احمد بن عبدالواحد بن احمد
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | ابوعبدالله احمد بن عبدالواحد بن احمد بزاز |
| لقب | ابن عبدون/ابن حاشر |
| تاریخ وفات | ۴۲۳ق |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | ابوغالب زُراری، ابن قولویه قمی، ابن داوود قمی، ابن جعابی، ابن جنید اسکافی، ابن حمزه طبری مرعشی، ابوطالب انباری، ابوالمفضل شیبانی و... |
| شاگردان | نجاشی، شیخ طوسی، ابن غضائری، جعفر بن محمد دوریستی و... |
| تألیفات | اخبار السید بن محمد (سید اسماعیل حمیری)، تاریخ، تفسیر خطبه فاطمه (س)، عمل الجمعة و الحدیثین المختلفین |
ابوعبدالله احمد بن عبدالواحد بن احمد بزاز (متوفی۴۲۳ق) ، فقیه و محدّث امامی مشهور به ابن عبدون و ابن حاشر از مشایخی چون ابن داوود قمی، ابوغالب زُراری، ابوالمفضل شیبانی، ابن قولویه قمی، ابن جعابی، ابن جنید اسکافی و... استفاده برد. نجاشی، شیخ طوسی، ابن غضائری، جعفر بن محمد دوریستی از وی روایت کرده‌اند.
زندگی
از جزئیات زندگی او اطلاع چندانی در دست نیست. در مورد اوایل تحصیل او این مقدار گزارش شده که در ۳۴۸ق با ابن زبیر قرشی ملاقات داشته و از وی بهره برده است.[۱]
با توجه به برخی گزارش‌های پراکنده‌ای که از حضور وی در بغداد رسیده[۲]و با توجه به اینکه غالب مشایخ و راویان او بغدادی بوده‌اند، می‌توان حدس زد که بخش عمده‌ای از عمر خویش را در آنجا سپری کرده است.
به گفته ابن ماکولا[۳]، ابن عبدون برای استماع حدیث به نقاط مختلفی سفر کرده که از آن میان حضور وی در تِنّیس (از شهرهای مصر) و استماع کتاب کافی کلینی در آنجا قابل ذکر است.[۴]
مشایخ و راویان وی
از مشایخ وی می‌توان ابوغالب زُراری، ابوبکر دوری، ابن قولویه قمی، ابن داوود قمی، ابوالفرج اصفهانی، ابن جعابی، ابن جنید اسکافی، ابن حمزه طبری مرعشی، ابوطالب انباری، سهل بن احمد دیباجی، دعلج بن احمد سجستانی و ابوالمفضل شیبانی را نام برد.[۵]
از راویان او نیز نجاشی، شیخ طوسی، ابن غضائری و جعفر بن محمد دوریستی شایان ذکرند.[۶]
شخصیت علمی
به گفته نجاشی[۷] ابن عَبدون علاوه بر فقه و حدیث در ادبیات نیز تبحر داشته و آن را نزد استادان بنام عصر خود فراگرفته بوده است.
آثار
آثاری همچون اخبار السید بن محمد (سید اسماعیل حمیری)، تاریخ، تفسیر خطبه فاطمه علیهاالسلام، عمل الجمعة و الحدیثین المختلفین، به ابن عبدون نسبت داده شده[۸] كه امروزه نشانی از آنها در دست نیست.
همچنین ابن ماكولا(علی بن هبةالله ۴۲۱-۴۸۷ق. محدث و رجال شناس)[۹] از كتاب فهرست وی یاد كرده و افزوده است كه نسخه ای از آن را دیده كه مفصل نیز بوده است. این كتاب مورد استفاده طوسی در الفهرست[۱۰] و نجاشی در رجال [۱۱] قرار گرفته است.
طوسی در امالی[۱۲] مجموعه‌ای از احادیث ابن عبدون (معروف به ابن الحاشر) را نقل كرده، امّا روشن نیست آنها را از كدامین اثر وی برگرفته است.
نیز ابن شهر آشوب در مناقب [۱۳]، از یكی از آثار ابن عبدون استفاده كرده است كه عنوان آن مشخص نیست.
كتابی با عنوان آداب الحكماء در باره اخلاق نیز به وی نسبت داده شده است. آقا بزرگ طهرانی نویسنده الذریعه از سیدحسن صدر در کتاب تأسیس الشیعه نقل کرده که او کتاب را دیده است.[۱۴]
پانویس
- ↑ رجال نجاشی، ص۱۲، ص۸۷
- ↑ نک: رجال نجاشی، ص۶۴؛ الفهرست طوسی، ص۵۲؛ الاکمال، ج۲، ص۲۹۴؛ بشارة المصطفی، ص۸۶؛ جامع الاخبار، ص۳۵
- ↑ الاکمال، ج۲، ص۲۹۴
- ↑ نیز نک: «مشیخه» طوسی، ص۲۹، قس: الفهرست طوسی، ص۱۳۶
- ↑ رجال نجاشی، ص۶۲، ص۱۸۶، جاهای مختلف؛ الغیبة طوسی، ۲۱، الفهرست طوسی، ص۲۲، ۴۲-۴۳، جاهای مختلف، «مشیخه» طوسی، جاهای مختلف؛ الاکمال، ج۲، ص۲۹۳-۲۹۴
- ↑ رجال نجاشی، ص۸۷، ص۲۵۸-۲۵۹، جاهای مختلف؛ رجال طوسی، ص۴۵۰؛ بشارة المصطفی، ص۸۶؛ الضعفاء، ص۲۰
- ↑ نجاشی، رجال النجاشی، الناشر مؤسسة النشر الإسلامي، ص ۸۷
- ↑ رجال، ص ۸۷
- ↑ الاکمال(الاكمال في رفع الارتياب عن المؤتلف والمختلف في الاسماء والكني والانساب) ص۲، ص۲۹۴
- ↑ ص ۵، ۱۳۳، جاهای مختلف
- ↑ ص ۱۱۰، ۱۳۸، جاهای مختلف
- ↑ طوسی، امالی، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۲۸۳-۲۹۱
- ↑ ابن شهر آشوب، مناقب، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۱۱۱؛ قس: همان ، ج۱، ص۱۲، ج۴، ص۵۷
- ↑ نك: آقا بزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۷؛ قس: کشف الظنون، ج۱، ص۴۲
منابع
- آقابزرگ، الذریعة.
- ابن حجر عسقلانی، احمد، تبصیر المنتبه، به كوشش علی محمّد بجاوی و محمد علی نجار، قاهره، ۱۳۸۳ق /۱۹۶۴م.
- ابن شهر آشوب، محمد، مناقب آل ابی طالب، به كوشش هاشم رسولی محلاتی، قم، چاپخانه علمیه.
- ابن ماكولا، علی، الاكمال، حیدرآباد دكن، ۱۳۸۲ق /۱۹۶۳م.
- تستری ، عبدالله، الضعفاء، نسخه خطی كتابخانه آیت الله مرعشی، شم (۲) ۱۵۵.
- جامع الاخبار، منسوب به محمد بن محمد شعیری ، نجف ، ۱۳۸۱ق /۱۹۶۲م.
- حاجی خلیفه، کشف الظنون.
- طوسی، محمد، الامالی، بغداد، ۱۳۸۴ق /۱۹۶۴م.
- همو، رجال، به كوشش محمد صادق بحرالعلوم، نجف، ۱۳۸۱ق / ۱۹۶۱م.
- همو، الغیبة، نجف، ۱۳۸۵ق.
- همو، الفهرست، به كوشش محمد صادق بحرالعلوم، نجف، كتابخانه مرتضویه.
- همو، «مشیخه تهذیب الاحكام»، همراه تهذیب الاحكام طوسی، به كوشش حسن خرسان، نجف، ۱۳۸۲ق / ۱۹۶۳م.
- عمادالدین ِ طبری، محمد، بشارة المصطفی، نجف، ۱۳۸۳ق /۱۹۶۳م.
- نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، الناشر
مؤسسة النشر الإسلاميُ تحقیق: موسی شبیری زنجانی، قم، ۱۴۰۷ق.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دایرة المعارف بزرگ اسلامی