محمد کاشانی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | آخوند ملا محمد کاشانی |
| تاریخ تولد | ۱۲۱۳ (شمسی) ۱۲۴۹ (قمری) |
| تاریخ وفات | ۱۱ تیر ۱۲۹۴ش• ۲۰ شعبان ۱۳۳۳ق |
| محل دفن | تخت فولاد اصفهان |
| شهر وفات | اصفهان |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | محمدرضا قمشه‌ای • ملاحسن نوری عبدالجواد خراسانی |
| شاگردان | سید ابوالحسن اصفهانی •سیدحسن مدرس حاج آقا رحیم ارباب |
آخوند ملا محمد کاشانی، معروف به آخوند کاشی (۱۲۴۹-۱۳۳۳ق) از مدرّسان و مروّجان فلسفۀ ملاصدرا در قرن سیزدهم قمری در اصفهان.
آخوند کاشی نزد عالمانی چون آقا محمدرضا قمشه‌ای، ملاحسن نوری و ملا عبدالجواد خراسانی شاگردی کرد و خود نیز شاگردانی چون سید ابوالحسن اصفهانی، سید حسن مدرس و حاج آقا رحیم ارباب تربیت نمود. وی علاوه بر فلسفه در ریاضیات، نجوم، هیئت، فقه و عرفان نیز تبحر داشت. او فلسفه را با عرفان در می‌آمیخت و از وی کراماتی نیز گزارش شده است.
زندگی‌نامه
از زندگی آخوند کاشی اطلاع چندانی در دست نیست. او همواره از دنیا گریزان بود و تا آخر عمر ازدواج نکرد و مجرد ماند.[۱] در منابع به تاریخ ولادت او اشاره‌ای نشده، اما چون وی در شعبان ۱۳۳۳ در ۸۴ سالگی درگذشته[۲] احتمالا در حدود ۱۲۴۹ق به دنیا آمده باشد.
در احوالات آخوند کاشی نقل شده است که او عارفی بود که نحوه عبادات، ریاضتها و مجاهداتش بی‌نظیر بود به نحوی که گاهی در حال نماز لرزه بر اندامش می‌افتاد و غش می‌کرد و گاهی نیز در نماز آنقدر از خود بی‌خود می‌شد که نمازش چهار ساعت طول می‌کشید. همچنین در مورد ایشان نقل شده است که متصف به عفت نفس، صبر و توکل کامل به حق بود. برخی نیز نقل کرده‌اند که او چشم برزخی داشت و فوتش را خودش پیش بینی کرده بود.[۳]
آقا نجفی قوچانی، حاج آقا رحیم ارباب و برخی دیگر از علما در شرح احوال آخوند کاشی نقل کرده‌اند که «هر نیمه‌شب نمازی چنان با سوز و گداز می‌خواند و بدنش به لرزه می‌افتاد که از بیرون حجره صدای حرکت استخوان‌هایش احساس می‌شد.»[۴]
فعالیت علمی
آخوند کاشی در ۱۲۸۶ق از کاشان به اصفهان رفت و در مدرسه جده کوچک به‌صورت مجردی اقامت گزید.[۵] وی در اواخر عمر به مدرسه صدر بازار رفت و در آنجا به تعلیم پرداخت.[۶]
کاشانی علاوه بر فلسفه در ریاضیات و نجوم و هیئت و فقه نیز تبحر داشت.[۷]
او معاصر جهانگیرخان قشقایی بود و هر دو در مدرسۀ صدر به تدریس فلسفه اشتغال داشتند و حضورشان موجب رونق فلسفه در حوزه فلسفی اصفهان و رواج فلسفه ملاصدرا گردید، به نحوی که طلاب از شهرها ایران و دیگر کشورها در حلقۀ درس آن دو حاضر می‌شدند.[۸]
کاشانی اهل عرفان بود و فلسفه را با عرفان در می‌آمیخت. کراماتی از او نیز گزارش شده است.[۹]
استادان
شاگردان
- سید ابوالحسن اصفهانی
- اسداللّه ایزد گشسب گلپایگانی
- سید جمال‌الدین گلپایگانی
- آقا نجفی قوچانی
- میرزا حسن‌خان جابری انصاری
- سید حسن قوچانی
- سید حسن مشکان طبسی
- سیدحسن مدرس
- میرزا علی آقا شیرازی
- محمد حکیم گنابادی
- محمد حسن بیچاره بیدختی
- حسنعلی نخودکی اصفهانی
- میرزا محمدعلی لاریجانی
- محمدهادی فرزانه قمشه‌ای
- شیخ محمد حکیم خراسانی
- میرزا ابوالقاسم محمد نصیر شیرازی
- سید محمد رضا خراسانی
- سید محمد کاظم عصار
- حاج آقا رحیم ارباب اصفهانی که شاگرد خاص وی بود.[۱۱]
آرامگاه و بزرگداشت
آخوند کاشی در شنبه ۲۰ شعبان ۱۳۳۳ق در ۸۴ سالگی در اصفهان درگذشت.[۱۲] و در تخت فولاد به خاک سپرده شد. در سال ۱۳۹۱ش در مشهد اردهال کاشان کنگره‌ای در بزرگداشت او برگزار گردید و از کتاب‌های «طایر قدسی» شرحی بر احوال علامه آخوند ملامحمد کاشانی اثر حسین جمشیدی و «همنوا با قدسیان» مجموعه مقالات درباره شخصیت او نوشته افشین عاطفی رونمایی شد.[۱۳]
پانویس
- ↑ سعادت پرور، پاسداران حریم عشق، ۱۳۸۸ش، ج۸، ص۲۷۳.
- ↑ نک: مهدوی، تذکره القبور، ص۷.
- ↑ سعادت پرور، پاسداران حریم عشق، ۱۳۸۸ش، ج۸، ص۲۷۳-۲۷۵.
- ↑ مختاری، سیمای فرزانگان، ۱۳۷۱ش، ص۲۲۵-۲۲۶.
- ↑ آقابزرگ طهرانی، طبقات: نقباء، قسم۵، ص۱۴۶
- ↑ صدوقی سها، تحریر ثانی تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ص۴۱۲.
- ↑ کتابی، رجال اصفهان، ج۱، ص۴۰۱-۴۰۲.
- ↑ همایی، دو رساله در فلسفه اسلامی، ص۱۵،۱۸؛ قرقانی، جهانگیرخان قشقایی، ص۵۴۱؛ کتابی، رجال اصفهان، ج۱، ص۴۰۱.
- ↑ صدوقی‌سها، تحریر ثانی تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ص۴۱۲-۴۱۴؛ کتابی، رجال اصفهان، ج۱، ص۴۰۰.
- ↑ معلم حبیب‌آبادی، ج۷، ص۲۳۵۵؛ صدوقی‌سها، تحریر ثانی تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ص۴۱۱.
- ↑ صدوقی‌سها، تحریر ثانی تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ص۴۱۴۴۲۰.
- ↑ نک: مهدوی، تذکره القبور، ص۷.
- ↑ کنگره ملامحمد آخوند کاشی در مشهد اردهال برگزار شد.، آستان مقدس حضرت سلطان علی بن امام محمد باقر علیه السلام.
منابع
- آقا بزرگ طهرانی، طبقات: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، مشهد، قسم ۱۴، ۱۴۰۴ق، قسم۵، چاپ محمد طباطبائی بهبهانی، ۱۳۸۸ش.
- صدوقی سها، منوچهر، تحریر ثانی تاریخ حکماء و عرفای متأخر، تهران، ۱۳۸۱ش.
- قرقانی، مهدی، جهانگیرخان قشقایی، اصفهان، ۱۳۷۱ق.
- کتابی، سید محمدباقر، رجال اصفهان، در علم و عرفان و ادب و هنر، اصفهان، ۱۳۷۵ق.
- معلم حبیب‌آبادی، میرزامحمدعلی، مکارم الآثار، اصفهان، ۱۳۷۴ق.
- مهدوی، سیدمصلح‌الدین، تذکرة القبور یا دانشمندان و بزرگان اصفهان، اصفهان، ۱۳۴۸ق.
- همائی، جلال‌الدین، دو رساله در فلسفه اسلامی، تهران، ۱۳۹۸ق.
- آستان مقدس حضرت سلطان علی بن امام محمد باقر علیه السلام؛ کنگره ملامحمد آخوند کاشی در مشهد اردهال برگزار شد؛ انتشار: ۱۳ آبان ۱۳۹۲ش، بازبینی: ۱۰ تیر ۱۳۹۶ش.