حدیث موثق
حدیث مُوَثّق روایتی که راویان آن تا امام معصوم در سند ذکر شده است؛[۱] اگرچه برخی از روات آن، با وجود اطمینان به آنان در نقل روایت، عقیده‌ای غیر از عقائد شیعه دوازده امامی دارند. مثلا از اهل سنت هستند یا از فرقه‌های شیعی مانند فطحیه و واقفیه باشند.[۲]
اقسام حدیث موثق
حدیث موثق همچون حدیث صحیح و حدیث حسن به سه قسم اعلی، اوسط، ادنی تقسیم میشود.[۳] علامه مامقانی تقسیمات جزیی دیگری نیز برای آن ذکر کرده است.[۴]موثق اعلی حدیثی است که که اتصاف راویان آن به وثاقت به علم یا شهادت عدلین ثابت شود.یا این که وثاقت برخی از راویان با علم و برخی دیگر با شهادت عدلین ثابت شود. موثق اوسط حدیثی است که وثاقت راویانش به سبب شهادت یک عادل بر وثاقتشان باشد یا این که وثاقت برخی با علم و یا شهادت عدلین ثابت شود و وثاقت باقی راویان با شهادت یک نفر که ظنِّ قابل اعتماد می‌آورد ثابت شود. موثقِ اَدْنی روایتی است که وثاقت تمام راویانش با یکی از امارات (ظن اجتهادی) ثابت شود و یا این که برخی از این راه و برخی از راه ظن قابل اعتماد و یا شهادت عدلین ثابت گردد.[۵] شهید ثانی نام دیگر حدیث موثق را حدیث قوی میداند[۶] اما مامقانی این عنوان را خلاف اصطلاح دانسته و می‌گوید حدیث قوی خصوصیات حدیث صحیح و حسن و موثق را ندارد ولی از دسته روایات ضعیف هم نیست.[۷]
در حسن یا موثق بودن روایاتی که راویان آنها ترکیبی از معیارهای روایت حسن و حدیث موثق را دارند، اختلاف است؛ به این معنا که تعدادی از راویان آنها از کسانی هستند که اعتقاد به امامت امامان دوازده‌گانه دارد اما درباره وثاقتشان چیزی نقل نشده است و عدهای دیگر از کسانی هستند که مورد اطمینان در نقل روایت‌اند اما یا معتقد به امامت دوازده امام نبوده و یا سنی هستند. برخی این روایات را حسن و برخی دیگر موثق میدانند.[۸]
حجیت حدیث موثق
درباره حجیت مطلق حدیث موثق و اینکه آیا عمل مشهور فقها به محتوای آن باعث حجیت مطلق آن میشود اختلاف نظر وجود دارد.[۹]
پانویس
- ↑ مامقانی، مقباس الهدایة، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۳۸
- ↑ شهید ثانی، شرح البدایة، بی‌تا، ص۸۶؛ مامقانی، مقباس الهدایة، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۳۸
- ↑ مامقانی، مقباس الهدایة، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۳۹.
- ↑ مامقانی، مقباس الهدایة، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۳۹ تا ۱۴۲.
- ↑ مامقانی، مقباس الهدایه، الناشر موسسة آل البیت علیهم السلام، جزء ۱، ص۱۵۵.
- ↑ شهید ثانی، الرعایه فی علم الدرایه، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۸۴.
- ↑ مامقانی، مقباس الهدایة، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۴۰.
- ↑ مامقانی، مقباس الهدایة، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۴۰.
- ↑ ن ک: مامقانی، مقباس الهدایة، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۲۶ تا ۲۹.
یادداشت
منابع
- مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایة، قم، دلیل ما، ۱۳۸۵ش.
- مامقانی، عبدالله، مامقانی، محمدرضا، الناشر موسسة آل البیت علیهم السلام، قم، ۱۴۱۱ق،
- شهید ثانی، زین الدین بن علی، شرح البدایة فی علم الدرایة، بینا، بی‌تا.
- شهید ثانی، زین الدین بن علی، الرعایه فی علم الدرایه، به تحقیق عبدالحسین محمدعلی، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی، ۱۴۰۸ق.