سید حسن امین
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سید حسن بن سید محسن امین‌عاملی |
| تاریخ تولد | ۱۳۲۶ق ـ ۱۲۸۶ش ـ ۱۹۰۸م |
| محل زندگی | سوریه ـ لبنان |
| تاریخ وفات | ۲۰۰۲م ـ ۱۳۸۱ش |
| خویشاوندان سرشناس | سید محسن امین |
| اطلاعات علمی | |
| محل تحصیل | سوریه • عراق • لبنان |
| تألیفات | تکمیل اعیان الشیعه، مستدرکات اعیان الشیعه، دایرة المعارف الاسلامیة الشیعیة و ... |
سید حسن امین عاملی (۱۹۰۸-۲۰۰۲م) نویسنده و مورخ لبنانی و فرزند سید محسن امین است. او مدرک کارشناسی‌ارشد در رشته حقوق داشت و در لبنان و عراق تدریس کرد و منصب قضا را نیز عهده‌دار شد. امین در کنار تحصیل، به فعالیت‌های دانشجویی و سیاسی نیز پرداخت. وی تألیفات و تحقیقات گسترده‌ای در موضوعات مختلف دارد که از مشهورترین آنها دائرة المعارف الاسلامیة الشیعیة است و همچنین مستدرک اعیان الشیعه که در تکمیل اعیان الشیعه اثر پدرش نگاشته است. حسن امین در سال ۲۰۰۲م درگذشت.
زندگی‌نامه
سید حسن امین در سال ۱۳۲۶ق برابر با ۱۲۸۶ش و ۱۹۰۸م در دمشق به‌دنیا آمد.[۱]
تحصیلات و سفرها
تحصیلات ابتدایی را در شهر شقراء دمشق آغاز کرد. در سال ۱۹۱۴م با آغاز جنگ جهانی اول، همراه خانواده خود به شهر کوچکی در جبل عامل رفت و دوران نوجوانی را در آنجا سپری کرد. سپس هنگام عزیمت پدرش به دمشق، در مدرسه علویه ادامه تحصیل داد و همزمان با این تحصیلات (از سال ۱۳۴۰ق) دروس نحو و ادبیات را در خدمت پدرش سید محسن امین آغاز کرد. در سال ۱۳۵۳ق موفق به اخذ مدرک کارشناسی در رشته حقوق گردید.[۲]
امین در سال ۱۳۵۷ق عازم عراق شد و در دبیرستانی به تدریس پرداخت. در زمان جنگ جهانی دوم به لبنان بازگشت و قاضی شهر نبطیه شد، اما پس از مدتی به عراق مراجعت کرد و وارد مرکز تربیت معلم «ملکه علیا» شد. با اینکه این دوران از شیرین‌ترین دوران‌های زندگی او بود، اما مجددا عراق را ترک کرده و مشغول تحقیق و تألیف گردید.[۳] وی در عمر خویش، سفرهایی به فلسطین، مصر، ایران، پاکستان، تونس و برخی دیگر از کشورهای قاره آفریقا داشت.
وفات
سید حسن الامین در سال ۲۰۰۲م مصادف با ۸ شعبان ۱۴۲۳ق (۱۳۸۱ش) درگذشت[۴] و در لبنان، دفن شد.
فعالیت‌های سیاسی
حسن امین در کنار تحصیل، به فعالیت‌های دانشجویی و سیاسی نیز پرداخت. او در سال ۱۹۳۴م فارغ‌التحصیل می‌شود و پس از آن از دوره کارشناسی حقوق دانشکده حقوق دانشگاه دمشق در سال ۱۹۳۸م به دعوت و پشتیبانی محمدرضا شبیبی، وزیر معارف وقت دولت عراق، برای تدریس به عراق می‌رود. وی در شهرهای بغداد و حله در «دار المعلمین ریفیه» به مدت چهار سال به تدریس در دانشگاه‌ها و دبیرستان‌ها می‌پردازد. پس از مدتی در سال ۱۹۴۵م دوباره به لبنان به شهر نبطیه بازگشت و مسئولیت قضا را در آن شهر بر عهده گرفت.[۵]
فعالیت‌های دیگر
سید حسن امین قبل از وفات، در کنفرانس‌های متعدد در کشورهای مختلف شرکت کرد که می‌توان به کنگره هزاره شیخ مفید و هزاره شیخ طوسی و کنگره نهج البلاغه، حقوق در اسلام، قداست و امنیت حرم الهی، در ایران و به کنگره‌های ادبی در عراق و کنفرانس تاریخی در تونس اشاره نمود.[۶]
تألیفات
امین، ابتدا در مجله مصری «الرسالة» وارد شد و نقدی نیز بر کتاب «عبقریة الامام» نوشت. در میان ده‌ها اثری که حسن الامین از خود به یادگار گذاشته، سه دایرةالمعارف جایگاه برجسته‌ای دارند. این دایرةالمعارف‌ها عبارتند از: جمع‌آوری و تکمیل اعیان الشیعه، مستدرکات اعیان الشیعه، دایرة المعارف الاسلامیة الشیعیة.[۷]
اعیان الشیعه
نقش او در تألیف کتاب «اعیان الشیعة»، مساعدت پدر بود و پس از وفات سید محسن امین در سال ۱۳۷۲ق، مسئولیت مستقیم تألیفات بر دوش او قرار گرفت. حسن امین در مورد تکمیل اعیان الشیعه گفته چون پدرش از دنیا رفت، اعیان الشیعه تا نهایت حرف «س» به پیش رفته بود. بقیه مدخل‌ها یعنی از حرف «س» به بعد به صورت چرک‌نویس و مشوش و غیرمنظم باقی مانده بود. بعضی تراجم کامل نشده و بعضی اصلاً نوشته نشده بود. با کوشش‌های فراوان این کار را به سرانجام رساندم.[۸]
مستدرکات اعیان الشیعه
این مجموعه، یازده جلد است و به اَعلام و شخصیت‌هایی که محسن الامین به آنها در اعیان الشیعه اشاره نکرده، اختصاص دارد.[۹] برخی از صاحب نظران وپژوهشگران دینی نسبت به تصرفات سیدحسن امین در اصل کتاب اعیان الشیعه و تحریفات صورت گرفته توسط وی انتقاداتی جدی وارد ساخته اند وهم چنین نسبت به پاره ای از محتوا های موجود در دائرةالمعارف الاسلامیة الشیعیة که توسط وی نوشته شده است. [۱۰]
دایرةالمعارف الاسلامیه الشیعیه
این مجموعه در ۱۱ جلد تدارک دیده شده است.[۱۱] امین معتقد بود این مجموعه که چهل سال از عمرش را صرف آن کرده مهم‌ترین تلاش علمی او به شمار می‌رود. مطالعه دایرةالمعارفی از سوی خاورشناسان غربی که از سوی مصری‌ها به زبان عربی ترجمه گردیده بود، باعث شد حسن الامین به اندیشه تهیه دایرةالمعارف مستقلی در حوزه افکار شیعی بیفتد.[۱۲]
دیگر آثار
از دیگر آثار حسن الامین، می‌توان به آثاری به چون الغزوالمغولی للبلاد الاسلامیه، الرضا(ع) و المأمون و ولایة العهد، الوطن الاسلامی بین السلاجقه و الصلیبیین، الاسماعیلیون و المغول و نصیر الدین الطوسی، سراب الاستقلال فی بلاد الشام، الشهید الاول محمد بن مکی، لمحات فی تاریخ التشیع، فی خضم التاریخ، اطلالات علی التاریخ، صلاح الدین الایوبی بین العباسیین و الفاطمیین و الصلیبیین، ذکریات قضائیه و وقفات عاطفیه، مظاهرات و ثوراث، مقالات فی التاریخ و الادب و النقد، صراعات فی الشرق علی الشرق، من التاریخ قدیماً و حدیثاً و من بلد الی بلد، حَلّ و تَرحال اشاره کرد.[۱۳]
پانویس
- ↑ الامین، «نگاهی گذرا به زندگی و آثار علمی سید حسن الامین»، ص۵.
- ↑ الامین، «نگاهی گذرا به زندگی و آثار علمی سید حسن الامین»، ص۶
- ↑ امین، نگاهی گذرا به زندگی و آثار علمی سید حسن الامین.
- ↑ امین، نگاهی گذرا به زندگی و آثار علمی سید حسن الامین.
- ↑ امین، نگاهی گذرا به زندگی و آثار علمی سید حسن الامین.
- ↑ امین، نگاهی گذرا به زندگی و آثار علمی سید حسن الامین.
- ↑ امین، نگاهی گذرا به زندگی و آثار علمی سید حسن الامین.
- ↑ امین، نگاهی گذرا به زندگی و آثار علمی سید حسن الامین.
- ↑ امین، نگاهی گذرا به زندگی و آثار علمی سید حسن الامین.
- ↑ حسینی تهرانی، امام‌شناسی، ج۱۴، ص ۲۴۸-۲۶۱.
- ↑ دائرةالمعارف تشیع، ۱۳۸۰ش، ج۷، ص۴۴۷.
- ↑ امین، نگاهی گذرا به زندگی و آثار علمی سید حسن الامین.
- ↑ امین، نگاهی گذرا به زندگی و آثار علمی سید حسن الامین.
منابع
- الامین، سید مهدی، «نگاهی گذرا به زندگی و آثار علمی سید حسن الامین»، نشریه کتاب ماه دین، تهران، شماره ۶۵، اسفند ۱۳۸۱ش.
- جمعی از نویسندگان، دائرةالمعارف تشیع، تهران، نشر سعید محبی، ۱۳۸۰ش.
- تهرانی، سید محمدحسین، امام‌شناسی، مشهد، انتشارات علامه طباطبایی، ۱۴۲۱ق.