اسدالله شوشتری

از ویکی شیعه
(تغییرمسیر از اسدالله دزفولی)
اسدالله شوشتری
فقیه و اصولی شیعه
اطلاعات فردی
تاریخ وفات۱۲۳۴ قمری
اطلاعات علمی
استادانجعفر کاشف‌الغطاء • محمدباقر بهبهانی • سید محمدمهدی بحرالعلوم • میرزای قمی و ...
شاگردانسید عبدالله شبر و ...
محل تحصیلکربلا • کاظمین
تألیفاتالوسائل فی الفقه • کشف القناع عن وجوه حُجیة الاجماع و ...


اَسَدُاللّه شوشْتَری(حدود۱۱۸۶- ۱۲۳۴ق) از فقیهان اصولی امامیه. او مؤلف آثاری همچون «کشف القناع» و «مقابس الانوار» بوده است. شیخ شوشتری از شاگردان شیخ جعفر کاشف الغطا و داماد او بود و پس از وفات استاد، منصب مرجعیت به او منتقل شد.

ولادت و وفات

آقابزرگ تاریخ تقریبی ولادت شوشتری را ۱۲۱۱ق[۱] و حرزالدین، ۱۱۸۵ق ضبط کرده است.[۲] درباره سال وفات او نظرات گوناگونی نقل شده است. برخی، درگذشت او را در ۱۲۲۰ق ذکر کرده‌اند، [۳] ولی از آنجا که او در ۱۲۲۷ق زنده بوده است و در کاظمین به تدریس اشتغال داشته است، [۴] به نظر می‌رسد سال درگذشت او، همانطور که برخی نوشته‌اند در ۱۲۳۴ق بوده است.[۵] قبر او در عماره نجف به کنار شیخ کبیر زیارتگاه است.

او را کاظمی، دزفولی و انصاری نیز خوانده‌اند.[۶]

تحصیلات و مشایخ

شیخ شوشتری مقدمات علوم را نزد پدر فراگرفت،[۷] آنگاه در کربلا ساکن شد، ولی به سبب اختلاف نظر با استادش وحید بهبهانی مجبور به مهاجرت به کاظمین شد و تا پایان عمر در این شهر به سر برد.[۸] وی پس از دانش‌اندوزی از محضر وحید بهبهانی، در درس شیخ جعفر کاشف الغطا شرکت کرد و با دختر او ازدواج کرد.[۹]

از دیگر استادان او، می‌توان به سید محمد مهدی بحرالعلوم، سید علی طباطبایی، میرزا مهدی شهرستانی، شیخ احمد احسایی و میرزا ابوالقاسم قمی صاحب [قوانین الاصول اشاره کرد.[۱۰]

مرجعیت و جایگاه علمی

اسدالله شوشتری از بزرگان علمای امامیه در دوران‌های اخیر بود که تحقیقاتش در میان علما مشهور و متداول است. [۱۱] پس از فوت شیخ جعفر کاشف الغطا، مرجعیت به وی منتقل شد و بسیاری از مردم به او روی آوردند.[۱۲]

شیخ انصاری در پایان مبحث اجماع از کتاب فرائد الاصول، [۱۳] پیش از نقل کلامش از کشف القناع، او را ستوده، و شیخ احمد احسایی تألیفات او را با تعبیر «‌کل الصید فی جوف الفرا‌» وصف کرده است.[۱۴]

آراء و نظریات

او را آراء و نظریاتی است که مورد قبول بسیاری از علمای معاصر و پس از وی قرار گرفته است؛ از آن جمله به «‌عدم حُجیت اجماع منقول به خبر واحد‌» می‌توان اشاره کرد که فقهای امامیه تا روزگار اسدالله آنرا در حکم کلی خبر واحد قرار می‌دادند و او در کتاب کشف القناع، بر خطا بودن این نظر استدلال کرده است.

در نتیجه کوشش‌های او بود که از آن پس فقیهان، اجماع منقول به خبر واحد را حجت نشناختند. [۱۵]

شاگردان

او شاگردان متعددی تربیت کرده است که بسیاری از آنان به درجه اجتهاد رسیده‌اند و از آن جمله می‌توان به سیدعبدالله شُبَّر، موسی و علی فرزندان شیخ جعفر کاشف الغطا و اسماعیل فرزند خود وی اشاره کرد.[۱۶]

فرزندان و تبار

او دارای ۶ پسر به نام‌های مهدی، اسماعیل، باقر، تقی، حسن و کاظم بوده است [۱۷] و تبار او از خاندان‌های سرشناس کاظمین و نجف به شمار می‌روند.[۱۸]

آثار

آثار چاپی

آثار خطی

از این رساله دو نسخه در کتابخانه مدرسه عالی شهید مطهری (مدرسه سپهسالار سابق) موجود است که یکی از آنها به خط نسخ است و از قراین برمی آید که به خط مؤلف، و ظاهراً تحریر اول آن است.[۲۲]

برخی مآخذ نام این اثر را البحر المسجور فی معنی لفظ الطهور ضبط کرده‌اند؛ [۲۳]

  • رسالة فی اقرار الزوج بطلاق زوجته، که با عناوین مبلغ النظر و نتیجة الفکر و رسالة فی قاعدة من ملک نیز آمده است. مؤلف، این اثر را به دنبال اختلاف رأی با استادش کاشف الغطا در موضوع اقرار زوج به طلاق زوجه نگاشته، و مورد قبول شیخ جعفر واقع شده است.[۲۷]

آقابزرگ تهرانی از نسخه‌های متعددی از آن در کتابخانه‌های شخصی گزارش کرده است.[۲۸]

نسخه‌ای نیز در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است [۲۹] که در ۱۲۱۲ق از روی نسخه مؤلف استنساخ شده است. نسخه‌هایی نیز در کتابخانه مدرسه خیرات خان مشهد [۳۰] و کتابخانه آستان قدس[۳۱] موجود است.

همچنین آقابزرگ تهرانی نسخه‌هایی از حاشیه او بر بغیة الطالب کاشف الغطا، رسالة فی تحقیق الاحکام الظاهریة و الواقعیة، رسالة فی تکلیف الکفار بالفروع، رسالة فی دفع الاعتراض عن العمل بالاخبار المأثورة المخالفة لعموم الکتاب و السنة و رسالة فی الظن الطریقی را نشان داده است.[۳۲]

دیگر آثار

پانویس

  1. ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ج۱، ص۱۲۲
  2. ↑ محمد حرزالدین، معارف الرجال، ج۱، ص۹۲
  3. ↑ نک: محمدباقر خوانساری، روضات الجنات، ج۱، ص۱۰۰؛ عباس قمی، هدیة الاحباب، ج۱، ص۱۸۲؛ محسن امین، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۸۳
  4. ↑ نک: حسن صدر، تکملة امل الامل، ج۱، ص۲۸۳_۲۸۴
  5. ↑ نک: محسن امین، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۸۳
  6. ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ج۱، ص۱۲۲؛ جعفر خلیلی، موسوعة العتبات المقدسه، ج۲، ص۸۰
  7. ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ج۱، ص۱۲۲
  8. ↑ محمدباقر خوانساری، روضات الجنات، ج۱، ص۱۰۰
  9. ↑ محمدباقر خوانساری، روضات الجنات، ج۱، ص۹۹؛ محسن امین، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۸۴،
  10. ↑ محسن امین، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۸۴؛ محمد حرزالدین، معارف الرجال، ج۱، ص۹۳؛ عباس قمی، هدیة الاحباب، ج۱، ص۱۸۲
  11. ↑ نک: محمدعلی مدرس، ریحانة الادب، ج۳، ص۳۹۷؛ آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ج۱، ص۱۲۳
  12. ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ج۱، ص۱۲۳، علی فاضل قایینی نجفی، علم الاصول تاریخاً و تطوراً، ج۱، ص۱۷۲
  13. ↑ مرتضی انصاری، فرائد الاصول، ج۱، ص۹۷- ۹۸
  14. ↑ نک: محسن امین، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۸۴
  15. ↑ نک: محسن امین، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۸۳؛ آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ج۱، ص۱۲۳،
  16. ↑ محسن امین، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۸۴؛ آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ج۱، ص۱۲۳؛ محمدعلی مدرس، ریحانة الادب، ج۳، ص۳۹۷_۳۹۸؛ محمد حرزالدین، معارف الرجال، ج۱، ص۹۳
  17. ↑ عباس قمی، الفوائد الرضویه، ج۱، ص۴۲؛ محمد حرزالدین، معارف الرجال، ج۱، ص۹۴
  18. ↑ جعفر خلیلی، موسوعة العتبات المقدسه، ج۲، ص۸۰
  19. ↑ محسن امین، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۸۴_۲۸۵
  20. ↑ اعجاز حسین کنتوری، کشف الحجب و الاستار، ج۱، ص۴۶۸؛ ابن یوسف شیرازی، فهرست کتابخانه مدرسه عالی سپهسالار، ج۱، ص۶۰۸
  21. ↑ نک: آستان قدس، فهرست، ج۱، ص۱۱۲؛ آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ج۱، ص۱۲۳
  22. ↑ ابن یوسف شیرازی، فهرست کتابخانه مدرسه عالی سپهسالار، ج۱، ص۶۰۸_۶۰۹؛ برا یدیگر نسخه‌ها، نک: حمید مجید هدو، مخطوطات خزانه جامعه مدینة العلم (کاظمین)، ص۱۵۹؛ شورا، ۴/۸۸ -۸۹؛ آستان قدس، فهرست، ج۱، ص۴۸۸
  23. ↑ نک: آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ج۱، ص۱۲۳
  24. ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ج۱، ص۱۲۳؛ محمد حرزالدین، معارف الرجال، ج۱، ص۹۳
  25. ↑ محسن امین، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۸۴
  26. ↑ آستان قدس، فهرست، ج۱، ص۵۶۶؛ نیز نک: آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ج۱، ص۱۲۳
  27. ↑ نک: آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج۱۷، ص۱۲، و ص۴۷، و الذریعه، ج۱۹، ص۵۶_۵۷؛ آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ج۱، ص۱۲۳
  28. ↑ آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج۱۷، ص۱۲، ص۴۷، ج۱۹، ص۵۶_۵۷
  29. ↑ مرکزی، خطی، جلد ۸، ص۴۲۴
  30. ↑ محمود فاضل، «‌فهرست نسخه‌های خطی مدرسه خیرات خان مشهد »، ج۱، ص۱۷۸۱،
  31. ↑ آستان، ۴۹۲
  32. ↑ نک: آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ج۱، ص۱۲۳_۱۲۴، آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج۳، ص۱۳۴، و جاهای مختلف
  33. ↑ محمدباقر خوانساری، روضات الجنات، ج۱، ص۹۹؛ آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ج۱، ص۱۲۳_۱۲۴؛ محمد حرزالدین، معارف الرجال، ج۱، ص۹۴

منابع

  • آستان قدس ف، فهرست.
  • آقابزرگ، الذریعه.
  • آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعه، قرن۱۳، مشهد، ۱۳۰۴ق.
  • ابن یوسف شیرازی، فهرست کتابخانه مدرسه عالی سپهسالار، تهران، ۱۳۱۳- ۱۳۱۵ش.
  • امین، محسن، اعیان الشیعه، به کوشش حسن امین، بیروت، ۱۴۰۳ق.
  • انصاری، مرتضی، فرائد الاصول، به کوشش عبدالله نورانی، قم، ۱۴۰۷ق.
  • حرزالدین، محمد، معارف الرجال، به کوشش محمدحسین حرزالدین، قم، ۱۴۰۵ق.
  • خلیلی، جعفر، موسوعه العتبات المقدسه، قسم الکاظمین، بیروت، ۱۴۰۷ق.
  • خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، تهران/ قم، ۱۳۹۰ق.
  • شورا، خطی.
  • صدر، حسن، تکمله امل الامل، به کوشش احمد حسینی، قم، ۱۴۰۶ق.
  • فاضل، محمود، «‌فهرست نسخه‌های خطی مدرسه خیرات خان مشهد »، همراه فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه‌های رشت و همدان، به کوشش محمد روشن و دیگران، تهران، ۱۳۵۳ش.
  • فاضل قایینی نجفی، علی، علم الاصول تاریخاً و تطوراً، قم، ۱۴۰۵ق.
  • قمی، عباس، الفوائد الرضویه، تهران، ۱۳۲۷ش.
  • قمی، عباس، هدیه الاحباب، تهران، ۱۳۶۲ش.
  • کنتوری، اعجاز حسین، کشف الحجب و الاستار، قم، ۱۴۰۹ق.
  • مدرس، محمدعلی، ریحانه الادب، تبریز، ۱۳۴۶ش.
  • مرکزی، خطی.
  • هدو، حمید مجید، مخطوطات خزانه جامعه مدینه العلم (کاظمین)، بغداد، ۱۳۹۲ق/۱۹۷۲م.

پیوند به بیرون

برگرفته از «https://fa.wikishia.net/w/index.php?title=اسدالله_شوشتری&oldid=1221326»