پرش به محتوا

عیادت بیمار: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی شیعه
Mz.zamiri (بحث | مشارکت‌ها)
صفحه‌ای تازه حاوی «'''عیادت بیمار''' از آداب اسلامی و جزو برترین کارهای نیک و در منابع روایی شیعه ده‌ها حدیث در مورد آن نقل شده است. عیادت بیمار سیره پیامبر(ص) و امامان(ع) بوده و در روایات شیعه از حقوقی شمرده شده که رعایت آن نسبت به دیگر [...» ایجاد کرد
 
Mz.zamiri (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷۸: خط ۷۸:
{{پایان}}
{{پایان}}
{{آداب اسلامی}}
{{آداب اسلامی}}
[[رده:آداب اسلامی]]
[[رده:آداب معاشرت]]

نسخهٔ ‏۴ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۵۲

عیادت بیمار از آداب اسلامی و جزو برترین کارهای نیک و در منابع روایی شیعه ده‌ها حدیث در مورد آن نقل شده است.

عیادت بیمار سیره پیامبر(ص) و امامان(ع) بوده و در روایات شیعه از حقوقی شمرده شده که رعایت آن نسبت به دیگر مسلمانان لازم دانسته شده است.

استجابت دعا، بهره‌مندی از درود و استغفار فرشتگان و به دست آوردن رحمت الهی از آثار عیادت بیمار شمرده شده است.

در احادیث شیعه، دلداری دادن به بیمار، هدیه بردن برای بیمار، کوتاه کردن زمان ملاقات، برطرف‌کردن نیاز بیمار و اظهار محبت به بیمار، جزو آداب عیادت بیمار اشاره شده است.

کتاب آداب عیادت؛ نوشته محمدباقر طاعتی و کتاب آداب عیادت از مریض، نوشته محمدجواد نوری و دیگران، از جمله تک‌نگاری‌ها با موضوع عیادت بیمار است.

جایگاه و اهمیت

عیادت بیمار یا به ملاقات بیمار رفتن[۱] از آداب اسلامی بوده[۲] و جزو برترین کارهای نیک دینی شمرده شده است.[۳] در منابع روایی شیعه ده‌ها حدیث در این‌باره نقل شده[۴] که در این میان آثار دنیوی و اخروی چون استجابت دعا[۵] و پاداش معنوی[۶] برای عیادت‌کننده ذکر شده است. عیادت بیمار سیره پیامبر اسلام(ص)[۷] و امامان(ع)[۸] بوده و در روایات نقل شده از پیامبر(ص)[۹] و اهل‌بیت(ع)،[۱۰] عیادت بیمار از حقوقی شمرده شده که لازم است مسلمانان نسبت به یکدیگر رعایت کنند.

گروهی از مسلمانان در بریتانیا[۱۱] و آمریکا[۱۲] به‌صورت داوطلبانه به بیمارستان‌ها رفته و از بیماران عیادت می‌کنند و در ایران مردم در بیمارستان‌ها با عیادت از بیماران، به بهبودی آن‌ها کمک می‌کنند.[۱۳]

آثار دنیوی و اخروی

در روایات پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) آثار دنیوی و اخروی برای عیادت بیمار ذکر شده که عبارتند از:

استجابت دعا

بر اساس روایتی از پیامبر اکرم(ص)، عیادت بنده مؤمن همسان با عیادت خدا دانسته شده و اشاره شده هرکه به عیادت بنده مؤمن خدا رود خدا را نزد این بنده می‌یابد و اگر از خدا حاجتی بخواهد برآورده شده و خدا او را رد نخواهد کرد.[۱۴]

بهره‌مندی از درود و استغفار فرشتگان

شیخ عباس قمی؛ عالم شیعی قرن چهارده هجری قمری، در کتاب اخلاق و آداب، در مورد آثار عیادت بیمار دو روایت را نقل کرده است:

امام صادق(ع) فرمود: هرکه برادر مسلمان بیمار خود را عیادت کند، اگر صبح باشد تا شب و اگر شب باشد تا صبح، ۷۰ هزار فرشته بر او درود می‌فرستند[۱۵]

او در روایتی دیگر فرمود: هرکه بیماری را عیادت کند، ۷۰ هزار فرشته او را همراهی کرده، برای او استغفار کنند تا به خانه خود برگردد.[۱۶]

به دست آوردن رحمت الهی

در برخی روایات یکی از آثار عیادت بیمار به دست آوردن رحمت الهی دانسته شده[۱۷] و حسن بن فضل طبرسی؛ از محدثان شیعه در قرن ششم هجری قمری در کتاب مکارم الاخلاق، روایتی از امام رضا(ع) نقل کرده که هر مؤمنی، مؤمن دیگر را در بیماری‌اش عیادت کند، اگر صبح باشد هفتاد هزار فرشته او را همراهی کنند و چون نزد بیمار بنشیند، رحمت خدا او را فرا گیرد و فرشتگان تا شب برای او استغفار کنند، و اگر شب باشد همین اجر تا صبح برای او خواهد بود.[۱۸]

دستیابی به بهشت در صورت مرگ عیادت‌کننده

با توجه به روایتی که شیخ صدوق (درگذشته ۳۸۱ق) از امام علی(ع) نقل کرده، یکی از آثار عیادت بیمار، به بهشت رفتن عیادت‌کننده در صورت مرگ است با این شرط که عیادت‌کننده با هدف عیادت از بیمار از منزل خارج شده باشد.[۱۹]

آداب عیادت

هرکس در پی برطرف‌کردن نیاز بیمار باشد، مانند روزی که از مادر متولد شده از گناهانش پاک می‌شود هرچند نتواند نیاز بیمار را برآورده کند و اگر آن بیمار از افراد خانواده‌اش باشد، اجر بیشتری دارد.

شیخ صدوق، الأمالی، ۱۳۷۶ش، ص۴۳۲-۴۳۱

در روایات اهل‌بیت(ع) آدابی برای عیادت ذکر شده که برخی از آن‌ها عبارتند از:

  • دلداری دادن به بیمار[۲۰]
  • هدیه بردن برای بیمار[۲۱]
  • اطعام بیمار از آنچه دوست دارد[۲۲]
  • کوتاه کردن زمان ملاقات[۲۳]
  • برطرف‌کردن نیاز بیمار[۲۴]
  • اظهار محبت به بیمار[۲۵]
  • تشکر آهسته از خداوند به جهت عدم ابتلا به آن بیماری[۲۶]

تک‌نگاری

برخی آثار علمی چاپ شده با موضوع عیادت بیمار عبارتند از:

  • کتاب آداب عیادت، نوشته محمدباقر طاعتی از انتشارات برکت کوثر در سال ۱۳۸۶ش[۲۷] که در آن، روایات پیامبر(ص) و امامان(ع) در مورد عیادت بیمار گردآوری شده است.[۲۸]
  • کتاب آداب عیادت از مریض، نوشته محمدجواد نوری و دیگران از انتشارات عابداندیش در سال ۱۳۹۵ش[۲۹] که علاوه بر ارائه روایات پیامبر(ص) و امامان(ع) در مورد عیادت بیمار، وضعیت ایران (در مسئله عیادت از بیمار) و نیز نقش جامعه و فرهنگ عمومی در قبال افراد بیمار، نگاشته شده است.[۳۰]

پانویس

  1. ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۳۱۹.
  2. مهدوی کنی، اخلاق عملی، ۱۳۸۵ش، ص۱۹۹.
  3. نوری، مستدرک الوسائل‏، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۷۷.
  4. فقیه ایمانی، «عیادت بیمار»، ص۵۷.
  5. طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۳۷۰ش، ص۳۶۱-۳۶۰.
  6. قمی، اخلاق و آداب، ۱۳۸۹ش، ص۳۷۶.
  7. طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۳۷۰ش، ص۱۹ و ۳۶۱؛ ابن اشعث، الجعفريات (الاشعثيات)، بی‌تا، ص۱۵۹؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۳۹، ص۱۱۴.
  8. نوری، مستدرک الوسائل‏، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۸۰؛ مجلسی، جلاء العیون، بی‌تا، ج۲، ص۴۶۰؛ مجلسی، بحارالانوار،۱۴۰۳ق، ج۴۴، ص۱۸۹.
  9. مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۴، ص۲۳۶؛ قشیری نیشابوری، صحیح مسلم، بی‌تا، ج۴، ص۱۷۰۴.
  10. کلینی، الکافی، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۱۶۹.
  11. بانوان مسلمان در بریتانیا، گروه داوطلبان «عیادت از بیماران» تشکیل دادند، تاریخ درج مطلب: ۲۲ آبان، ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۰۸ مهر، ۱۴۰۲ش.
  12. جوانان مسلمان، به عیادت بیماران آمریکایی رفتند، تاریخ درج مطلب: ۰۱ شهریور، ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۰۸ مهر، ۱۴۰۲ش.
  13. وزیر بهداشت: امیدوارم مردم دنیا فرهنگ عیادت از بیمار را ایرانی‌ها یاد بگیرند ، تاریخ درج مطلب: ۱۰ آذر، ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۰۵ مهر، ۱۴۰۲ش.
  14. طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۳۷۰ش، ص۳۶۱-۳۶۰.
  15. قمی، اخلاق و آداب، ۱۳۸۹ش، ص۳۷۶.
  16. قمی، اخلاق و آداب، ۱۳۸۹ش، ص۳۷۶.
  17. شریف رضی، المجازات النبویة، ۱۳۸۰ش، ص۳۴۴-۳۴۳.
  18. طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۳۷۰ش، ص۳۶۱.
  19. شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۴۰.
  20. مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۱، ص۲۲۴.
  21. کلینی، الکافی، ۱۳۹۲ش، ج۳، ص۱۱۸.
  22. متقی هندی، کنز العمال، ۱۴۰۱ق، ج۹، ص۹۷.
  23. حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۶۴۲.
  24. شیخ صدوق، الأمالی، ۱۳۷۶ش، ص۴۳۲-۴۳۱.
  25. فیض کاشانی، الوافی، ۱۴۰۶ق، ج۲۴، ص۲۲۱؛ ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۳، ص۷.
  26. طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۳۷۰ش، ص۳۵۹.
  27. طاعتی، آداب عیادت، ۱۳۸۶ش، شناسنامه کتاب.
  28. طاعتی، آداب عیادت، ۱۳۸۶ش، فهرست کتاب.
  29. نوری، محمدجواد و دیگران، آداب عیادت از مریض، ۱۳۹۵ش، شناسنامه کتاب.
  30. نوری، محمدجواد و دیگران، آداب عیادت از مریض، ۱۳۹۵ش، فهرست کتاب.

منابع

  • جوانان مسلمان، به عیادت بیماران آمریکایی رفتند، سایت خبرگزاری ابنا.
  • وزیر بهداشت: امیدوارم مردم دنیا فرهنگ عیادت از بیمار را ایرانی‌ها یاد بگیرند ، سایت دیدبان ایران.
  • بانوان مسلمان در بریتانیا، گروه داوطلبان «عیادت از بیماران» تشکیل دادند، سایت حوزه نیوز.
  • ابن اشعث، محمد بن محمد، الجعفريات (الأشعثيات)، تهران، کتابخانه جدید نینوا، بی‌تا.
  • ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۵ق.
  • ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دارالفكر - دار صادر، ۱۴۱۴ق.
  • حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، تهران، اسلامیه، ۱۴۰۳ق.
  • ذهبی، شمس الدین، میزان الاعتدال، بیروت، دار المعرفة، ۱۳۸۲ق.
  • شیخ صدوق، محمد بن علی، الامالی، تهران، کتابچی، ۱۳۷۶ش.
  • شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۳ق.
  • طاعتی، محمدباقر، آداب عیادت، همدان، برکت کوثر، ۱۳۸۶ش.
  • طبرسی، فضل بن حسن، مکارم الاخلاق، قم، الشریف الرضی، ۱۳۷۰ش.
  • فیض کاشانی، محمدمحسن، الوافی، اصفهان، كتابخانه امام اميرالمؤمنين على(ع)، ۱۴۰۶ق.
  • قشیری نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، بی‌تا.
  • قمی، شیخ عباس، اخلاق و آداب، قم، نور مطاف، ۱۳۸۹ش.
  • کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، اسلامیه، ۱۳۹۲ش.
  • متقی هندی، علی بن حسام‌الدین، کنز العمال، بیروت، الرسالة، ۱۴۰۱ق.
  • مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، الوفاء، ۱۴۰۳ق.
  • مجلسی، محمدباقر، جلاء العیون، تهران، اسلامیه، بی‌تا.
  • محمد بن حسین، شریف رضی، المجازات النبویة، قم، مؤسسه دارالحديث، قم، ۱۳۸۰ش.
  • مهدوی کنی، محمدرضا، اخلاق عملی، قم، مسجد جمکران، ۱۳۸۵ش.
  • نوری، حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل‏، قم، آل‌البیت، ۱۴۰۸ق.
  • نوری، محمدجواد و دیگران، آداب عیادت از مریض، قم، عابداندیش، ۱۳۹۵ش.