کاربر:M.jannesari/صفحه تمرین
 | |
| اطلاعات | |
|---|---|
| نام کامل | جُرْج حَنا شُکُّور |
| لقب | امیرالشعرای عرب، شاعر عشق و حماسه |
| زمینه فعالیت | شعر و تاریخ |
| ملیت | لبنان |
| محل زندگی | جُبَیل، بیروت |
| محل دفن | جُبَیل |
| مذهب | ارتدکس با گرایش و علاقه به اهل بیت (ع) |
| کتاب‌ها | ملحمة الحسین (ع)، ملحمة الامام علی (ع)، ملحمة الرسول، وحدها القمر |
| تحصیلات | کارشناسی ادبیات عرب |
جُرْج حَنا شُکُّور (متولد ۳ آوریل ۱۹۳۵م) ادیب و شاعر لبنانی است. علی‌رغم اعتقاد به مسیحیت، سه دیوان به نام‌های «ملْحَمَة الحسین (ع)»، «ملحمة الامام علی (ع)» و «ملْحَمَة الرسول (ص)» پیرامون شخصیت و سیرهٔ پیشوایان اسلامی، از او به جای مانده است. بیشتر سروده‌های او عاطفی است اما از جمله شاعران حوزهٔ ادبیات پایداری و مقاومت هم محسوب می‌شود و از همین رو به «شاعر عشق و حماسه» ملقّب شده است. موضوع دفاع از لبنان و فلسطین در برابر حملات اسرائیل یکی از موضوعات اصلی سروده‌های اوست. وی در تاریخ ۳ سپتامبر ۲۰۲۴م درگذشت.
زندگی‌نامه
او زادهٔ روستای شیخان، واقع در منطقهٔ جُبَیل است.[۱] در خانواده ای مسیحی چشم به جهان گشود و دوران کودکی و نوجوانی خود را با شناخت آموزه‌های مسیحیت گذراند.[۲] از آغاز نوجوانی و در هفده سالگی شروع به سرودن نمود.[۳] شکور در نوجوانی به حضرت حسین (ع) و حضرت علی (ع) به طوری علاقمند شد که به گفتهٔ خودش در جوانی در جمع مردم روستا نهج البلاغه می‌خوانده است.[۴]
شکور مدرک کارشناسی رشته ادبیات عرب را از دانشگاه سن ژوزف بیروت کسب کرده و سپس به تدریس در آنجا پرداخت.[۵] از مهم‌ترین سوابقش می‌توان به ریاست انجمن زبان عربی دانشگاه الشرق الأوسط و نایب رئیسی اتحادیه ادیبان و نویسندگان عرب اشاره کرد.[۶]
وی سرانجام در تاریخ ۳ سپتامبر ۲۰۲۴م بعد از تحمل بیماری ناشی از کهولت سن در ۹۰ سالگی درگذشت و در بیروت، به خاک سپرده شد.[۷] ابیات زیر از او در بارهٔ «مرگ» در محل دفنش نقش بسته است:[۸]
ترجمه: «با ما در قبرمان مهربان و دلسوز باش، در زیر خاک چقدر تاریک است! طول و عرض (گستره‌ی) کشورها نمی‌تواند ما را در خود جای دهد، چگونه می‌توانیم در تاریکی و افسردگی زندگی کنیم؟! من در یاد و شعر و کردار و دلهای یارانم جاودانه‌ام. این است قانون زندگی: مرگ سپس رستاخیز در بهشت عطرها!»[۹]
زندگی هنری
شکور نخستین مجموعه شعرش را در ۳۷ سالگی به نام «وحدها القمر» (تنها او ماه است) با مقدمه‌ای ستایش‌آمیز از «اخطل صغیر» منتشر کرد.[۱۰] از او این کتب به چاپ رسیده‌اند: وحدها القمر، تصحیح دیوان احمد شوقی، تصحیح دیوان سعید عقل، زهرة الجمالیا، مرآة میرا، ملحمة الحسین (ع)، ملحمة الامام علی (ع)، ملحمة الرسول (ص)، احمد الصافی النجفی؛ شاعر التشرد و التمرد.[۱۱]
از مهم‌ترین آثار او سه اثر دربارهٔ شخصیت پیشوایان دین اسلام و تشیع است.[۱۲] در سال ۱۹۷۱م شکور در سه گانهٔ «ملحمة الحسین (ع)»، «ملحمة الامام علی (ع)» و «ملحمة الرسول (ص)» زندگانی و سیرهٔ امام حسین (ع)، امام علی (ع) و حضرت محمد (ص) را به نظم کشیده است.[۱۳]
ملحمة در لغت یعنی گوشت گرداندن و بمعنی کشتار شدید است.[۱۴] در اصطلاح شعرا بمعنای روایت حماسه و داستانی قهرمانانه است که زندگی قهرمان در آن روایت می‌شود.[۱۵] هر ملحمة قهرمانی دارد که «نبی الملحمة» نام گرفته و الگوی والای انسانی ای است که ارزش‌ها را اقامه کرده است.[۱۶]
او قصیدهٔ «شذی الشیراز» (بوی خوش شیراز) را در وصف سعدی و حافظ سروده و به فرهنگ و ادب ایرانی علاقمند بوده است.[۱۷]
اخطل صغیر، شاعر نامدار لبنانی برراین باور است که زبان اسرار خود را به جرج شکور نوشانده و شعر او اصالت و تازگی را با هم دارد.[۱۸]
ملحمة الرسول (ص)
بسیاری از زندگی‌نامه‌های مربوط با پیامبر را خواندم؛ ازجمله کتاب محمد حسنین هیکل (اندیشمند مصری) با عنوان حیاة محمد. آنچه در این کتاب برای من ناخوشایند بود، نادیده گرفتن واقعه غدیر است؛ واقعه‌ای که من آن را روز ولایت یا روز وصیت می‌نامم.[۱۹]
جورج شکور تنها شاعر مسیحی و غیرمسلمانی دانسته شده که به روایت زندگی پیامبر اسلام (ص) پرداخته است.[۲۰] دیوان ملحمة الرسول او حاوی ۱۱۰۰ بیت و ۶۷ قصیده در بیان مهم‌ترین رخدادهای زندگانی پیامبر اکرم (ص) و سیرهٔ ایشان است.[۲۱] وی بر این باور است که نادیده گرفته شدن واقعه غدیر در نتیجه تعصب مذهبی برخی نویسندگان انجام شده است.[۲۲]
ملحمة الحسین (ع)
قهرمان یا نبی الملحمة شکور در ملحمة الحسین (ع)، امام حسین (ع) بوده و او در ۸۰ بیت تاریخ زندگانی ایشان را به نظم کشیده است.[۲۳] وی در انتها زمان حال را به گذشته ارتباط داده و بنا بر زندگانی امام حسین (ع) درس مقاومت و پایداری را راه نجات لبنان و فلسطین دانسته و قایل است که امام حسین (ع) با مرگ وارد میدان شد و از مرگ نهراسید و با شهادت خود زندگی را به شهدای بعد خود هدیه کرد.[۲۴] اشعار ملحمة الحسین حاوی درون مایه‌های هدایت گری، پایداری، شهادت طلبی، جهاد و شجاعت و فداکاری هستند.[۲۵]
این کتاب با ابیات زیر آغاز می‌شود که بیانگر نگاه کلی شاعر نسبت به واقعه کربلا و شهادت امام حسین (ع) می‌باشد:[۲۶]
ترجمه: «در باطن انسان خونی وجود دارد که شعله می‌گیرد هروقت حق سر بریده شود و ذبح کنندگان کافر باشند. خون حسین سخاوتمندانه در قربانگاهش جاری می‌شود اما خون او ضایع نشد و هدر نرفت، بلکه انواری برای هدایت از آن ساطع شد.»[۲۷]
اعتقاد به وحدت اسلام و مسیحیت
شکور بر این باور است که تفاوت میان اسلام و مسیحیت بسیار اندک اما فصول مشترک میان این دو دین بسیار فراوان است. شکور به موضع‌گیری‌ها و نقش مسیحیان در برخی رخدادهای تاریخ اسلام ازجمله هشدار «بحیرا السریانی» به امام علی (ع) نسبت به خطراتی که یهودیان علیه پیامبر (ص) در تدارک دارند؛ اشاره می‌کند تا نشان دهد مسیحیت و اسلام ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند.[۲۸]
او ویژگی شهادت طلبی را مشترک میان مسیح(ع) و امام حسین (ع) می‌داند.[۲۹]
«من شخصاً دوست دارم که حق به مقابله با باطل برخیزد و خون در برابر شمشیر قامت علم کند. امام حسین (ع) مانند مسیح (ع) مرگ را ترجیح داده و حیات را به پسینیان خود هدیه داد».[۳۰]
وی عقیده دارد که حضرت محمد (ص)، امام حسین (ع) و امام علی (ع) شخصیت‌هایی غیرمنحصر برای یک قشر و دین خاص و سرمایه‌هایی برای تمام بشریت هستند.[۳۱]
این شاعر مسیحی، آخرین دیوان شعری خود را به تمام جوامع بشری تقدیم و به ذکر عبارت «إلی البشریة جمعاء» (تقدیم به تمام بشریت) اکتفا کرده است.[۳۲] همچنین تأکید می‌کند که ارزش‌های اسلامی، همچون مهر و محبت و عدالت و ایمان برای تمامی بشریت قابل تعمیم است. شکور انسان را پیش از ادیان خلق شده می‌داند. قائل است که برایش به عنوان یک انسان، تمام جهان وطن واحد است و در قلبش حد و مرزی وجود ندارد چراکه جدال حق و باطل مرزبردار نیست. ادعا دارد از حسین (ع)، رسول خدا (ص)، مسیح (ع)، حضرت مریم (س) و از هر انسانی که شایستگی بیشتری برای سرودن اشعار داشته باشد، می‌سراید؛ اما اینهایی که برایشان شعر سروده است جاودانه‌اند؛ تأثیرگذارند و هرجا ارزشی به پا شود آنان حاضرند.[۳۳]
سعید عقل، شاعر نامدار لبنانی، پس از انتشار اشعار او در مدح پیشوایان تشیع
او را شیعه خطاب کرد و شکور در پاسخ او هدف خود را دفاع از فضیلت‌ها و ارزش‌های اخلاقی معرفی می‌کند که در این راه ابایی از این ندارد که شیعه خطاب شود.[۳۴]
مواضع سیاسی
شکور در کاخ یونسکوی بیروت از عملکرد محور مقاومت با منطق حسینی و عاشورایی دفاع کرده و ملتی که حق را شناخت و فهمید که بالاخره می‌میرد و در راه حق کشته شد را ملت پیروز دانسته است.[۳۵]
او مقاومت را نه تنها سلاح که اندیشه، شعر و فعالیت‌های فرهنگی می‌داند و بر این باور است که امام حسین(ع) جد مقاومت در لبنان است و مقاومت لبنان ریشه در نهضت امام حسین دارد.[۳۶]
ما از ایران نمی‌ترسیم و در برابر کسانی که ما را از ولایت فقیه می‌ترسانند می‌گوییم جمهوری اسلامی ایران در پی مسلمان کردن هیچ غیر مسلمانی در لبنان نبوده است.[۳۷]
او در رابطه با نظام جمهوری اسلامی ایران قائل است که این نظام یک جمهوری با پشتوانه تمدنی و پشتیبان رفع ستم از ملت‌های ستمدیده و تحت اشغال ـ همچون لبنان و فلسطین ـ است.[۳۸]
پانویس
- ↑ زائری، پدر، پسر، روح القدس، ۱۳۸۹ش، ص۱۱۵
- ↑ زائری، پدر، پسر، روح القدس، ۱۳۸۹ش، ص۱۱۵
- ↑ جمعی از نویسندگان، معجم البابطین، ۲۰۰۲م، ج۱، ص۷۱۴
- ↑ خامه یار، جورج شکور؛ از حماسه حسین تا حماسه پیامبر، ایرنا
- ↑ زائری، پدر، پسر، روح القدس، ۱۳۸۹م، ص۱۱۵
- ↑ زائری، پدر، پسر، روح القدس، ۱۳۸۹م، ص۱۱۵
- ↑ شریعتمدار، جرج شکور تنها شاعر مسیحی روایتگر زندگی پیامبر (ص) بود، خبرگزاری اهل البیت (ابنا)
- ↑ شریعتمدار، جرج شکور تنها شاعر مسیحی روایتگر زندگی پیامبر (ص) بود، خبرگزاری اهل البیت (ابنا)
- ↑ شریعتمدار، جرج شکور تنها شاعر مسیحی روایتگر زندگی پیامبر (ص) بود، خبرگزاری اهل البیت (ابنا)
- ↑ جمعی از نویسندگان، معجم البابطین، ۲۰۰۲م، ج۱، ص۷۱۴
- ↑ جمعی از نویسندگان، معجم البابطین، ۲۰۰۲م، ج۱، ص ۷۱۴–۷۳۰
- ↑ جمعی از نویسندگان، معجم البابطین، ۲۰۰۲م، ج۱، ص۷۱۴
- ↑ جمعی از نویسندگان، معجم البابطین، ۲۰۰۲م، ج۱، ص۷۱۴
- ↑ ابن منظور، لسان العرب، بی‌تا، ذیل واژه لحم
- ↑ بقاعی، الانواع العربیة، ۱۴۰۵ق، ص ۲۲۴
- ↑ ذنون، جلجامش الانسان و الخلود، ۱۹۹۶ق، ص ۲۰۹
- ↑ زائری، پدر، پسر، روح القدس، ۱۳۸۹م، ص ۱۸۰
- ↑ خامه یار، جورج شکور؛ از حماسه حسین تا حماسه پیامبر، ایرنا
- ↑ خامه یار، جورج شکور؛ از حماسه حسین تا حماسه پیامبر، ایرنا
- ↑ شریعتمدار، جرج شکور تنها شاعر مسیحی روایتگر زندگی پیامبر (ص) بود، خبرگزاری اهل البیت (ابنا)
- ↑ خامه یار، جورج شکور؛ از حماسه حسین تا حماسه پیامبر، ایرنا
- ↑ خامه یار، جورج شکور؛ از حماسه حسین تا حماسه پیامبر، ایرنا
- ↑ شکور، ملحمة الحسین، ۲۰۰۳م، ص ۸
- ↑ حاجی زاده، مطلبی، بررسی ادبی ملحمه کربلای سعید عسیلی و ملحمه الحسین جرج شکور دو شاعر معاصر لبنان، ص ۱۶
- ↑ اصطهباناتی، اصلانی، احمدیان، درون مایه‌های ادبیات پایداری در شعر جرج شکور با تکیه بر «حماسه حسینی»، ص ۳۷۲
- ↑ شکور، ملحمة الحسین، ۲۰۰۳م، ص۷
- ↑ حاجی زاده، مطلبی، بررسی ادبی ملحمه کربلای سعید عسیلی و ملحمه الحسین جرج شکور دو شاعر معاصر لبنان، ص ۱۷
- ↑ خامه یار، جورج شکور؛ از حماسه حسین تا حماسه پیامبر، ایرنا
- ↑ خامه یار، جورج شکور؛ از حماسه حسین تا حماسه پیامبر، ایرنا
- ↑ خامه یار، جورج شکور؛ از حماسه حسین تا حماسه پیامبر، ایرنا
- ↑ خامه یار، جورج شکور؛ از حماسه حسین تا حماسه پیامبر، ایرنا
- ↑ خامه یار، جورج شکور؛ از حماسه حسین تا حماسه پیامبر، ایرنا
- ↑ خامه یار، جورج شکور؛ از حماسه حسین تا حماسه پیامبر، ایرنا
- ↑ خامه یار، جورج شکور؛ از حماسه حسین تا حماسه پیامبر، ایرنا
- ↑ خامه یار، جورج شکور؛ از حماسه حسین تا حماسه پیامبر، ایرنا
- ↑ خامه یار، جورج شکور؛ از حماسه حسین تا حماسه پیامبر، ایرنا
- ↑ خامه یار، جورج شکور؛ از حماسه حسین تا حماسه پیامبر، ایرنا
- ↑ خامه یار، جورج شکور؛ از حماسه حسین تا حماسه پیامبر، ایرنا
منابع
- ابن منظور، محمد، لسان العرب، بیروت، دار صادر، بی‌تا
- بقاعی، شفیق، الانواع العربیة، بیروت، مؤسسه عزالدین، ۱۴۰۵ق
- جمعی از نویسندگان، معجم البابطین: للشعراء العرب المعاصرین، ریاض، مؤسسة جائزة عبدالعزیز سعود البابطین للابداع الشعری، ۲۰۰۲م
- حاجی زاده، مهین، مطلبی، حکیمه، بررسی ادبی ملحمه کربلای سعید عسیلی و ملحمه الحسین جرج شکور دو شاعر معاصر لبنان، فصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی، شماره سوم، سال دوم، ۱۳۹۶ش
- خامه یار، عباس، جرج شکور؛ از حماسه حسین تا حماسه پیامبر، سایت ایرنا، ۳ آبان ۱۴۰۰ش، ۱۹ شهریور ۱۴۰۳ش پیوند
- ذنون، عبدالحکیم، جلجامش الانسان و الخلود، بیروت، مؤسسه المنارة، ۱۹۹۶ق
- زائری، محمدرضا، پدر، پسر، روح القدس: تجلی عشق علوی و شور حسینی در آثار شاعران و نویسندگان مسیحی، قم، خیمه، چاپ دوم، ۱۳۸۹ش
- شریعتمدار، بی‌نا، جرج شکور تنها شاعر مسیحی روایتگر زندگی پیامبر (ص) بود، ابنا، ۱۷ شهریور ۱۴۰۳ش، ۱۹ شهریور ۱۴۰۳ش پیوند
- شکور، جرج، ملحمة الحسین (ع)، بیروت، شرکت ساب انترناسیونال، چاپ اول، ۲۰۰۳م
- یاری اصطهباناتی، علی‌اصغر، اصلانی، اصغر، احمدیان، حمید، درون مایه‌های ادبیات پایداری در شعر جرج شکور با تکیه بر «حماسه حسینی»، نشریه ادبیات پایداری دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه باهنر کرمان، شماره هفدهم، سال نهم، ۱۳۹۶ش