پرش به محتوا

عالم امر: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی شیعه
P.motahari (بحث | مشارکت‌ها)
جز موافقان و مخالفان: ویرایش صوری
P.motahari (بحث | مشارکت‌ها)
جز ویرایش سرشناسه
خط ۱: خط ۱:
'''عالَم اَمْر'''، چنانکه در آثار عرفانی آمده است، در مقابل عالَم خلق، جهانی است که با حواس پنج‌گانه درک‌شدنی نیست؛ بر خلاف عالم خَلق که با این حواس درک می‌شود. ریشه اعتقاد به جهان امر را در عبارت «أَلَا  لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ»، از [[آیه]] ۵۴ [[سوره اعراف]] دانسته‌اند. با این حال، [[علامه طباطبایی]] در [[تفسیر المیزان]]، خلق و امر در آیه مذکور را نه به معنای دو جهان مستقل، بلکه به معنای قدرت آفرینش خداوند و فرمان خداوند معرفی کرده است.
'''عالَم اَمْر'''، اصطلاحی است در کلام برخی عارفان، به‌معنای جهانی که با حواس پنج‌گانه درک‌شدنی نیست. عالم امر در مقابل عالَم خَلق قرار دارد که با این حواس درک می‌شود. ریشه اعتقاد به جهان امر را در عبارت «أَلَا  لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ»، از [[آیه]] ۵۴ [[سوره اعراف]] دانسته‌اند. با این حال، [[علامه طباطبایی]] در [[تفسیر المیزان]]، خلق و امر در آیه مذکور را نه به‌معنای دو جهان مستقل، بلکه به معنای قدرت آفرینش خداوند و فرمان خداوند معرفی کرده است.


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==

نسخهٔ ‏۲۱ مهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۲۱:۳۰

عالَم اَمْر، اصطلاحی است در کلام برخی عارفان، به‌معنای جهانی که با حواس پنج‌گانه درک‌شدنی نیست. عالم امر در مقابل عالَم خَلق قرار دارد که با این حواس درک می‌شود. ریشه اعتقاد به جهان امر را در عبارت «أَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ»، از آیه ۵۴ سوره اعراف دانسته‌اند. با این حال، علامه طباطبایی در تفسیر المیزان، خلق و امر در آیه مذکور را نه به‌معنای دو جهان مستقل، بلکه به معنای قدرت آفرینش خداوند و فرمان خداوند معرفی کرده است.

مفهوم‌شناسی

عالَم امر، جهانی است که بر خلاف عالم خلق، از محسوسات نیست و با حواس پنجگانه درک نمی‌شود.[۱] بنابر نظر ملاصدرا، فیلسوف شیعه قرن یازدهم قمری، خداوند جهان‌های متعددی آفریده است که همه آنها در دو عالَم خلاصه می‌شود: عالم خلق و عالم امر. او عالم خلق را همان دنیا و عالم امر را عالم مُجَّردات دانسته و گفته است این عالم تنها با حواس باطنی درک می‌شود.[۲]

به باور ملاهادی سبزواری، عارفان اصطلاح عالم امر را از آیه ۵۴ سوره اعراف[۳] اقتباس کرده‌اند.[۴] در کتاب حجت التفاسیر، ذیل آیه ۸۵ سوره اِسراء، از دو عالم خلق و امر سخن گفته شده که براساس آن، بدن انسان نمونه‌ای از عالم خلق، و روح او نمونه‌ای از عالم امر دانسته شده است.[۵]

ویژگی‌ها

به‌گفته ناصر مکارم شیرازی، از مفسران معاصر، برخلاف عالم خلق که تحقق موجودات در آن به‌صورت تدریجی صورت می‌گیرد، در عالم امر، موجودات به‌صورت آنی تحقق پیدا می‌کنند.[۶] مکارم شیرازی، این نظر خود را به آیه ۸۲ سوره یس متکی می‌داند که براساس آن، هرگاه خداوند چیزی را اراده کند، همین‌که امر کند، آن چیز موجود می‌شود.[۷]

در عالم امر، موجودات به‌صرف اراده الهی و امر او و بدون نیاز به فراهم‌شدن شرایط مادی مانند زمان و مکان به‌وجود می‌آیند؛ برخلاف عالم خلق که برای تحقق موجودی در آن، باید شرایط خاص مادی وجود داشته باشد.[۸]

موافقان و مخالفان

برخی از فلاسفه مسلمان از وجود عالم امر در مقابل عالم خلق سخن گفته‌اند.[۹] فیض کاشانی هم در کتاب الصافی در تفسیر عبارت «لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ»،[۱۰] تفاوت عالم خلق و امر را بیان کردهه است.[۱۱]

با این حال، چنان‌که در [[تفسیر نمونه] آمده است، قرآن کریم، واژه امر را برای عالم ماده نیز به‌کار برده است؛ برای نمونه در آیه ۵۴ سوره اعراف که مستند اصلی عالم خلق است، خورشید و ماه و ستارگان، تحت امر خدا دانسته شده‌اند.[۱۲] علامه طباطبایی هم در تفسیر المیزان در تفسیر آیه مذکور‌، از وجود چنین جهانی سخن نگفته و تنها تفاوت‌های خلق، یعنی آفرینش خداوند و امر، یعنی فرمان خداوند را بیان کرده است.[۱۳]

جستارهای وابسته

پانویس

الگوی پانویس غیرفعال شده است. لطفا از الگوی پانوشت استفاده شود

منابع

  • قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند.
  • انصاری شیرازی، یحیی، دروس شرح منظومه حکیم متأله حاج ملاهادی سبزواری، ج۲، قم، مؤسسه بوستان کتاب، ۱۳۸۷ش.
  • بلاغی، سیدعبدالحجت، حجة التفاسیر و بلاغ الإکسیر، قم، انتشارات حکمت، ۱۳۸۶ق.
  • بهشتی، سید محمد، «تأملی بر عالم خلق و عالم امر»، در مجله گلستان قرآن، ش۸۸، آبان ۱۳۸۰ش.
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
  • فیض کاشانی، ملا محسن، تفسیر الصافی، تهران، انتشارات الصدر، ۱۴۱۵ق.
  • کلانتری، ابراهیم و حمرا علوی، «چیستی عالم امر در آیات قرآن کریم»، در مجله پژوهش‌های قرآن و حدیث، ش۱، بهار و تابستان ۱۳۹۲ش.
  • مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران،‌ دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.


  1. بلاغی، حجة التفاسیر، ۱۳۸۶ق، ج۴، ص۸۴.
  2. کلانتری، «چیستی عالم امر در آیات قرآن کریم»، ص۱۵۰.
  3. أَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ؛ آگاه باش که [عالم‌] خلق و امر از آن اوست (ترجمه فولادوند).
  4. انصاری شیرازی، دروس شرح منظومه، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۳۳۵.
  5. بلاغی، حجة التفاسیر، ۱۳۸۶ق، ج۴، ص۸۴.
  6. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۶، ص۲۰۷.
  7. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۶، ص۲۰۷.
  8. بهشتی، «تأملی بر عالم خلق و عالم امر»، ص۱۷.
  9. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۶، ص۲۰۷.
  10. سوره اعراف، آیه ۵۴.
  11. فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۲۰۵.
  12. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۶، ص۲۰۷.
  13. طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۱۵۰-۱۵۳.