ترکمنستان

الگو:جعبه اطلاعات کشور شیعه‌نشین ترکمنستان، کشوری در جنوب غربی آسیای مرکزی. این کشور سابقاً با عنوان جمهوری شوروی سوسیالیستی ترکمنستان، بخشی از اتحاد جماهیر شوروی را تشکیل می‌داد که پس از فروپاشی اتحاد شوروی، در ۱۳۷۰ش / ۱۹۹۱ به استقلال رسید.

بیش از ۹۰% مردم ترکمنستان مسلمان و حنفی مذهب‌اند. شمار شیعیان در ترکمنستان به درستی معلوم نیست؛ اما عده‌ای تعداد آن‌ها را حدود ۵۰ هزار نفر تخمین زده‌اند که اکثر آن‌ها ایرانی الاصل هستند که بیشتر در نواحی مرزی به سر می‌برند. مسجد امام رضا(ع) در عشق آباد، مرکز تجمع شیعیان است که به همت چند نفر آذری احداث شده است. مرکز اصلی شیعیان روستای باقر در ۳۰ کیلومتری عشق‌آباد است که ۲۰ هزار سکنه دارد.

شهر مرو محل اقامت امام رضا(ع)، آرامگاه بریده بن حصیب اسلمی و «حکم ابن غفاری» از اصحاب و یاران پیامبر اکرم(ص)، آرامگاه محمد بن زید و خواجه یوسف همدانی در این کشور قرار دارد.

جغرافیا و جمعیت

تصویر نقشه ترکمنستان و همسایه‌های آن

ترکمنستان از شمال و شرق با ازبکستان، از جنوب با ایران، از جنوب شرقی با افغانستان و از شمال غربی با قزاقستان همسایه است و از طریق دریای خزر با روسیه و آذربایجان مرز آبی دارد. مساحت این کشور ۱۰۰، ۴۸۸ کیلومتر مربع است که بیش از ۸۰% آن را بیابان قراقوم پوشانده است.

جمعیت ترکمنستان در ۲۰۱۸م(۱۳۹۷ش) حدود ۶ میلیون نفر تخمین زده شد. که از این میان ۷۷ درصد آنان ترکمن، ۹ درصد ازبک و ۵ درصد روس هستند، و قزاق، ارمنی،آذری نیز در آن زندگی می‌کنند. ترکمن‌ها با میانگین ۵ فرزند در ازای هر خانواده مردمی با رشد جمعیت بالا میباشند. رشد جمعیت کلی در حدود ۲.۵ درصد است. پایتخت و پرجمعیت‌ترین شهر ترکمنستان، عشق آباد است. دیگر شهرهای پرجمعیت آن به ترتیب اینهاست: چارجو، تاش حوض /تاشائوز، ماری (مرو)، نبیت داغ و ترکمن‌باشی

تاریخچه

در زمان هخامنشیان، بخش‌های خوارزم، پارت و مارگیانا(مرو) در ترکمنستان امروزی قرار داشتند. اسکندر مقدونی در قرن چهارم قبل از میلاد، با تصرف آسیای میانه و ایجاد راه ابریشم، این منطقه را رونق داد. هشتاد سال بعد در شهر نِسا پادشاهی اشکانیان پایه گذاری شد. پس از اشکانیان و با روی کار آمدن ساسانیان، نسا اهمیت خود را از دست نداده و از شهرهای مهم آن دوران بود. یزدگرد سوم، آخرین شاه ساسانی در ۳۱ق در مرو کشته شد.

ترکمنستان پس از گسترش اسلام به این منطقه، تحت حاکمیت خراسان بزرگ و اقوام محلی اداره می‌شد. در ۱۹۸ق مامون، در مرو خلافت خود را شروع کرد. مرو به همراه بلخ، هرات و نیشابور چهار ربع خراسان در این زمان بود. سامانیان، غزنویان، سلجوقیان و خوارزمشاهیان تا قرن هفت قمری بر بخشهایی از ترکمنستان بخصوص نیمه جنوبی آن حکومت کردند. مرو در حمله چنگیز نابود شد. اما سپس توسط شیبانیان ازبک تصرف شد. شاه عباس صفوی مرو را در ۹۱۶ق از ازبکان گرفت ولی دوباره بدست آنان افتاد. روس‌ها در ۱۲۹۸ق/۱۸۸۱م، قلمرو ترکمن‌ها را با عنوان «استان ماورای خزر» به روسیه الحاق کردند. با قرارداد آخال که در دوره ناصرالدین شاه در ۲۲ محرم ۱۲۹۹ق/۱۲ دسامبر ۱۸۸۱م منعقد شد، تقریبا بیشتر مناطق ترکمنستان کنونی تحت حاکمیت روسیه قرار گرفت.

در ۴ آبان ۱۳۷۰/ ۲۶ اکتبر ۱۹۹۱، در همه پرسی ملی، ۱ر۹۴% از مردم به استقلال ترکمنستان رأی دادند. روز بعد، شورای عالی ترکمنستان قانون استقلال را به تصویب رساند و نام جمهوری را از جمهوری شوروی سوسیالیستی ترکمنستان به جمهوری ترکمنستان تغییر داد.

مذهب

ادیان در ترکمنستان
دین			نسبت
اسلام			۹۰٪
مسیحیت			۱۰٪

حکومت ترکمنستان غیر دینی است. با آنکه استقلال سبب پیدایش موج ملایم گرایش به مذهب اسلام شد، اینگونه به نظر می‌رسد که حقیقت امر در این است که ترکمن‌ها میراث اسلامی خود را یکی از جنبه‌های بنیادین هویت خود می‌دانند تا آنکه وابستگی ژرفی به خداپرستی و خداترسی داشته باشند.

بیش از ۹۰% مردم، مسلمان‌اند و جز معدودی شیعه امامی، تقریباً جملگی حنفی مذهب‌اند و ۱۰% باقیمانده عمدتاً مسیحی ارتدوکس‌اند. تصوف، به‌ویژه طریقت نقشبندیه، در میان اهل سنّت ترکمنستان نفوذ بسیار دارد.

اسلام در ترکمنستان

ترکمن‌ها سنی مذهب و پیرو مکتب حنفی هستند، با اینحال دیگر گروه‌های مذهبی نیز در این کشور به آداب خود می‌پردازند. هنگامیکه تاخت و تاز ایرانی‌ها و عربها در سده‌های هفتم و هشتم میلادی، اسلام را به آسیای میانه آورد، گروه‌های ترکمن همگی در یک زمان و به یک درجه به اسلام نگرویدند. در کانون‌های شهری آداب اسلامی با رسمیت بیشتری انجام می‌پذیرد درحالی‌که در روستاها و عشایر جنبه‌های اسلامی با عناصری از دیگر آیینها مانند نوروز از زردشتی درهم آمیخته شده‌اند و هنوز بسیاری از میراث پیش از اسلام‌شان را همچون نام خدای آسمان یعنی "گوک" را برای نامیدن رنگهای آبی و سبز نگه حفظ کرده‌اند. آغاز گرویدن ترکمن‌ها به اسلام در حدود قرن دهم انجام پذیرفت. درحالیکه انجام آداب دینی ترکمن‌ها نشانگر باور و اعتقاد ریشه دارشان میباشد، حتی ترکمن‌هایی که آداب عملی را به جای نمی‌آورند، خود را مسلمان می‌دانند و این امر را جزئی جداناشدنی از هویت خود می‌دانند. رهبران مذهبی به نام ملّا یا به قول پیروان اهل سِرِّ صوفیه، "ایشان"، خوانده می‌شوند، و قاضی‌ها کسانی هستند که شریعت اسلام را تفسیر می‌کنند، اما با امور روحانیت کاری ندارند. در هنگام نماز جماعت پیرترین فرد به امامت می‌ایستد.

شیعیان ترکمنستان

گسترش تشیع در ترکمنستان کنونی می‌توان از یک سو به حضور امام رضا(ع) به عنوان هشتمین امام شیعیان در مرو نسبت داد و از سوی دیگر به دوران حکومت صفوی که مذهب شیعه را به عنوان مذهب رسمی حکومت برگزید. درآن دوران شیعیان زیادی در جغرافیای ترکمنستان کنونی زندگی می‌کردند. با ورود به ترکیب امپراطوری روسیه و سپس در دوره اتحاد جماهیر شوروی، ترکیب قومی و مذهبی جمعیت ترکمنستان دستخوش تغییرات خاصی شد. علاوه بر حفظ توده اصلی جمعیت ترکمن، رشد شهر ها، ساخت راه آهن، گسترش تجارت و صنعت و ایجاد شبکه مرزی روستاهای مهاجر نشین، انگیزه‌ای برای مهاجرت بسیاری از مهاجران روسی، اوکراینی؛ آذربایجانی و... شد تا از بخش اروپایی روسیه، از ماورای قفقاز و ایران به ماوارای کاسپین بیایند. به همراه آنها شاخه‌های مختلف ادیان نیز وارد این منطقه شدند. در این بین ایرانیان و آذربایجانی‌ها نیز همراه با خود تشیع را مجددا وارد جغرافیای ترکمنستان کردند.

در حال حاضر در ترکمنستان ۱۰۷ مسجد وجود دارد که بیشتر آن‌ها پس از استقلال تأسیس شده است. شمار شیعیان در ترکمنستان به درستی معلوم نیست اما عده‌ای تعداد آن‌ها را حدود ۵۰ هزار نفر تخمین زده‌اند که اکثر آن‌ها ایرانی الاصل هستند که در بیشتر نواحی مرزی به سر می‌برند.

مسجد امام رضا(ع) در عشق آباد، مرکز تجمع شیعیان است که به همت چند نفر آذری احداث شده است.

مرکز اصلی شیعیان روستای باقر در ۳۰ کیلومتری عشق‌آباد است که ۲۰ هزار سکنه دارد، مرکز تجمع شیعیان روستای باقر دو مسجد در قسمت بالا و پایین ده است که به مناسبت‌های عزا و عید مراسم خاصی در آن‌ها برگزار می‌شود. شیعیان باقر فاقد رهبری مذهبی یا روحانی برجسته‌ای هستند که تعالیم دینی را به آن‌ها آموزش دهد و روح اسلام را در آن‌ها بدمد. شعائر اسلامی توسط پیرمردهائی آموزش داده می‌شود که از قدیم‌الایام برخی تعالیم اسلامی را به یاد دارند.

مرکز دیگر شیعیان روستای بایرامعلی است که چند سال پیش به خاطر سفر هاشمی رفسنجانی، به روستای رفسنجانی نامگذاری شد. ساکنان این روستا نیز مشغول ساختن یک مسجد هستند؛ اما امکانات آنان نیز بسیار محدود است.

شیعیان ترکمنستان تعدادی از جوانان را برای تحصیل در حوزه علمیه قم می‌فرستد و طلاب بعد از برگشت به وطن خود به تدریس در مدارس دینی که با پشتیبانی حکومت تاسیس شده است می‌پردازند. و شعائر حسینی با حضور برخی از شخصیت‌های مهم سیاسی، در ترکمنستان به صورت مستمر اقامه می‌گردد.

شیعه در ترکمنستان ۱۶ مسجد و ۱۰ حسینیه دارند که فعالیت‌های دینی خود را در آنجا انجام می‌دهند و ایران، عراق و سوریه در عشق آباد مراکز فرهنگی دارد و اساتید و روحانیونی را برای تبلیغ اعزامی می‌کنند.

شیعیان در ترکمنستان به مناصب مهمی سیاسی دست یافتند از جمله؛ «مرتضی کراروف» یکی از شیعیان ترکمنستان بود که در سال‌های ۱۹۹۶-۱۹۹۴ میلادی وزیر کشور ترکمنستان بود و «اکبر سبطییف» یکی از مشاوران ویژه صفرمراد نیازف رئیس جمهور پیشین ترکمنستان بود.

آمار شیعیان ترکمنستان

جمعیت کل	مسلمانان	شیعیان	درصد شیعیان	سال	منبع
۵۲۰۰۰۰۰	-	۱۸۵۱۲۰	۰/۳۵	۲۰۰۸م	آمار «مجمع جهانی اهل بیت(ع)»
بیش از ۵۰۰۰۰۰	۴۷۵۷۰۰۰	حدود ۴۷۵۰۰۰	حدود ۱ درصد	۲۰۰۹م	آمار انجمن دین و زندگی اجتماعی «مؤسسه PEW»

مساجد و مدارس شیعیان ترکمنستان

ترکمنستان مساجد و مدارس زیادی دارد که مرکز تجمع شیعیان این کشور می‌باشد. در ادامه برخی از این مساجد معرفی می‌شود:

1. مسجد حضرت رسول(ص)
2. مسجد امام خمینی
3. مسجد محمدرسول الله(ص)
4. مسجد امام علی(ع)

مسجد حضرت رسول(ص)

مسجد حضرت رسول(ص) در شهر کاکا در ۱۲۰ کیلومتری عشق آباد قرار دارد. در حال حاضر امور زیر در مسجد حضرت رسول(ص) شهر کاکا انجام می‌گیرد: اقامه نماز در سه نوبت، برگزاری کلاس قرآن برای جوانان و نوجوانان و همچنین برگزاری مراسم اعیاد و وفیات معصومین(ع)خصوصا ایام محرم و صفر.

مسجد امام خمینی

مسجد امام خمینی در روستای رفسنجانی واقع در ۴۵ کیلومتری مرو، این مسجد در سفر اولهاشمی رفسنجانی به آن کشور توسط دو رئیس جمهور، در زمینی به وسعت ۳۵ هکتار کلنگ آن به زمین زده شد و در سال ۱۳۷۶ توسط دو رئیس جمهور آقایان رفسنجانی و نیازاف افتتاح گردید. در حال حاضر امور زیر در آن مسجد انجام می‌گیرد: اقامه نماز در سه نوبت، برگزاری کلاس قرآن برای جوانان و نوجوانان و برگزاری مراسم اعیاد و وفیات معصومین(ع)خصوصا ایام محرم و صفر البته ایام محرم و صفر.

مسجد محمدرسول الله(ص)

مسجد محمدرسول الله(ص) که در شهرستان یولاتان در ۷۰ کیلومتری شهر مرو و ۲۵۰ کیلومتری مرز افغانستان قرار دارد مجوز این مسجد زمان گورباچف توسط محمد اسدالله اف پیرمرد ۷۰ ساله و علاقمند به مسائل دینی اخذ گردیده بود و در سال ۷۹ با حمایت جامعه المصطفی تجدید بنا گردید. در حال حاضر امور زیر در آن مسجد انجام می‌گیرد: اقامه نماز در سه نوبت، برگزاری کلاس قرآن برای جوانان و نوجوانان و برگزاری مراسم اعیاد و وفیات معصومین(ع).

مسجد امام علی(ع)

مسجد امام علی(ع) در شهر بایرامعلی واقع در ۳۰ کیلومتری شهر مرو، این مسجد به صورت حسینیه قبل از فروپاشی فعالیت داشته است این.مسجد دارای مجوز رسمی است. این مسجد یک بار دچار آتش سوزی شد ولی با حمایت مادی و معنوی دوباره به شکل بسیار جالب و دارای گنبد و مناره ساخته شد.

مکان‌های زیارتی ترکمنستان

مرو؛ قدمگاه امام رضا(ع)

مقالهٔ اصلی: مرو

مرو قدیم که میزبان قدوم پربرکت حضرت رضا(ع) در دوران ولایت‌عهدی ایشان بود، اکنون با دیواره‌هایی بجا مانده از آن زمان به محلی برای تجلی ارادت مردم منطقه به خاندان اهل بیت(ع) تبدیل شده است. از زمان ورود حضرت رضا(ع) یعنی در سال ۲۰۱ق تا زمان شهادت ایشان در سال ۲۰۳ ق، حوادث گوناگونی در پیرامون امام روی داد که مناظرها، گفت‌وگوهای امام و مامون، و همچنین ماجرای ولایت عهدی در طی این مدت بر اهمیت منطقه مرو در زمان حاضر به لحاظ جایگاهی که حضرت رضا(ع) در ۲ سال آخر عمرش داشته، افزوده است. اما متأسفانه به علت کوتاهی‌هایی که مسئولین فرهنگی کشور ترکمنستان در نگهداری شایسته از آثار بجامانده از آن دوران تاریخی داشته است، اکنون تنها دیواره‌هایی خرابه از آن ایام تنها به یادگار مانده است و دیگر نشانی از کاخ مامون و خانه ساده و محقر امام رضا(ع) چیز دیگری باقی نمانده است.

این درحالی است که طی چند سال اخیر و به علت پیگیری‌های مستمر رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در احیا قدمگاه مبارک حضرت رضا در مرو قدیم و ثبت این منطقه تاریخی در آثار یونسکو این منطقه رونق خاصی به لحاظ وجود حضور زائرین و مردم محلی به خود گرفته است. این منطقه تاریخی همواره مورد توجه سیل عظیمی از مردم منطقه خصوصا ساکنین نواحی همجوار بوده به‌طوری که مردم محل با آداب و رسوم خاص خود و با ارادتی که همواره نسبت به اهل بیت(ع) دارند از نقاط دور و نزدیک کشور ترکمنستان به زیارت و بازدید از محل زندگی امام رضا(ع) و دیگر اماکن تاریخی بجامانده از آن دوران تاریخی آمده و زیارت این منطقه را همسنگ زیارت آرامگاه امام رضا(ع) در مشهد می‌دانند.

آرامگاه محمدبن زید در ترکمنستان

مقالهٔ اصلی: محمد بن محمد بن زید

آرامگاه «محمدبن زید» که همان امامزاده «محمد بن محمد بن زید بن علی» در مرو قدیم ترکمنستان قرار دارد و محل مشهور بین زائران ترکمنستان و دوست‌داران و علاقمندان اهل بیت پیامبر اسلام(ص) میباشد.

محمدبن زید درحدود نیمه سال ۲۰۰ه /۸۱۵ م/ روانه مرو شد و هنگامی که وی را به حضور مأمون رساندند از جوانی وی در شگفت ماند و به قول مؤلف مقاتل الطالبین دستور داد تا محمد را به خانه‌ای ببرند و فرش و خادمی برای او فرستاد. وی در آنجا تحت نظر بود و پس از گذشتن مدت کمی که برخی ۴۰ روز گفته‌اند، شربت زهری به اوخورانید و همان سبب شد که از دنیا برود.

مقبره محمد بن محمد بن زید بنایی کهن و فرسوده واقع درگوشه غربی شهر مرو واقع است. اما از اسلوب بنا و کتیبههای کوفی آن پیداست که در زمان سلجوقیان و بنا بر باور عمومی توسط سلطان سنجر ساخته شده و نزد مردم مرو و ترکمنستان محترم و پس از مزار خواجه یوسف همدانی و مقابر بریده و حکم غفاری گرامیترین و پر زائرترین مزار منطقه مرو است.

آرامگاه خواجه یوسف همدانی

مقالهٔ اصلی: خواجه یوسف همدانی

آرامگاه خواجه یوسف همدانی یکی از عرفای بزرگ ایرانی که مدتی در مرو سکونت داشته در این شهر قدیمی قرار دارد و هر روز ترکمن‌ها و توریست‌های زیادی از مناطق دور و نزدیک برای زیارت این عارف بزرگ ایرانی اسلامی به این منطقه سفر می‌کنند.

خواجه یوسف همدانی در سال ۴۴۰ هجری قمری در روستای «بوزنجرد» همدان دیده به جهان گشود و شاگردان زیادی را در مرو در زمینه عرفان تربیت کرد که این شاگردان بعدها در گسترش این رشته در مناطق ترک‌زبان نقش اساسی ایفا کردند. خواجه یوسف همدانی در سال ۵۳۵ هجری قمری در مسیر بازگشت از هرات به مرو در منطقه «بادغیس» درگذشت که ابتدا در همان مکان دفن شد و بعدها یکی از شاگردانش پیکر وی را به مرو منتقل کرد و در محل کنونی به خاک سپرد.‪

خواجه یوسف همدانی که در نزد ترکمن‌ها به «خواجه یوسف بابا» نیز مشهور است مورد احترام ویژه مردم ترکمنستان قرار دارد و آنان هر روز با سفر به این منطقه در مسجد آرامگاه خواجه یوسف به راز و نیاز با خدای خویش میپردازند.

آرامگاه این عارف بزرگ ایرانی اسلامی هماکنون در مجموعه بزرگی در مرو قدیم قرار دارد که شامل بناهایی نظیر برج، مکان‌های چله‌نشینی عرفا و مسجدی بزرگ است.

آرامگاه دو نفر از اصحاب پیامبر(ص)

مقالهٔ اصلی: بریدة بن حصیب

بریده بن حصیب اسلمی و حکم ابن غفاری از اصحاب و یاران معروف پیامبر اکرم(ص) در سال ۶۲ هجری قمری در اطراف مرو وفات یافته و در شمال این منطقه تارخی دفن شده‌اند که به عبارت دیگر به علمداران دوقلو اسلام بین مردم مسلمان این مرز و بوم معروف هستند و یکی از مهمترین زیارتگاه‌های مرو قدیم میباشند.

بریده اسلمی و حکم ابن غفاری هنگام هجرت پیامبر اسلام(ص) در چندین جنگ شرکت داشته و در فتح مکه نیز یکی از پرچمداران سپاه اسلام بوده‌اند. گفته میشود که پیامبر اسلام(ص) به این ۲ صحابه مژده داده بود که در این مناطق در راه اسلام وفات خواهند کرد.

فرهنگ عزاداری و محرم در ترکمنستان

ایام محرم، به ویژه عاشورا از اهمیت خاصی نزد شیعیان ترکمنستان برخوردار است. اگر چه در دوران قبل از تسلط شوروی، در برخی از نقاط ترکمنستان عزاداری‌هایی به شیوه شیعیان انجام می‌شد، اما با روی کار آمدن کمونیست ها، عزاداران حسینی بیش از هفتاد سال نمی‌توانستند به صورت علنی مراسم محرم برپادارند. به همین دلیل این مراسم‌ها در منازل مسکونی به طور پنهانی برگزار می‌شد. با استقلال کشور ترکمنستان، شیعیان ایرانی، آذری و حتی افغانی مقیم ترکمنستان در کنار هم همراه با شیعیان ترکمنستانی در مساجد مربوط به شیعیان به عزاداری می‌پردازند. در حال حاضر در تمام نقاطی که شیعیان حضور دارند، حتی در بعضی مناطق که مسجد هم وجود ندارد، مردم در منازل جمع شدهو به عزاداری می‌پردازند. آنها مراسم خود را تا روز هفتم شهادت امام حسین(ع) به طور مرتب ادامه می‌دهند و پس از آن تا روز اربعین، هر شب جمعه به سوگواری می‌پردازند. شیعیان ترکمنستان، همه ساله در روز عاشورا با تجمع در مساجد این کشور نذری می‌دهند.

مساجد شیعیان ترکمنستان بویژه مسجد امام رضا(ع) واقع در شهر عشق آباد در ایام محرم به ویژه شب‌های تاسوعا و عاشورا، سومین و هفتمین شب شهادت امام حسین(ع) پر از جمعیت دوستدار اهل بیت از گویش‌های مختلف آذری، کردی، ترکمنی و فارسی است. این درحالی‌ست که عزاداران حسینی در ترکمنستان بیش از ۷۰ سال بود که نمی‌توانستند مراسم محرم را به صورت علنی برپا کنند به همین دلیل این مراسم در منازل آن هم به طور پنهانی برگزار می‌شد؛ اما با استقلال این کشور، زنان، مردان، کودکان و نوجوانان آذری، افغانی، ایرانی و ترکمن مقیم ترکمنستان در کنار هم در مساجد مربوط به شیعیان به عزاداری می‌پردازند.

مردم ترکمنستان همه ساله در روز عاشورا با تجمع در مساجد این کشور نذری می‌دهند و آیاتی از قرآن کریم به ویژه سوره یاسین را تلاوت می‌کنند. ترکمن‌ها ثواب قرائت قرآن را به روح دو نواده پیامبر اسلام(ص)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) نثار می‌کنند. مردم ترکمنستان به دو نواده پیامبر علاقه زیادی دارند و یزید را مظهر فسق و فجور می‌دانند.

در آیین‌های عزاداری شیعیان ترکمنستان که به طور گسترده در مساجد در سراسر این کشور برگزار می‌شود، تعداد زیادی از ترکمن‌ها در کنار آذری‌ها، افغان‌ها، ترکمن‌ها و ایرانی‌های مقیم این کشور شرکت می‌کنند. شلوغی مساجد شیعیان در ترکمنستان در شب‌های یازدهم، دوازدهم و سیزدهم ماه محرم بیش از شب‌های دیگر است.

در روستای «باقر» در حومه عشق آباد پایتخت ترکمنستان پرچم‌ها و بیرق‌های سیاه به نماد عزا، سبز به رنگ ماندگاری این قیام و قرمز به سرخی خون شهدای دشت نینوا به حرکت درمی آید. برخی از دوستداران اهل بیت(ع) در روستای باقر عشق آباد با گردآمدن در کنار این پرچم‌ها که به نام‌های نظیر «یا حسین(ع)» و «یا عباس» مزین شده است، بر مظلومیت امام حسین(ع) و یارانش اشک ماتم می‌ریزند.

روابط دینی و فرهنگی ایران و ترکمنستان

اصولاً رابطة فرهنگی بیش از آنکه به اقتضائات زمانی و داشتن منافع مشترک در مجامع جهانی که در روابط سیاسی بین دولتها حاکم است وابسته باشد به مشترکات مردمان و شهروندان دو کشور در زمینه‌های نژادی، قومی، زبان و اعتقادات بستگی دارد بر این اساس از زمانهای دور بین مردم ساکن ترکمنستان و شهروندان ایران مشترکات زیادی وجود دارد اوّلاً در قسمتی از کشور ایران جمع قابل توجهی از ترکمنها زندگی می‌کنند که آداب، رسوم، سنتها و علایق مشترکی با برادران و خواهران ترکمنی ترکمنستان دارند ثانیاً اکثریت قریب به اتفاق مردم دو کشور مسلمان هستند و به خدا، پیامبرها وحی، قرآن و سنت اعتقاد دارند. میبنیم که علیرغم تسلط حدود هفتاد سالة کمونیسم بر جمهوریهای شوروی سابق از جمله ترکمنستان مردم این کشور هنوز هم اعتقادات دینی خود را حفظ کرده و به خدا و پیامبر وفادار هستند و هیچگونه بی‌حرمتی و یا مقاومت در مقابل احکام خدا در مردم این دیار ملاحظه نمی‌شود از سوئی جمعیت بسیار زیادی در ترکمنستان و ایران به دو زبان ترکمنی و آذری «ترکی» که قرابت زیادی با هم دارند صحبت می‌کنند این عوامل و عوامل مهم دیگر باعث شده در تمام اعصار و قرون رابطة فرهنگی میان ساکنین دو کشور برقرار باشد و کسانی هم که سعی کرده‌اند بین مردم اختلاف ایجاد کنند توفیق چندانی نداشته‌اند. با شکستن حصار کمونیسم در جمهوری‌های شوروی سابق و استقلال این کشور در سال ۱۹۹۱ روابط ایران و این کشور رو به گسترش نهاد. امضای قراردادهای فرهنگی فیمابین رؤسای جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان در سال ۱۳۷۱ بدنبال آن مشارکت گروه‌های فرهنگی ایران در مراسم جشن استقلال ترکمنستان و کنفرانسهای علمی ترکمنستان همچنین سفر هیأت تاریخدانان ترکمنستان به ایران در سال ۱۳۷۴ و سفر وزیر فرهنگ و توریسم ترکمنستان به تهران، سفر معاون فرهنگی رئیس کابینه وزراء به تهران به مناسبت سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی، سفر وزیر آموزش و پرورش ملی ترکمنستان نمونه‌هایی از روابط دو جانبه فرهنگی است. همچنین تأسیس مجتمع آموزشی و رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در عشق آباد همچنین مبادله برنامه‌های تلویزیونی از مهمترین امور انجام شده در این دوره می‌باشد. رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در عشق آباد در سالهای اخیر فعالیتهای قابل توجهی داشته است. برگزاری کلاسهای مستمر آموزش زبان فارسی، ترتیب دادن مراسم و بزرگداشتها ویژه برگزاری کنفرانس علمی مختومقلی فراغی در خرداد ماه ۱۳۷۷ در دانشگاه مختومقلی که با مشارکت دانشمندان ایرانی و ترکمنستان برگزار گردید، همچنین برگزاری کنفرانس علمی ابوسعید ابوالخیر در آذر ماه ۱۳۷۸ از جمله اقدامات این مرکز می‌باشد. انتشار یافته‌های تحقیقاتی بویژه در زمینه‌های تاریخ و تمدن مشترک ایران و ترکمنستان دامنه فعالیت گسترده این مرکز را نشان می‌دهد. از طریق ترکمنستان نیز با تشکیل انجمن دوستی ترکمنستان – ایران به سرپرستی محمد آیدوغدیف و قاسم نوربادف زمینه‌های توسعه مناسبات فرهنگی را فراهم نمود.

پانویس

الگوی پانویس غیرفعال شده است. لطفا از الگوی پانوشت استفاده شود

منابع

پیوند به بیرون

• آمار شیعیان ترکمنستان
• ترکمنستان از دریچه دوربین
• رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان
• آداب و سنت‌های رایج در ترکمنستان
• منبع مقاله: دانشنامه جهان اسلام
• دایرة المعارف بزرگ اسلامی