پرش به محتوا

عملیات وعده صادق: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی شیعه
Bazeli (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
Bazeli (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۳۶: خط ۳۶:


==چرا ایران به اسرائیل حمله کرد؟==
==چرا ایران به اسرائیل حمله کرد؟==
عملیات نظامی ایران علیه اسرائیل در واکنش به حمله اسرائیل در [[۱۳ فروردین]] ۱۴۰۳ش ([[۱ آوریل]] [[سال ۲۰۲۴ میلادی|۲۰۲۴]]) به کنسول‌گری جمهوری اسلامی ایران در [[دمشق]] انجام گرفت.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1403/01/26/3067815 «حمله گسترده موشکی و پهپادی ایران به اسرائیل آغاز شد»]، خبرگزاری تسنیم.</ref> رئیس ستاد نیروهای مسلح ایران، به صراحت دلیل این عملیات را عبور اسرائیل از خط قرمزهای ایران و حمله به کنسول‌گری ایران در دمشق عنوان کرد.<ref>«[https://fa.alalam.ir/news/6845378 سرلشکر باقری: گنبد آهنین نتوانست مقابله قابل‌توجهی با عملیات ما داشته باشد]»، شبکه العالم.</ref> در حمله اسرائیل به ساختمان کنسولی ایران هفت تن از اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از جمله محمدرضا زاهدی، از فرماندهان ارشد [[نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|نیروی قدس]]، به شهادت رسیدند.<ref>[https://www.asriran.com/fa/news/955397 «حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه و شهادت ۷ عضو ارشد سپاه (+فیلم و عکس)»]، عصر ایران.</ref> نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد، عملیات نظامی ایران را بر اساس بند ۵۱ منشور سازمان ملل متحد{{یاد|«در صورت وقوع حمله مسلحانه علیه یک عضو ملل متحد، تا زمانی که شورای امنیت اقدام لازم برای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را به عمل آورد، هیچ‌یک از مقررات این منشور به حق ذاتی دفاع از خود، خواه فردی یا دسته‌جمعی، لطمه‌ای وارد نخواهد کرد...»(منشور ملل متحد و اساسنامه دیوان بین‌المللی دادگستری، ص۳۹، ماده ۵۱.) }} و [[دفاع مشروع]] دانست.<ref>[https://www.irna.ir/news/85443223 «نمایندگی ایران با هشدار به اسرائیل: اقدام نظامی بر اساس بند ۵۱  منشور سازمان ملل بود»]، خبرگزاری ایرنا.</ref>
عملیات نظامی ایران علیه اسرائیل در واکنش به حمله اسرائیل در [[۱۳ فروردین]] ۱۴۰۳ش ([[۱ آوریل]] [[سال ۲۰۲۴ میلادی|۲۰۲۴]]) به کنسول‌گری جمهوری اسلامی ایران در [[دمشق]] انجام گرفت.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1403/01/26/3067815 «حمله گسترده موشکی و پهپادی ایران به اسرائیل آغاز شد»]، خبرگزاری تسنیم.</ref> رئیس ستاد نیروهای مسلح ایران، به صراحت دلیل این عملیات را عبور اسرائیل از خط قرمزهای ایران و حمله به کنسول‌گری ایران در دمشق عنوان کرد.<ref>«[https://fa.alalam.ir/news/6845378 سرلشکر باقری: گنبد آهنین نتوانست مقابله قابل‌توجهی با عملیات ما داشته باشد]»، شبکه العالم.</ref> در حمله اسرائیل به ساختمان کنسولی ایران هفت تن از اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از جمله محمدرضا زاهدی، از فرماندهان ارشد [[نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|نیروی قدس]]، به شهادت رسیدند.<ref>[https://www.asriran.com/fa/news/955397 «حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه و شهادت ۷ عضو ارشد سپاه (+فیلم و عکس)»]، عصر ایران.</ref> نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد، عملیات نظامی ایران را بر اساس بند ۵۱ منشور سازمان ملل متحد{{یاد|«در صورت وقوع حمله مسلحانه علیه یک عضو ملل متحد، تا زمانی که شورای امنیت اقدام لازم برای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را به عمل آورد، هیچ‌یک از مقررات این منشور به حق ذاتی دفاع از خود، خواه فردی یا دسته‌جمعی، لطمه‌ای وارد نخواهد کرد...»(منشور ملل متحد و اساسنامه دیوان بین‌المللی دادگستری، ص۳۹، ماده ۵۱.) }} و [[دفاع مشروع]] دانست.<ref>[https://www.irna.ir/news/85443223 «نمایندگی ایران با هشدار به اسرائیل: اقدام نظامی بر اساس بند ۵۱  منشور سازمان ملل بود»]، خبرگزاری ایرنا.</ref> گفته شده حمله ایران به اسرائیل، پس از ناامیدی از پیگیری از راه دیپلماتیک و از طریق شورای امنیت سازمان ملل برای محکوم کردن حمله به سفارت ایران در دمشق و جلوگیری از تکرار آن بود.<ref>«[https://www.khabaronline.ir/news/1896047 حسین علایی:۱۲۰ جنگنده پیشرفته برای مقابله با ایران به پرواز درآمدند اما...]»، خبرگزاری خبرآنلاین.</ref>


===نامگذاری عملیات به وعده صادق===
===نامگذاری عملیات به وعده صادق===

نسخهٔ ‏۱۷ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۱۴

حمله ایران به اسرائیل
بخشی از درگیری‌های اسرائیل و ایران
تصویری از پهپادهای ایران بر فراز قبه صخره در بیت‌المقدس
تصویری از پهپادهای ایران بر فراز قبه صخره در بیت‌المقدس
زمان۲۶ فروردین ۱۴۰۳ش
مکانفلسطین اشغالی
علت جنگپاسخ به حمله اسرائیل به کنسول‌گری ایران در دمشق
جنگندگان
طرفین جنگجمهوری اسلامی ایران
اسرائیل
نیروها
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و جبهه مقاومت
ارتش اسرائیل، آمریکا، انگلیس و اردن
تلفات
خساراتمعادل ۱۰ درصد هزینه رهگیری پهپادها و موشک‌ها توسط اسرائیل
خسارت به پایگاه هوایی اسرائیل
بین ۱٫۰۸ تا ۱٫۳۵ میلیارد دلار هزینه رهگیری پهپاد و موشک‌ها


حمله ایران به اسرائیل یا عملیات وعده صادق عملیات نظامی جمهوری اسلامی ایران علیه اسرائیل در ۱۴ آوریل ۲۰۲۴ در واکنش به حمله رژیم صیهونیستی به کنسول‌گری ایران در دمشق. این عملیات را نخستین رویارویی مستقیم ایران و اسرائیل، بزرگ‌ترین حمله پهپادی جهان و بزرگ‌ترین حمله موشکی تاریخ ایران شمرده‌اند. در عملیات وعده صادق، بیش از ۳۰۰ پهباد و موشک از سوی ایران به سوی سرزمین‌های اشغالی شلیک شد و تعدادی از موشک‌ها، با عبور از سامانه‌های دفاعی اسرائیل به اهداف نظامی اسرائیل از جمله پایگاه هوایی نوآتیم اصابت کردند.

علما و شخصیت‌های مذهبی و سیاسی مختلفی از جمله آیت‌الله مکارم شیرازی و آیت‌الله نوری همدانی، از مراجع تقلید شیعه، به این عملیات واکنش نشان دادند و از آن حمایت کردند؛ اما آمریکا و برخی کشورهای اروپایی آن را محکوم کردند.

نماینده ایران در سازمان ملل متحد، حمله نظامی ایران را براساس بند ۵۱ منشور سازمان ملل متحد و دفاع مشروع دانست. تثبیت ایران به عنوان قدرت موشکی و پهپادی در منطقه و جهان و توانمندی ایران در پاسخ به هر گونه تهدید از تأثیرات و پیامدهای این عملیات شمرده شده است. برخی کارشناسان ایرانی، با وجود سامانه‌های پیشرفته پدافند هوایی اسرائیل، صرف رسیدن موشک‌ها و پهپادهای ایرانی به سرزمین‌های اشغالی فلسطین را نمایش توانمندی ایران و شکست رژیم صهیونیستی قلمداد کرده‌اند.

شرح عملیات

این عملیات با رمز «یا رسول الله»، در ساعات پایانی ۲۵ و بامداد ۲۶ فروردین ۱۴۰۳ش با شلیک ده‌ها فروند موشک و پهپاد از ایران به سمت اسرائیل انجام گرفت.[۱] این نخستین رویارویی مستقیم ایران و اسرائیل به شمار می‌رود.[۲] به گفته مقامات نظامی اسرائیل، در این عملیات، ۱۸۵ پهپاد، ۱۱۰ موشک زمین‌به‌زمین و ۳۶ موشک کروز به سمت اسرائیل شلیک شد که بیشتر آنها از سوی ایران و تعدادی نیز از عراق و یمن بود.[۳] حمله به پایگاه هوایی نوآتیم از اهداف عملیات موشکی و پهپادی ایران در پاسخ به حمله صهیونیست‌ها بود.[۴] به گزارش یورونیوز، در این عملیات که حوثی‌های یمن، شبه‌نظامیان عراق و حزب‌الله لبنان، ایران را همراهی و یاری کردند، مناطق شمالی، جنوبی و شرق سرزمین‌های اشغالی و بخش اشغال شده بلندی‌های جولان نیز مورد هدف قرار گرفتند.[۵]

این عملیات را بزرگ‌ترین حمله پهپادی جهان، بزرگ‌ترین حمله موشکی تاریخ ایران[۶] و بی‌سابقه‌ترین حمله در نوع خود[۷] خوانده‌اند.

آیا پهپادهای ایران به اهداف اصابت کردند؟

به گزارش منابع خبری، برخی از کشورها همچون آمریکا، انگلیس[۸] و اردن[۹] در رهگیری پهپادهای ایرانی به اسرائیل کمک کرده‌اند؛ با این حال بر اساس گزارش‌ها تعدادی موشک به پایگاه‌های هوایی رامون و نواتیم در فلسطین اشغالی اصابت کرده است.[۱۰] به گفته مقامات ایرانی پهپادهایی که وارد عملیات شدند ۱۰۰ درصد به اهداف خود دست یافتند چراکه هیچ کدام از آنها برای انهدام نرفته بود و صرفا برای درگیرکردن سامانه‌های دفاعی اسرائیل به پرواز درآمده بودند تا با درگیرکردن سامانه‌های دفاعی، موشک‌ها به اهداف اصابت کند.[۱۱]

چرا ایران به اسرائیل حمله کرد؟

عملیات نظامی ایران علیه اسرائیل در واکنش به حمله اسرائیل در ۱۳ فروردین ۱۴۰۳ش (۱ آوریل ۲۰۲۴) به کنسول‌گری جمهوری اسلامی ایران در دمشق انجام گرفت.[۱۲] رئیس ستاد نیروهای مسلح ایران، به صراحت دلیل این عملیات را عبور اسرائیل از خط قرمزهای ایران و حمله به کنسول‌گری ایران در دمشق عنوان کرد.[۱۳] در حمله اسرائیل به ساختمان کنسولی ایران هفت تن از اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از جمله محمدرضا زاهدی، از فرماندهان ارشد نیروی قدس، به شهادت رسیدند.[۱۴] نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد، عملیات نظامی ایران را بر اساس بند ۵۱ منشور سازمان ملل متحد[یادداشت ۱] و دفاع مشروع دانست.[۱۵] گفته شده حمله ایران به اسرائیل، پس از ناامیدی از پیگیری از راه دیپلماتیک و از طریق شورای امنیت سازمان ملل برای محکوم کردن حمله به سفارت ایران در دمشق و جلوگیری از تکرار آن بود.[۱۶]

نامگذاری عملیات به وعده صادق

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بیانیه‌ای این عملیات را وعده صادق نامیده و آن را بخشی از تنبیه اسرائیل خواند که با مصوبه شورای عالی امنیت ملی ایران و زیر نظر ستادکل نیروهای مسلح این کشور انجام پذیرفته است.[۱۷] همچنین از همراهی ارتش و پشتیبانی وزارت دفاع جمهوری اسلامی در این عملیات خبر داد.[۱۸] پیشتر آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، از تنبیه رژیم اسرائیل[۱۹] و پاسخ پشیمان‌کننده به آن[۲۰] سخن گفته بود.

واکنش‌ها

همزمان با عملیات سپاه، گروه‌هایی از مردم در شهرهای مختلف ایران همچون تهران، اصفهان و کرمان[۲۱] و نیز در لبنان،[۲۲] عراق[۲۳] به خیابان‌ها آمدند و به شادی پرداختند. همچنین در روز ۲۶ فروردین در شهرهای ایران[۲۴] و در برخی کشورهای دیگر[۲۵] نیز تجمعات خودجوشی در حمایت از این اقدام صورت گرفت.

علما و شخصیت‌های مذهبی و سیاسی مختلفی به این عملیات واکنش نشان دادند از جمله آیت‌الله مکارم شیرازی از مراجع تقلید شیعه، آن را مایه خشنودی و سربلندی مسلمانان خواند.[۲۶] آیت‌الله نوری همدانی نیز در پیامی این عملیات را بجا و مورد حمایت دانست.[۲۷] رضا رمضانی دبیرکل مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) نیز به این عملیات واکنش نشان داد و آن را شکست بزرگی برای رژیم صهیونیستی ارزیابی کرد.[۲۸] همچنین در صفحه منتسب به احمد بن حمد الخلیلی مفتی اعظم پادشاهی عمان در شبکه اجتماعی ایکس، این اقدام ایران واقعا خوشحال‌کننده توصیف شد.[۲۹]

آمریکا و برخی کشورهای اروپایی همچون انگلیس و آلمان در حمایت از اسرائیل، عملیات وعده صادق را محکوم کردند.[۳۰] دبیر سازمان ملل، روسیه و چین و برخی کشورهای عربی نیز، ایران و اسرائیل را به خویشتنداری دعوت کردند.[۳۱]

پیامدها

تثبیت ایران به عنوان قدرت موشکی و پهپادی در منطقه و جهان و توانمندی ایران در پاسخ به هر گونه تهدید از تأثیرات و پیامدهای این عملیات شمرده شده است.[۳۲] برخی کارشناسان ایرانی، با وجود سامانه‌های پدافند هوایی اسرائیل مانند گنبد آهنین، فلاخن داوود و پیگان ۳، صرف رسیدن موشک‌ها و پهپادهای ایرانی به سرزمین‌های اشغالی فلسطین را نمایش توانمندی ایران و به لحاظ نظامی بسیار مهم شمرده‌اند و آن را یک شکست برای رژیم صهیونیستی قلمداد کرده‌اند.[۳۳] همچنین این عملیات را زیرپاگذاشتن خطوط قرمز صهیونیست‌ها دانسته‌اند.[۳۴]

پس از حمله پهپادی و موشکی ایران به اسرائیل، برخی از مقامات اسرائیل وعده پاسخ سخت و پشیمان‌کننده دادند؛ این وعده با موافقت و همراهی آمریکا، بزرگ‌ترین حامی و متحد اسرائیل، روبه‌رو نشد. جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، در تماس تلفنی با نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، او را از پاسخ به حمله ایران برحذر داشت و اعلام کرد که در صورت پاسخ اسرائیل، نباید انتظار همراهی از آمریکا داشته باشد.[۳۵] روزنامه گاردین چاپ انگلیس، در گزارشی از وزیر دفاع وقت و سابق اسرائیل نقل کرده که پاسخ مستقیم اسرائیل به ایران حتمی نیست و نتانیاهو هنوز تصمیم رسمی در این باره نگرفته است.[۳۶] براساس گزارش این روزنامه از راز زیمیت (Raz Zimmit)، پژوهشگر مؤسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل، اسرائیل در پاسخ به ایران با سه مسئله مواجه است: واکنش شدید ایران به هر گونه پاسخی از سوی اسرائیل، عدم همراهی آمریکا و درگیری اسرائیل در جنگ با غزه.[۳۷]

نماینده اسرائیل در سازمان ملل نیز خواستار تحریم بیشتر ایران و قرار گرفتن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمان‌های تروریستی شد.[۳۸] برخی منابع از عزم آمریکا برای تحریم‌های جدید علیه ایران سخن گفته‌اند.[۳۹]

به گزارش الجزیره به نقل از روزنامه یدیعوت اخرونوت رژیم صهیونیستی، اسرائیل برای مقابله با پهپادها و موشک‌های ایران در این عملیات بین ۱٫۰۸ تا ۱٫۳۵ میلیارد دلار و ایران حدود ۱۰ درصد این مبلغ را هزینه کرده‌اند.[۴۰]

جستارهای وابسته

پانویس

  1. «ده‌ها فروند پهپاد و موشک به سمت سرزمین‌های اشغالی شلیک شد»، خبرگزاری ایرنا.
  2. «رویارویی مستقیم نظامی با اسرائیل چه تاثیری بر زندگی شهروندان عادی ایران می‌گذارد؟»، یورونیوز؛ Motamedi, "‘True Promise’: Why and how did Iran launch a historic attack on Israel?», Al Jazeera Media Network.
  3. «نیویورک تایمز: اسرائیل در حمله ایران، با تسلیحاتی بسیار پیچیده و پیشرفته روبرو شد»، خبرگزاری ایسنا.
  4. «اولین تصاویر ماهواره از خسارت به پایگاه نواتیم در پاسخ ایران»، خبرگزاری ایسنا.
  5. «پاسخ احتمالی تل‌آویو به تهران: آیا نیروی هوایی اسرائیل می‌تواند ایران را زمین‌گیر کند؟»، یورونیوز.
  6. Motamedi, "‘True Promise’: Why and how did Iran launch a historic attack on Israel?», Al Jazeera Media Network.
  7. «پاسخ احتمالی تل‌آویو به تهران: آیا نیروی هوایی اسرائیل می‌تواند ایران را زمین‌گیر کند؟»، یورونیوز.
  8. «القوات الأمریکیة والبریطانیة اعترضت أکثر من 100 مسیرة إیرانیة قبل وصولها إلی إسرائیل»، arabic.rt.
  9. «الأردن: اعترضنا أجساما طائرة دخلت مجالنا الجوی»، الجزیره.
  10. «ای. بی. سی نیوز: ۹ موشک ایران به ۲ پایگاه اسرائیل اصابت کرد.»، خبرگزاری ایرنا.
  11. موشک هایپرسونیک ایران به اهداف اسرائیلی اصابت کرد /سفیر سوئیس به جای وزارتخارجه به سپاه احضار شد /موشک‌های بالستیک ظرف ۱۵ دقیقه به اسرائیل رسیدند»، خبرآنلاین.
  12. «حمله گسترده موشکی و پهپادی ایران به اسرائیل آغاز شد»، خبرگزاری تسنیم.
  13. «سرلشکر باقری: گنبد آهنین نتوانست مقابله قابل‌توجهی با عملیات ما داشته باشد»، شبکه العالم.
  14. «حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه و شهادت ۷ عضو ارشد سپاه (+فیلم و عکس)»، عصر ایران.
  15. «نمایندگی ایران با هشدار به اسرائیل: اقدام نظامی بر اساس بند ۵۱ منشور سازمان ملل بود»، خبرگزاری ایرنا.
  16. «حسین علایی:۱۲۰ جنگنده پیشرفته برای مقابله با ایران به پرواز درآمدند اما...»، خبرگزاری خبرآنلاین.
  17. «ده‌ها فروند پهپاد و موشک به سمت سرزمین‌های اشغالی شلیک شد»، خبرگزاری ایرنا.
  18. «ده‌ها فروند پهپاد و موشک به سمت سرزمین‌های اشغالی شلیک شد»، خبرگزاری ایرنا.
  19. «خطبه‌های نماز عید فطر»، سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای.
  20. «پیام در پی شهادت سرلشکر پاسدار محمدرضا زاهدی و همرزمانش»، سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای.
  21. «حشود إیرانیة تحتفی بالهجوم علی إسرائیل»، الجزیره.
  22. «لبنانی‌ها، عملیات ایران علیه رژیم صهیونیستی را جشن گرفتند»، مشرق‌نیوز.
  23. «شادی مردم عراق در خیابان های بغداد از حملات موشکی و پهپادی ایران به اسراییل»، آپارات.
  24. برای نمونه نگاه کنید به: «اجتماع حوزویان در حمایت از عملیات «وعده صادق»»، خبرگزاری حوزه؛ «تجمع دانشگاهیان در حمایت از پاسخ مقتدرانه سپاه به رژیم صهیونیستی»، خبرگزاری فارس.
  25. برای نمونه نگاه کنید به «حامیان عملیات «وعده صادق» در پاکستان به خیابان آمدند»، خبرگزاری ایرنا.
  26. «پیام حضرت آیت الله العظمی مکارم‌شیرازی(مدّظلّه العالی)»، بلیغ‌نیوز.
  27. «پیام مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی «مدظله العالی» در حمایت از پاسخ کوبنده جمهوری اسلامی ایران و گروه های مقاومت به تجاوزات رژیم صهیونیستی»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حضرت آیت‌الله نوری همدانی.
  28. «آیت‌الله رمضانی: رژیم صهیونیستی غده سرطانی و تهدیدی برای دنیای بشری است/ اسرائیل اگر اشتباهی کند، پاسخ ایران سنگین‌تر خواهد بود»، خبرگزاری ابنا.
  29. «المفتی العام لسلطنة عمان: الرد الإیرانی علی الکیان الصهیونی أمر یسر الخاطر حقا + صورة التغریدة»، وکالة أبنا العالمیة.
  30. «جنگ ایران و اسرائیل در نشست شورای امنیت»، یورونیوز؛ «حمله ایران به اسرائیل؛ واکنش کشورهای جهان چه بود؟»، بی‌بی‌سی فارسی.
  31. «جنگ ایران و اسرائیل در نشست شورای امنیت»، یورونیوز؛ «حمله ایران به اسرائیل؛ واکنش کشورهای جهان چه بود؟»، بی‌بی‌سی فارسی.
  32. «معادلات منطقه پس از وعده صادق»، روزنامه دنیای اقتصاد.
  33. «معادلات منطقه پس از وعده صادق»، روزنامه دنیای اقتصاد.
  34. «معادلات منطقه پس از وعده صادق»، روزنامه دنیای اقتصاد.
  35. «پاسخ احتمالی تل‌آویو به تهران: آیا نیروی هوایی اسرائیل می‌تواند ایران را زمین‌گیر کند؟»، یورونیوز.
  36. «How will Israel respond to Iran’s attack and could it cope with a war?», The Guardian.
  37. «How will Israel respond to Iran’s attack and could it cope with a war?», The Guardian.
  38. «جنگ ایران و اسرائیل در نشست شورای امنیت»، یورونیوز.
  39. Shalal and Lawder, «US to hit Iran with new sanctions in "coming days", Yellen says», Reuters.
  40. «إسرائیل أنفقت 1.5 ملیار دولار فی لیلة واحدة لصد الهجوم الإیرانی»، الجزیره.

یادداشت

  1. «در صورت وقوع حمله مسلحانه علیه یک عضو ملل متحد، تا زمانی که شورای امنیت اقدام لازم برای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را به عمل آورد، هیچ‌یک از مقررات این منشور به حق ذاتی دفاع از خود، خواه فردی یا دسته‌جمعی، لطمه‌ای وارد نخواهد کرد...»(منشور ملل متحد و اساسنامه دیوان بین‌المللی دادگستری، ص۳۹، ماده ۵۱.)

منابع