دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه

مقاله نامزد خوبیدگی
از ویکی شیعه
(تغییرمسیر از نیایش 44 صحیفه سجادیه)
دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه
نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری
نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری
اطلاعات دعا و زیارت
موضوعدعا هنگام فرارسیدن ماه رمضان، تکالیف مؤمنان در ماه رمضان، ویژگی‌های ماه رمضان
مأثور/غیرمأثورمأثور
صادره ازامام سجاد(ع)
راویمتوکل بن هارون
منابع شیعیصحیفه سجادیه
تک‌نگاری‌هاصهبای حضور اثر محمدتقی مصباح یزدی
زمانآغاز ماه رمضان
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسلدعای کمیلدعای ندبهدعای سماتدعای فرجدعای ابوحمزه ثمالیزیارت عاشورازیارت جامعه کبیرهزیارت وارثزیارت امین‌اللهزیارت اربعین


دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه از دعاهای مأثور از امام سجاد(ع) که هنگام فرارسیدن ماه رمضان آن را می‌خواند. امام سجاد(ع) در این دعا وظایف مؤمن در ماه رمضان و شرایط روزه واقعی را بیان می‌کند و از خدا درخواست دارد که از شرّ شیطان در امان باشد.

حضرت زین العابدین در ابتدای این دعا، خدا را به دلیل دادن مقام شکر به بندگان سپاس‌گزار است و از خدا درخواست پاک شدن گناهان و رسیدن به مقام صالحان را دارد.

دعای چهل و چهارم در شرح‌های صحیفه سجادیه همچون دیار عاشقان اثر حسین انصاریان، شهود و شناخت اثر حسن ممدوحی کرمانشاهی و صهبای حضور تألیف محمدتقی مصباح یزدی به زبان فارسی و در کتاب ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی به زبان عربی شرح شده است.

نیایش

آموزه‌ها

دعای چهل و چهارم، از دعاهای صحیفه سجادیه که امام سجاد(ع) هنگام ورود ماه رمضان آن را می‌خواند. امام(ع) در این دعا ضمن برشمردن فضائل ماه رمضان به تکالیف مؤمن در این ماه پرداخته‌است.[۱]

آموزه‌های این دعا به شرح ذیل است:

  • شکر کردن خدا به دلیل دادن مقام سپاس‌گزاری به بندگان
  • رابطه تکوینی میان شکر و افزایش نعمت
  • پاداش نیکوی خدا به شکرگزاران
  • ستایش خدا به‌خاطر بهره مند شدن از نعمت دین
  • رمضان ماه رسیدن به احسان و رضوان الهی
  • رمضان ماه قیام به عبادت
  • نام‌های ماه رمضان: (ماه خدا، ماه اسلام و تسلیم، ماه پاکیزگی، ماه آزمایش (پاک و خالص شدن با روزه) ماه قیام برای عبادت، ماه نزول قرآن)
  • برتری ماه رمضان بر سایر ماه‌ها
  • برتری شب قدر بر سایر شب‌ها
  • بهره مندی بندگان از برکات دائمی شب‌های قدر
  • درخواست معرفت فضیلت ماه رمضان
  • دعا برای توفیق بزرگداشت ماه رمضان
  • درخواست پرهیز از شنیدن لغو و دیدن لهو در ماه رمضان
  • درخواست دوری از دست یازیدن به حرام و گام نهادن در مسیر حرام
  • دعا برای در امان ماندن از لقمه حرام
  • درخواست برای سخن گفتن برطبق خواست و دستور خداوند
  • دعا برای انجام اعمالی بدون ریا و شهرت‌طلبی
  • اهمیت توجه به اوقات نمازهای پنج‌گانه در ماه رمضان
  • درجات بالای کسانی که به مراتب و منزلت نمازهای واجب رسیده‌اند
  • آداب روزه‌داری و آفات آن: کنترل قوای ظاهری و باطنی، نیت خالص و ...
  • دعا برای رسیدن به درجاتی بالاتر از فرشتگان در پرتو کردارهای پاکیزه و پاکی از گناهان
  • اسلام پاسخگوی همه نیازهای فطری انسان
  • روابط اخلاقی و اجتماعی مطلوب در ماه رمضان: صله رحم، روابط حسنه با همسایگان، تطهیر اموال با پرداخت خمس و زکات، تولی و تبری درباره دوستان و دشمنان، مدارا با دشمنان و ...
  • پناه‌بردن به خدا از انحراف در توحید
  • دعا برای بهره مند شدن از کرامت اولیاء الهی
  • دعا برای بهترین بندگان بودن در ماه رمضان
  • دعا برای مصونیت از فریب شیطان
  • درخواست بهره مندی از عفو بخشش الهی
  • در خواست عبادت و طاعت در تمام ماه رمضان
  • دعا برای محو گناهان با محو شدن هلال ماه رمضان
  • بخشیده شدن شمار زیادی از جهنمیان در ماه رمضان
  • پناه بر خدا از چیرگی شیطان در ماه رمضان
  • حساسیت شب‌ها و روزهای آخر ماه رمضان
  • گواهی روز و شب ماه رمضان بر اعمال انسان
  • در خواست استمرار حال عبادت و بندگی پس از ماه مبارک رمضان و در طول سال
  • دعا برای ارث بردن بهشت
  • درود بر پیامبر اسلام(ص) در همه وقت و در هر حال[۲]

شرح‌ها

کتاب صهبای حضور اثر محمدتقی مصباح یزدی در شرح دعای جهل و چهارم صحیفه سجادیه

دعای چهل و چهارم در شرح‌های صحیفه سجادیه از جمله در کتاب دیار عاشقان اثر حسین انصاریان،[۳] شهود و شناخت اثر محمدحسن ممدوحی کرمانشاهی[۴] و شرح و ترجمه صحیفه سجادیه اثر سید احمد فهری[۵] به زبان فارسی شرح شده است.

کتاب «صهبای حضور» اثر محمدتقی مصباح یزدی در شرح این دعا است. در این کتاب مضامین عرفانی، عبادی و اخلاقی این مناجات توضیح شده است. همچنین ویژگی‌های ماه رمضان مانند هدایت، عبادت، رحمت، برکت، مغفرت، توبه، سعادت، معرفت، طهارت، اخلاص، نزول قرآن، وجود شب قدر در آن، نماز و روزه از دیدگاه امام سجاد(ع) بررسی شده است.[۶]

دعای چهل و چهارم به همراه دعای وداع با ماه رمضان در کتاب‌های سیمای رمضان تألیف علی کریمی جهرمی[۷] و سروش رمضان (شرحی بر نیایش امام سجاد در آغاز و انجام ماه رمضان) اثر سید رضا باقریان‌موحد و علی باقری‌فر شرح شده است. در این دو کتاب به بررسی ابعاد مختلف ماه رمضان و پاره‌ای از فضایل عید فطر و آداب خروج از آن ماه پرداخته شده است.[۸]

دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه همچنین در کتاب ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی،[۹] فی ظلال الصحیفه السجادیه اثر محمدجواد مغنیه،[۱۰] ریاض العارفین تألیف محمد بن محمد دارابی[۱۱] و آفاق الروح نوشته سید محمدحسین فضل‌الله[۱۲] به زبان عربی شرح شده است. واژه‌های این دعا هم در شرح‌های لغوی مانند تعلیقات علی الصحیفه السجادیه اثر فیض کاشانی[۱۳] و شرح الصحیفه السجادیه نوشته عزالدین جزائری[۱۴] توضیح داده شده است.

متن و ترجمه دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه

پانویس

  1. ممدوحی کرمانشاهی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۳۸۸.
  2. انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۳ش، ج۷، ص۴۰۷-۴۷۰؛ ممدوحی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۳۸۸-۴۲۴؛ شرح فرازهای دعای چهل و چهارم از سایت عرفان.
  3. انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۳ش، ج۷، ص۳۹۹-۴۷۰.
  4. ممدوحی، کتاب شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۳۸۳-۴۲۴.
  5. فهری، شرح و تفسیر صحیفه سجادیه، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۲۲۱-۲۷۹.
  6. مصباح یزدی، صهبای حضور، ۱۳۹۱ش، فهرست مطالب.
  7. معرفی کتاب سیمای رمضان
  8. معرفی کتاب سروش رمضان
  9. مدنی شیرازی، ریاض السالکین، ۱۴۳۵ق، ج۶، ص۵-۹۴.
  10. مغنیه، فی ظلال الصحیفه، ۱۴۲۸ق، ص۴۹۹-۵۱۳.
  11. دارابی، ریاض العارفین، ۱۳۷۹ش، ص۵۴۳-۵۵۳.
  12. فضل‌الله، آفاق الروح، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۳۵۹-۳۸۸.
  13. فیض کاشانی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، ۱۴۰۷ق، ص۸۷-۸۹.
  14. جزایری، شرح الصحیفه السجادیه، ۱۴۰۲، ص۲۱۶-۲۲۲.
  15. ترجمه از شیخ حسین انصاریان.

منابع

  • انصاریان، حسین، دیار عاشقان: تفسیر جامع صحیفه سجادیه، تهران، پیام آزادی، ۱۳۷۲ش.
  • جزایری، عزالدین، شرح الصحیفة السجادیة، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۲ق.
  • دارابی، محمد بن محمد، ریاض العارفین فی شرح الصحیفه السجادیه، تحقیق حسین درگاهی، تهران، نشر اسوه، ۱۳۷۹ش.
  • فضل‌الله، سید محمدحسین، آفاق الروح، بیروت، دارالمالک، ۱۴۲۰ق.
  • فهری، سیداحمد، شرح و ترجمه صحیفه سجادیه، تهران، اسوه، ۱۳۸۸ش.
  • فیض کاشانی، محمد بن مرتضی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، تهران، مؤسسه البحوث و التحقیقات الثقافیه، ۱۴۰۷ق.
  • مدنی شیرازی، سید علی‌خان، ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیدالساجدین، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۳۵ق.
  • مصباح یزدی، محمدتقی، صهبای حضور (شرح دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه)، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، ۱۳۹۱ش.
  • مغنیه، محمدجواد، فی ظلال الصحیفه السجادیه، قم، دار الکتاب الاسلامی، ۱۴۲۸ق.
  • ممدوحی کرمانشاهی، حسن، شهود و شناخت، ترجمه و شرح صحیفه سجادیه، مقدمه آیت‌الله جوادی آملی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۸ش.

پیوند به بیرون