مهدی بن حسن بن حسین موسوی خوانساری (۱۱۸۲-۱۲۴۶ق) از عالمان شیعه در قرن ۱۲ و ۱۳ق. وی از شاگردان محقق قمی و از عالمان شناخته‌شده در خاندان خوانساری، پدر ابوالقاسم جعفر خوانساری، جد ابوتراب خوانساری و از بستگان صاحب روضات بود. خوانساری رساله مبسوطی درباره احوال ابوبصیر دارد که با عنوان عدیمة النظیر انتشار یافته است.
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | مهدی بن حسن بن حسین موسوی خوانساری |
| تاریخ تولد | ۱۱۸۲ق-۱۱۴۸ش |
| تاریخ وفات | ۱۲۴۶ق-۱۲۱۲ش |
| محل دفن | کربلا در مقبره سید محمد مجاهد |
| خویشاوندان سرشناس | سید جعفر خوانساری، ابو تراب خوانساری، سید محمدباقر خوانساری |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | میرزای قمی |
| تألیفات | عدیمة النظیر، شرح بر البهجه المرضیه، شرح بر مبادی الاصول |
زندگی‌نامه
سید مهدی موسوی خوانساری از فقیهان خاندان خوانساری است. سال ولادت او را ۱۱۸۲ق مطابق با ۱۱۴۸ش در خوانسار گفته‌اند.[۱] خوانساری در فن رجال و مشترکات رجالی تخصص داشت و در فنون شعر، ادبیات، معما و ریاضیات نیز متبحر بود و از شاگردان خاص صاحب قوانین به‌شمار می‌رفت. میرزای قمی به اجتهاد او تصریح داشت و مردم را به احترامش ترغیب می‌کرد و همه‌ساله برای دیدار او به خوانسار می‌رفت.[۲] وی در سال ۱۲۴۶ق از دنیا رفت[۳] و در مقبره سید محمد مجاهد در کربلا به خاک سپرده شد.[۴]
بستگان
سید جعفر خوانساری از دیگر عالمان خاندان خوانساری فرزند سیدمهدی است. او از شاگردان صاحب جواهر و شیخ مرتضی انصاری بود و از برخی اجازه روایت داشت. آقابزرگ از او آثاری را نام می‌برد.[۵] سید عبدالعلی مشهور به ابوتراب خوانساری نیز از فرزندان سید جعفر و نوه سیدمهدی است که از فقها و رجالیان قرن سیزدهم و چهاردهم قمری به شمار می‌رود.[۶]
تألیفات
برای سید مهدی خوانساری آثاری را شمرده‌اند که رساله‌ای در احوال ابوبصیر از جمله آن‌هاست.[۷] او در این رساله تلاش کرده تا آنچه را که باعث اشتراک و اشتباه درباره ابوبصیر در سلسله سند می‌شود، با استدلال بیان کند.[۸] گفته شده وی در سال ۱۲۳۰ق از تألیف آن فارغ شده است.[۹]
برخی دیگر از آثار او عبارتند از:
- رساله‌ای در حواشی قسم و نشوز.
- رساله‌ای در حواشی بر مبحث تحدید کر از شرح لمعه
- حواشی گوناگون بر برخی مباحث شرح لمعه
- شرح بر البهجه المرضیه
- شرح بر مبادی الاصول
- شرح بر التبصرة
- اشعار و انشاءات و معمیات
- حواشی بسیاری بر قوانین الاصول.[۱۰]
پانویس
- ↑ حبیب‌آبادی، مکارم الآثار، ۱۳۵۲ش، ج۴، ص۱۲۹۱.
- ↑ مهریزی، میراث حدیث شیعه، ۱۳۸۰ش، ج۱۳، ص۲۸۲.
- ↑ مشار، مؤلفین کتاب‌های چاپی، ۱۳۴۴ش، ج۶، ص۳۸۹.
- ↑ تهرانی، الذریعه، ج۴، ص۱۴۸.
- ↑ تهرانی، الذریعة، ج۱۰، ص۱۰۴، ج۲۲، ص۱۵۱.
- ↑ موسوی اصفهانی، احسن الودیعه، ۱۳۴۸ش، ج۲، ص۱۰، ۴۹-۵۰.
- ↑ میراث حدیث شیعه، ۱۳۸۰ش، ج۱۳، ص۲۸۳.
- ↑ خوانساری، رساله عدیمة النظیر، ص۲۸۱-۲۸۲.
- ↑ صدرایی خویی، فهرستگان نسخه‌های حدیث، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۱۶۷.
- ↑ حبیب‌آبادی، مکارم الآثار، ۱۳۵۲ش، ج۴، ص۱۲۹۱.
منابع
- تهرانی، آقابزرگ، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالاضواء.
- حبیب‌آبادی، محمدعلی، مکارم الآثار در احوال دوره قاجار، اصفهان، اداره فرهنگ و هنر استان اصفهان، ۱۳۵۲ش.
- صدرایی خویی، فهرستگان نسخه‌های خطی حدیث و علوم حدیث شیعه، قم، دار الحدیث، ۱۳۸۲ش.
- مشار، خان‌بابا، فهرست کتاب‌های چاپی عربی، تهران، ۱۳۴۴ش.
- موسوی خوانساری، محمد مهدی بن حسن، رسالة عدیمة النظر فی احوال ابی بصیر، تحقیق مهدی هوشمند، میراث حدیث شیعه، ۱۳۸۴ش.
- موسوی اصفهانی، محمد مهدی، احسن الودیعة فی تراجم اشهر مشاهیر مجتهدی الشیعة، او تتمیم روضات الجنات، بغداد، ۱۳۴۸ش.