شیخ میرزا حسین بن محمد تقی بن علی محمد نوری طبرسی (۱۲۵۴-۱۳۲۰ق) معروف به محدث نوری و حاجی نوری از محدثان شیعه در قرن سیزدهم هجری بود. شهرت محدث نوری بیشتر به سبب تالیف کتاب مستدرک الوسائل و به‌ویژه کتاب فصل الخطاب فی تحریف کتاب رب الارباب است. او در کتاب اخیر کوشیده تا با استفاده از پاره‌ای روایات ثابت کند که قرآن کریم گرچه عیناً کلام الهی است و چیزی بر آن افزوده نشده و تغییر نکرده اما آیاتی از آن پیش از جمع‌آوری به دلایلی حذف شده(تحریف به نقصان) و آنچه حذف شده، نزد اهل خود محفوظ است. انتشار این کتاب، باعث دردسرهایی برای محدث نوری شد و اعتراض عالمان شیعه و سنی را برانگیخت و آثار بسیاری در رد این نظریه نوشتند.
| شناسنامه | |
|---|---|
| نام کامل | حسین بن محمد تقی بن علی محمد نوری طبرسی |
| لقب | محدث نوری، حاجی نوری |
| زادروز | ۱۸ شوال سال ۱۲۵۴ق |
| شهر تولد | نور |
| کشور تولد | ایران |
| تاریخ درگذشت | ۲۷ جمادی‌الثانی ۱۳۲۰ق |
| آرامگاه | حرم امیرالمؤمنین |
| اطلاعات علمی و مذهبی | |
| اساتید | شیخ مرتضی انصاری،میرزای شیرازی مولی محمد علی محلاتی |
| شاگردان | شیخ عباس قمی،آقا بزرگ تهرانی مولی محمد تقی قمی باوزئیری |
| تألیفات | مستدرک الوسائل، فصل الخطاب النجم الثاقب ، لؤلؤ و مرجان |
زندگینامه
محدث نوری در ۱۸ شوال سال ۱۲۵۴ق در روستای یالو از توابع شهرستان نور درایران به دنیا آمد.[۱] از همان کودکی به درس، محمدعلی محلاتی(۱۲۳۲-۱۳۰۶ق) راه یافت و بخشی از علوم دینی را فراگرفت. در آغاز جوانی به تهران سفر کرد و در درس علمای آن شهر نظیر شیخ عبدالرحیم بروجردی(د ۱۳۰۶ق) شرکت کرد و با دختر او ازدواج کرد.[۲]
نوری به سال ۱۲۷۳ق در ۱۹ سالگی عازم نجف شد. چهار سال در آن شهر ماند و پس از آن به ایران بازگشت. یک سال بیشتر نتوانست در ایران بماند و در سال ۱۲۷۸ق دوباره به عراق بازگشت و به درس عبدالحسین تهرانی مشهور به شیخ العراقین درکربلا راه یافت و بعد از آن به دنبال استاد به کاظمین سفر کرد و دو سال در آن شهر ماند.
در سال ۱۲۸۴ق به قصد زیارت امام رضا(ع) به ایران بازگشت و عازم مشهد شد. دو سال بعد در سال ۱۲۸۶ق به عراق بازگشت و پس از آن، برای دومین بار به زیارت خانه خدا رفت و بعد از بازگشت به عراق، پای درس میرزای شیرازی حاضر شد. چون میرزای شیرازی در سال ۱۲۹۱ق به سامرا مهاجرت کرد، محدث نوری نیز در سال بعد همراه دیگر استادش فتحعلی سلطان‌آبادی و خواهرزاده‌اش فضل‌الله نوری به سامرا رفت. در سال ۱۳۱۴ق. به نجف اشرف بازگشت و تا آخر عمر در آن شهر باقی ماند.[۳]
وفات
نوری در شب چهارشنبه ۲۷ جمادی‌الثانی در سال ۱۳۲۰ق در نجف درگذشت و در صحن حرم امیرالمؤمنین (ع) به خاک سپرده شد.[۴] مراتب علمی و تقوای او را عالمان دینی و شاگردانش بسیار ستوده‌اند.[۵]
احیای پیاده‌روی اربعین
در زمان شیخ انصاری سنت زیارت امام حسین(ع) با پای پیاده رواج داشت و بسیاری از بزرگان و علما با پای پیاده به زیارت کربلا می‌رفتند؛ اما مدتی بعد این سنت به فراموشی سپرده شده بود و محدث نوری این سنت را دوباره زنده کرد.[۶]
اساتید
شاگردان
- شیخ عباس قمی صاحب مفاتیح الجنان
- محمدباقر قائنی بیرجندی [۸]
- آقا بزرگ تهرانی صاحب کتاب الذریعة
- علامه شیخ علی بن ابراهیم قمی
- مولی محمد تقی قمی باوزئیری
- محمدتقی بافقی [۹]
- شیخ اسماعیل بن شیخ محمد باقر اصفهانی.[۱۰]
- میرزا جواد ملکی تبریزی
- سید ابوالقاسم دهکردی
تألیفات
حاجی نوری دارای تألیفاتی چند در موضوعات مختلف بوده که بعضی از آن‌ها به دلیل اهمیت و برخی حواشی پیرامون آن دارای شهرت گریده است.
مستدرک الوسائل
مُستَدرَکُ الوَسائل و مُستَنبَطُ المَسائل، که به طور خلاصه مستدرک خوانده می‌شود، مشهورترین تألیف محدث نوری است. این کتاب که در ۱۸ جلد منتشر شده است در بردارنده احادیثی است که به باور محدث نوری در وسائل الشیعه نیامده است. محدث نوری این کتاب را با تکیه بر ۷۵ کتاب حدیثی نوشته است.
فصل الخطاب
محدث نوری در این کتاب کوشیده است با استناد به روایات ثابت کند که قران شامل آیاتی بوده است که در قرآنِ جمع‌آوری‌شده در زمان عثمان، آن آیات نیست و نزد معصوم(ع) محفوظ است و البته ما نمی‌دانیم که آنچه حذف شده، چه بوده است و به اصطلاح، قرآن تحریف به نقصان دارد[۱۱] این کتاب واکنش‌های بسیاری را در جهان اسلام به دنبال داشت و علمای شیعه و سنی نظریه وی را نپذیرفتند.[۱۲]
تک‌نگاری
در سال ۱۳۷۸ش به مناسبت یکصدمین سال درگذشت محدث نوری کتابی با عنوان علامه محدث نوری، منتشر شد.[۱۳] محمدحسین صفاخواه و عبدالحسین طالعی این کتاب را جمع‌آوری کرده‌اند و انتشارات ابرون آن را منتشر کرده است.
این کتاب دارای هفت بخش است و به زندگینامه، خاندان، اساتید و شاگردان نوری، اجازات او، و تألیفاتش پراخته است.[۱۴] در بخش ششم تحت عنوان بخشی از سیره علمی و عملی محدث نوری داستان‌هایی از زندگی او را نقل کرده است. و در بخش هفتم نظر ۴۴ نفر از دانشمندان و مشاهیر را درباره نوری نقل کرده است.[۱۵]
پانویس
- ↑ نوری، نجم ثاقب، ج۱، ص۴۲.
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ج۶، ص۱۴۴.
- ↑ نوری، نجم ثاقب، ج۱، ص۴۲
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ج۶، ص۱۴۳.
- ↑ نوری، نجم ثاقب، ج ۱، ص۲۴ - ۲۶.
- ↑ زندگینامه میرزا حسین نوری، سایت بلاغ.
- ↑ امین،اعیان الشیعه ج۶، ص۱۴۴.
- ↑ رحمان‌ستایش، مقاله معرفی کتاب «الفوائد الرجالیه».
- ↑ جمعی از مؤلفان٬ گلشن ابرار٬ ۱۳۸۶ش٬ ج۷ ٬ ص۲۷۳.
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ج۶، ص۱۴۴
- ↑ تهرانی، الذریعه، ج ۱۶، ص۲۳۱ - ۲۳۲ و ج ۱۸ - ص۹ - ۱۰
- ↑ https://makarem.ir/maaref/fa/article/index/420841 /
- ↑ رک:صفاخواه و طالعی، علامه محدث نوری، ص۱۴.
- ↑ رک:صفاخواه و طالعی، علامه محدث نوری، ص۱۹-۲۰.
- ↑ رک:صفاخواه و طالعی، علامه محدث نوری، ص۲۶۵-۳۵۵.
منابع
- امین عاملی، سید محسن، اعیان الشیعه، بیروت، دار التعارف، بی‌تا.
- صفاخواه، محمدحسین؛ طالعی، عبدالحسین، علامه محدث نوری، نشر ابرون، تهران، ۱۳۷۸ش.
- طهرانی، آقابزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعه، دار الأضواء، چاپ سوم، بیروت، بی‌تا.
- نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، بیروت، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، ۱۴۰۸ق.
- نوری، میرزا حسین، نجم ثاقب، قم، مسجد جمکران، ۱۳۸۴ش.
- کتاب‌شناخت سیره معصومان، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور.
- زندگینامه میرزا حسین نوری، سایت بلاغ،تاریخ انتشار: ۸ فروردين ۱۳۹۵ش.
- محدثان شیعه قرن ۱۳ (قمری)
- محدثان شیعه قرن ۱۴ (قمری)
- رجالیان شیعه قرن ۱۳ (قمری)
- رجالیان شیعه قرن ۱۴ (قمری)
- مدفونان در حرم امام علی
- شاگردان میرزای شیرازی
- مستدرکنویسان
- میرزا حسین نوری
- روحانیان شیعه اهل مازندران
- دانشآموختگان حوزه علمیه نجف (پس از سال ۱۲۰۰ قمری)
- دانشآموختگان حوزه علمیه کربلا
- دانشآموختگان حوزه علمیه سامرا