفاده نکنند.» https://www.isna.ir/news/96100603437/روزی-که-نام-پرشیا-و-پرسه-به-ایران-تغییر-یافت خبرگزاری دانشجویان ایران
  2. این اولین و آخرین سفر خارجی رضاشاه بود
  3. امور اوقاف ایران در آن زمان زیر نظر وزارت معارف و اوقاف بود
  4. اصل این نسخه مشخص و موجود نیست.


منابع