بیداری اسلامی

پوستر بیداری اسلامی

بیداری اسلامی عنوان سلسله قیام‌هایی است که در کشورهای عربی رخ داد. این قیام‌ها از نیمه دوم سال ۱۳۸۹ شمسی شروع شد. اولین آن در تونس بود و پس از آن در مصر، لیبی، یمن و بحرین ادامه یافت. این قیام‌ها در تونس، مصر، لیبی و یمن منجر به سرنگونی حکومت شد و در بحرین، نبرد میان مردم و حکومت هم‌چنان ادامه دارد. آیت الله خامنه‌ای رهبر ایران با تحلیل ماهیت این قیام‌ها آن را بیداری اسلامی نامیدند زیرا مردم این کشورها به دنبال تحقق خواسته‌های خود بر اساس اسلام هستند و مبنای حرکت خود را اسلام قرار داده‌اند. چهره های سکولار از این حرکت ها با تعابیری همچون بهار عربی یاد می کنند.

بیداری اسلامی در تونس

اینفوگرافی: هندسه بیداری اسلامی

تونس کشوری اسلامی در شمال آفریقاست که در کنار دریای مدیترانه واقع شده است و به‌ دلیل موقعیت جغرافیایی، سیاسی، تجاری و سوق‌الجیشی، نقش مهی را در سیاست کلی آفریقا و کشورهای عربی برعهده دارد.

تونس سال‌ها در استعمار فرانسه بود تا اینکه سرانجام مردم این کشور توانستند در سال ۱۳۳۳ش/۱۹۵۴م از فرانسه مستقل شودند. با این حال مردم تونس، حتی پس از استقلال هم نتوانستند حکومتی دلخواه روی کار بیاورند و به جای حکومت مردمی، نظامی دیکتاتوری در پوشش حکومت جمهوری بر آن کشور حاکم شد. در طول این سال‌ها تنها دو رئیس جمهور زمام امور را در تونس به دست گرفتند. اولی حبیب بورقیبه و دومی زین‌العابدین بن علی بود. بن‌علی در سال ۱۳۶۶ش/۱۹۸۷م از طریق کودتای نظامی به قدرت رسید و در سال ۱۳۷۳ش/۱۹۹۴م تنها کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری بود و با ۹۹/۹۱ درصد آرا انتخاب شد و به مدت ۲۳ سال بر تونس حکومت کرد.

علاوه بر این استبداد، نیروهای حکومت تونس رفتارهای ظالمانه‌ای را با مردم داشتند که همین رفتارهای ظالمانه سبب شد که طارق الطیب محمد البوعزیزی دست به خودسوزی بزند.

خودسوزی این جوان تونسی باعث شد که ابتدا دوستان و نزدیکان وی و سپس مردم دیگر دست به اعتراض بزنند. اعتراضات خیابانی اوج گرفت و در چندین شهر تونس مردم دست به تظاهرات زدند.

راشد الغنوشی رهبر حزب النهضه بزرگ‌ترین حزب اسلام‌گرای تونس. وی سال‌ها در تبعید بود و پس از سرنگونی زین‌العابدین بن علی به تونس بازگشت. حزب وی در انتخابات تونس توانست رأی بالایی کسب کند

پلیس تونس برخورد سختی با این اعتراضات کرد که منجر به کشته شدن شماری از مردم شد و همین امر خشم مردم را افزایش داد و اعتراضات ادامه یافت. عمده‌ترین مطالبات مردم تونس را در سه عنوان زیر می‌توان خلاصه کرد:

الف ـ مطالبات اقتصادی: درخواست توزیع عادلانه ثروت ب ـ مطالبات سیاسی:درخواست اجازه فعالیت احزاب و جمعیت‌های مستقل و سازمان‌های مردم نهاد. ج ـ مطالبات مذهبی: درخواست آزادی انجام شعائر دینی و مذهبی. بن علی در طول سال‌های حکومت خود سعی کرد جلوی رشد اسلام را در این کشور بگیرد و بر همین اساس، بيانيهٔ ۱۰۸ را كه داشتن حجاب را در داخل سازمان‌های دولتی ممنوع می‌كرد، در طول این سال‌ها اجرا کرد. در دانشگاه‌های تونس نیز بر اساس دستور وزارت آموزش این کشور موظف بودند تا از دختران تعهد بگیرند که در دانشگاه از پوشش اسلامی استفاده نکنند و پسران نیز از گذاشتن ریش بپرهیزند. این تعهدنامه هم‌چنین دانشجویان را از پوشیدن هرگونه لباس محلی منع می‌کرد. و هر کس که با این تعهدات مخالفت می‌کرد از تحصیل محروم می‌شد و در صورت ضرورت به دستگاه قضایی معرفی می‌گردید.

در دوران وی جوانان حق حضور در مساجد را نداشتند و شرکت مردم در نماز جمعه پس از اخذ مجوز از ادارات دولتی بود.

به هر حال بن علی بعد از گسترش اعتراضات سعی کرد امتیازهایی را به معترضان بدهد اما این امتیازات همگی دیرهنگام و بی‌فایده بودند.

انقلاب تونس از آغاز تا پیروزی کمتر از یک ماه طول کشید. این انقلاب در روز ۱۷ دسامبر ۲۰۱۰(۲۶ آذر ۱۳۸۹)با خودسوزی بوعزیزی آغاز و در جمعه ۱۴ژانویه ۲۰۱۱ میلادی(۲۴ دی ۱۳۸۹) با فرار رئیس جمهور بن‌علی و خانواده‌اش به عربستان سعودی به پیروزی رسید.

بعد از گریختن بن‌علی، محمد الغنوشی نخست‌وزیر وی اداره امور کشور را به عهده گرفت اما اعتراضات به الغنوشی و نیز مغایرت ریاست موقت وی با قانون اساسی تونس سبب شد که محمد فؤاد المبزع ریاست جمهوری کشور را به طور موقت و تاهنگام برگزاری انتخابات زودهنگام بر عهده گیرد.

همین تغییر، اصلاحات سریعی را در تونس ایجاد کرد؛ یعنی منجر به آزادی رسانه‌ها، مشارکت سیاسی مردم، بازگشت رهبران تبعیدی از جمله راشد الغنوشی و خلع ید جمعی از مفسدان اقتصادی از منابع و ثروت‌های عمومی شد. هم‌چنین نگاه دولت را به سمت کاهش بیکاری و رسیدگی به وضعیت اقتصادی بخش مهمی از مردم جلب کرد.

با این حال هم‌چنان طیف وسیعی از نیروهای وابسته به حکومت سابق در قدرت هستند و مردم نیز به این وضع معترضند.

تونس تا رسیدن به وضع مطلوب هنوز راه بسیاری دارد و رسیدن به آن به هوشمندی، درایت و ایستادگی مردم آن کشور نیاز دارد.

بیداری اسلامی در مصر

مصر در شمال قارهٔ آفریقا و در کنار دریای مدیترانه و دریای سرخ قرار دارد. موقعیت جغرافیایی و سوق‌الجیشی این کشور به ویژه کانال سوئز در آن و هم‌چنین همجواری با فلسطین اشغالی و کشورهای لیبی و سودان باعث شده است که مصر در جغرافیای سیاسی منطقه نقش حساس و مؤثری را ایفا کند.

در سال ۱۲۶۰ ش/۱۸۸۱م انگلیسی‌ها مصر را اشغال کردند. از سال ۱۲۹۷ تا ۱۳۰۱/۱۹۱۸-۱۹۲۲م تحت تأثیر تحولات ناشی از جنگ جهانی اول، کوشش مصری‌ها برای رهایی از سلطهٔ استعماری انگلستان بیشتر شد و در اسفند ۱۳۲۰ش/فوریه۱۹۲۲م، انگلیس به وضعیت تحت الحمایگی این کشور پایان دادو در این کشور نظام سلطنتی مشروطه اعلام کرد. سرهنگ جمال عبدالناصر در ۳۱ تیر ۱۳۳۱/۲۳ جولای ۱۹۵۲ به کمک ژنرال نجیب و همکاری اخوان المسلمین قدرت را به دست گرفت و نظام مصر را جمهوری اعلام کرد و ناسیونالیسم عربی را ایدئولوژی حکومتی خود قرار داد. بعد از او انور سادات و به میزانی بسیار کمتر حسنی مبارک برای کنار زدن ناسیونالیسم عربی یا پان‌عربیسم و جایگزینی آن با میهن‌پرستی مصری، تلاش کردند. در زمان سادات، مصر به کشوری تبدیل شد که در عین ارائه تصویری از یک دموکراسی چندحزبی در خارج، دارای ریاست جمهوری مادام‌العمر شبیه پادشاه بود. پس از آن، نظامی تقریباً سکولار بر مصر حاکم شد که در طول چندین دهه تلاش کرد جنبش‌ها و نیروهای اسلام‌گرا را دور از قدرت نگه دارد.

اخوان المسلمین بزرگ‌ترین حزب اسلام‌گرای مصر؛ این حزب هر چند در دوران پس از مبارک توانست قدرت را در دست بگیرد اما به دلایل مختلف نتوانست قدرت را در اختیار خود نگه دارد و بسیاری از سران این حزب بازداشت شدند

علیرغم این تلاش طولانی مدت، بیداری اسلامی در مصر ریشه‌دار بود و به همین دلیل خیزش مردم مصر در روز ۵ بهمن ۱۳۸۹(۲۵ ژانویه ۲۰۱۱) آغاز شد. ده‌ها هزار مصری در چارچوب حرکتی که فعالان اینترنتی آن را روز خشم نامیدند علیه دولت تظاهرات کردند. تظاهرکنندگان در مقابل شورای عالی قضایی شعار مرگ بر حسنی مبارک سر می‌دادند. نیروهای پلیس در آن روز ۸ بهمن ۹۵ نفر را در سراسر مصر از جمله سوئز و اسکندریه کشتند و شامگاه همان شب حسنی مبارک دولت را منحل کرد و در سخنانی ضمن این که خود را حامی مردم مصر خواند و خبر از تشکیل دولت جدید داد از جوانان مصری نیز خواست که به حفظ امنیت کشور پایبند باشند و تهدید کرد که بی‌نظمی‌های بیشتر را تحمل نخواهد کرد.

این سخنرانی از میزان حضور مردم در میدان التحریر کم نکرد. مردم که از تَعَلُّل مبارک در کناره‌گیری خشمگین بودند به مراکز پلیس در شهرهای مختلف حمله کردند و حتی در روز ۱۱ بهمن ۱۳۸۹ توانستند شهر سوئز را از کنترل دولت خارج کنند.

در روز ۱۲ بهمن ۱۳۸۹ بیش از دو میلیون نفر در میدان التحریر فریاد می‌زدند: « یا مبارک صح النوم... الیوم آخر الیوم» «مبارك از خواب برخيز.. امروز آخرين روز است.» اما مبارک در واکنش به همه این اعتراضات فقط اعلام کرد که در انتخابات آتی کاندیدا نخواهد شد اما تا زمان انتخابات ـ هشت ماه دیگر ـ در پست خود باقی خواهد ماند.

این برخورد مبارک خشم مردم را بیشتر کرد و باعث شد که دولت برای جلب افکار عمومی در روز ۱۳ بهمن خواستار گفت‌وگوی ملی برای خروج از بحران شود. برخی گروه‌های مصری با این پیشنهاد مخالفت کردند و شرط خود را برای مذاکره برکناری مبارک اعلام کردند. اما اخوان المسلمین در اقدامی عجیب با این درخواست موافقت کرد؛ اقدامی که با اعتراض مردمی مواجه شد و چند روز بعد اخوان مجبور شد از میز گفت‌وگو با دولت خارج شود و شروع به توجیه عملکرد خود نماید.

روز جمعه ۱۵ بهمن مردم مصر در شهرهای مختلف راهپیمایی جمعة الرحیل را برگزار کردند.

در روزهای بعدی نیز همین اعتراضات ادامه یافت تا این که در روز ۲۲ بهمن ۱۳۸۹ش (۱۱ فوریه ۲۰۱۱م)، عمر سلیمان معاون حسنی مبارک از تلویزیون اعلام کرد: « محمد حسنی مبارک رسماً از منصب ریاست جمهوری کناره‌گیری کرد و شورای عالی ارتش را موظف نمود که قدرت را در دست بگیرد.»

خبر سقوط مبارک موجی از شادی را در بین مردم حاضر در میدان التحریر و دیگر نقاط مصر ایجاد کرد اما اقدامات ارتش مصر و عملکرد اخوان المسلمین و دیگر گروه‌های فعال در عرصه سیاسی مصر اجازه نداد که خیزش مردم مصر به نتایج مد نظر خویش دست یابد.

بیداری اسلامی در لیبی

لیبی در شمال آفریقا واقع شده است. حکومت لیبی به رغم داشتن شالوده‌های اولیهٔ اسلامی، دارای نوعی ایدئولوژی سیاسی سکولار بوده است. در سال ۱۳۵۷ش/۱۹۷۸م معمر قذافی اعلام کرد که سنت و احادیث نبوی یه خاطر شبهات وارد شده از حجیت ساقط است. این نظریهٔ رسمی در سکولار کردن قدرت سیاسی بسیار مؤثر بود به گونه‌ای که در این کشور مبدأ تاریخ از زمان هجرت به زمان ارتحال پیامبر اکرم(ص) تغییر یافت در مجموع تأکید اصلی قذافی بر پان‌عربیسم بود.

اولین جرقه‌های قیام مردم لیبی علیه حکومت معمر قذافی به شکل مجموعه‌ای از راهپیمایی‌های خیابانی از ۲۳ دی ۱۳۸۹(۱۳ ژانویه ۲۰۱۱) زده شد. اما قیام گسترده از روز خشم لیبی در ۲۸ بهمن ۱۳۸۹(۱۷ فوریه ۲۰۱۱) آغاز شد. مردم در این روز خواستار پایان یافتن دوران حکومت ۴۲ساله قذافی و برکناری وی و تمام اعضای خانواده‌اش از پست‌های سیاسی و امنیتی و نظامی و بازگشت حق تعیین سرنوشت به خودشان شدند.

امام موسی صدر؛ وی از مخالفان سیاست‌های قذافی در مورد لبنان و فلسطین بود. وی در سال ۱۳۵۷ به دعوت قذافی به لیبی سفر کرد اما در آنجا ربوده شد و هیچ خبر دقیقی از سرنوشت وی در دست نیست

به دستور قذافی هواپیماهای جنگی و نیروهای مسلح به مقابله با مردم برخاستند که نتیجه آن تا روز سوم اسفند ۱۳۸۹، ۸۰۰ کشته و ۵۰۰۰ نفر زخمی بود.اما مردم مصمم‌تر به حرکت خود ادامه دادند و توانستند تا ۶ اسفند ۱۳۸۹، بر شهرهای شرق لیبی و شهر بنغازی و بر مرزهای این کشور با مصر و لیبی مسلط شوند. در برابر اقدامات قذافی نهادهای بین المللی واکنش نشان دادند و تصمیم به حمله نظامی به لیبی گرفتند. این تصمیم در ۲۸ اسفند ۱۳۸۹ اجرایی شد و هواپیماهای ناتو وارد حریم هوایی لیبی شدند و در اثر حمله نظامی شماری از افراد غیر نظامی و حتی انقلابیون کشته شدند.این امر سبب شد که شورای انتقالی موقت لیبی از طرفین بخواهد که تن به آتش‌بس بدهند؛ درخواستی که نه از سوی دولت قذافی و نه از سوی نیروهای خارجی پذیرفته نشد علاوه بر اقدام نظامی علیه لیبی، دادگاه بین‌المللی لاهه نیز در ۲۹ خرداد ۱۳۹۰ حکم بازداشت معمر قذافی، پسرش، سیف‌الاسلام و رئیس سازمان اطلاعات لیبی را صادر کرد. در صحنه تحولات میدانی نیز نیروهای انقلابی توانستند روز ۳۱ مرداد۱۳۹۰ وارد طرابلس پایتخت لیبی شونداما معمر قذافی فرار کرده بود. سرانجام پرونده زندگی قذافی نیز در ۲۸ مهر ۱۳۹۰ در شهر سِرت بسته شد و وی کشته شد. لیبی هر چند از دست قذافی راحت شد اما نزاع‌های داخلی و حضور نیروهای خارجی و هم‌چنین وابسته به القاعده در این کشور، مانع از آن شده است که این کشور به سمت آبادانی و بازسازی ویرانه‌های دوران قذافی حرکت کند.

بیداری اسلامی در یمن

جمهوری یمن در جنوب شبه جزیرهٔ عربستان واقع است. حدود ۵۰ درصد یمنی‌ها شیعی مذهب‌اند که غالباً در منطقهٔ صعده و شمال یمن ساکن‌اند. البته عمدهٔ شیعیان یمن زیدی‌اند.

مردم یمن در پی انقلاب‌های گوناگون در کشورهای اسلامی، اعتراضات و تظاهرات گسترده‌ای را در شهرهای مختلف علیه رژیم علی عبدالله صالح آغاز کردند. اولین قدم‌های قیام مردم یمن علیه علی عبدالله صالح از روز ۷ بهمن ۱۳۸۹(۲۷ ژانویه ۲۰۱۱) برداشته شد. در آن روز هزاران یمنی در صنعاء تظاهرات کردند و با سردادن شعارهایی علیه علی عبدالله صالح خواستار کناره‌گیری وی از قدرت شدند. آنان هم‌چنین به فقر روزافزون و شرایط بد اقتصادی نیز اعتراض داشتند. اعتراضات علیه دولت ادامه داشت و پلیس نیز علیه معترضان واکنش نشان داد.

در جریان این اعتراضات شماری از مردم دستگیر، گروهی مجروح و تعدادی نیز کشته شدند. برخورد دولت با معترضان در طول اعتراضات روزبه‌روز خشن‌تر می‌شد تا جایی که در اعتراضات روز ۱۹ اسفند ۱۳۸۹، دولت یمن از بمب‌های مسموم و گازی علیه معترضان استفاده کرد. مردم با وجود برخورد خشن حکومت علیه آنان به اعتراضات خود ادامه دادند تا این‌که در روز چهارم اردیبهشت ۱۳۹۰، حزب حاکم یمن با کناره‌گیری علی‌عبدالله صالح موافقت کرد اما علی عبدالله صالح هم‌چنان در قدرت باقی ماند تا این‌که معترضان روز ۱۳ خرداد ۱۳۹۰ با خمپاره به کاخ ریاست‌ جمهوری حمله کردند که طی آن علی عبدالله صالح به‌شدت مجروح شد و وی برای معالجه به عربستان منتقل شد و به مدت یک ماه در بیمارستان‌های عربستان تخت درمان قرار گرفت.

در طی این مدت مردم یمن خواستار به رسمیت یافتن شورای انتقالی یمن از سوی شورای همکاری خلیج فارس شدند. این درخواست مورد موافقت قرار نگرفت و علی عبدالله صالح نیز در روز ۱۶ تیر ۱۳۹۰ پس از غیبت یک‌ماهه با حالی وخیم بر صفحه تلویزیون دولتی یمن ظاهر شد و دوباره مخالفانش را تهدید کرد و فقط اعلام نمود که حاضر است قدرت را درچارچوب قانون اساسی تقسیم کند. اما سرانجام از قدرت کناره‌گیری کرد.

پس از برکناری علی عبدالله صالح، دولت یمن کوشید طی اصلاحاتی مردم را راضی نماید اما این اتفاق نیفتاد و مردم یمن مجدداً دست به اعتراض زدند. این اعتراضات که با رهبری حوثی‌ های یمن پیگیری می‌شد در تابستان ۱۳۹۳ به اوج خود رسید. مردم سه خواسته اساسی داشتند که عبارت بودند از «سرنگونی دولت فاسد، لغو دستور آزادسازی حامل‌های سوخت و اجرای نتایج کنفرانس گفت‌وگوی ملی». سرانجام حوثی ها توانستند پس از تصرف بخش‌های مهمی در صنعا پایتخت یمن، دولت را به پای میز مذاکره بکشانند.

توافق نهایی برای حل بحران در یمن میان رئیس جمهوری و رهبران انصارالله یمن در صنعا روز شنبه (۲۹ شهریور ۱۳۹۳) با نظارت «جمال بن عمر»، فرستاده ویژه سازمان ملل به یمن صورت گرفت. بر اساس این توافق، دولت «باسندوه» برکنار شد و با روی کار آمدن انصارالله در صحنه سیاسی یمن قرار است دولت جدیدی در این کشور تشکیل شود.

بیداری اسلامی در بحرین

مقالهٔ اصلی: انقلاب ۱۴ فوریه بحرین

میدان اللؤلؤ (پیش از تخریب) مرکز تجمع مردم علیه حکومت بحرین

بحرین کوچک‌ترین کشور خاورمیانه و جهان اسلام است. اکثریت جمعیت این کشور را شیعیان تشکیل می‌دهند و خاندان آل خلیفه در زمره اقلیت اهل سنت بحرین قرار دارند. خاندان آل خلیفه با کمک خاندان آل ثانی و خاندان آل صباح حاکمان کنونی قطر و کویت به بحرین آمدند و از سال ۱۷۸۳م در این کشور قدرت گرفتند. آل خلیفه پس از رسیدن به قدرت و تا زمان استقلال در ۱۹۷۱م همواره مورد حمایت انگلستان قرار داشت.

اهمیت

مردم بحرین در ۱۴ فوریه ۲۰۱۱م بحرین، علیه حاکمیت کشور بحرین اعتراضات گسترده‌ای کردند. که همچنان ادامه دارد. موقعیت جغرافیایی خاص انقلاب بحرین به‌دلیل تأثیرگذاری آن بر جنبش شیعیان عربستان و هم‌مرزی با ایران، مهم ارزیابی شده است. از طرفی دیگر گفته شده وجود اکثریت شیعی در بحرین و ترس حاکمان عرب از تأسیس سومین نظام سیاسی شیعه بعد از ایران و عراق، این انقلاب را بااهمیت کرده است.

انقلاب بحرین را از جهات مختلفی، متفاوت از انقلاب‌های دیگر کشور‌های عربی در دانسته‌اند: وجود رهبری دینی، بیشتر بودن شیعیان نسبت به اهل سنت، قرار داشتن مناصب حکومتی در دست اهل سنت و دخالت کشور‌های خارجی علیه مردم از جمله تمایزات این انقلاب معرفی شده است. از طرفی دیگر انقلاب بحرین را از جهت‌های مختلفی مشابه انقلاب اسلامی ایران دانسته‌اند؛ از جمله این امور می‌توان به داشتن‌ آرمان‌های مشترک، تکیه بر شعار‌های اسلامی، برجسته بودن نقش روحانیت، داشتن فرهنگ عاشورایی و انتخاب مساجد به عنوان پایگاه‌های قیام اشاره کرد. برخی از نویسندگان غربی معتقدند ایران در انقلاب بحرین، مداخله داشته و برخی از شیعیان بحرین نزد نیروهای نظامی ایرانی یا حزب‌الله لبنان آموزش نظامی دیده‌اند. ولی سید علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران، مداخله در امور بحرین را نفی کرد.

زمینه‌ها

• تغییر درصد جمعیت شیعیان بحرین؛ طبق اسنادی معروف به «تقریر البندر» که در سال ۲۰۰۶م منتشر شد، خاندان آل خلیفه تصمیم داشتند درصد جمعیت شیعیان را در بحرین تغییر دهند. ازاین‌رو از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۰م به ۹۰ تا ۱۲۰ هزار خارجی، تابعیت بحرین دادند.
• نگاه قبیله‌ای و فرقه‌ای حکومت؛ گفته شده آل‌خلیفه در مسائل سیاسی و اقتصادی کشور نگاه قبیله‌ای و فرقه‌ای را اولویت داده است؛ برای مثال با اینکه شیعیان ۷۵ درصد از جمعیت بحرین را تشکیل می‌دهند، اما ۸۲ درصد از سمت‌های مهم در اختیار اهل سنت است و شیعیان شهروند درجه دو به‌شمار می‌آیند.
• سیاست‌های ضد اسلامی؛ نوشیدن مشروبات الکلی در بحرین آزاد دانسته شده است.
• فساد سیاسی و اقتصادی خاندان آل خلیفه؛
• فاصله طبقاتی و توزیع ناعادلانه ثروت.

رهبران

شیخ عیسی احمد قاسم که در میان شیعیان بحرین جایگاه ویژه‌ای دارد، رهبر شیعیان بحرین در جریان بیداری اسلامی دانسته می‌شود. او در خطبه‌های نماز جمعه مباحث اجتماعی و سیاسی کشور را مطرح می‌کرد؛ از این رو برخی بر این باورند که انقلاب بحرین از طریق خطبه‌های نماز جمعه وی هدایت می‌شد. دولت بحرین در ادامه فشارهای خود بر شیخ عیسی قاسم، در ۳۱ خرداد ۱۳۹۵ش تابعیت وی را سلب کرد.

عبدالوهاب حسین نیز از رهبران مهم و تأثیرگذار جنبش بحرین به‌شمار آمده است که در سخنرانی‌های خود بر لزوم تغییر نظام تأکید می‌کرد. بیشتر مردم بحرین به سبب سخنرانی تأثیرگذار عبدالوهاب، او را «مُفَجِّر الثَورَة» (آغازگر انقلاب) لقب دادند. از همین رو عبدالوهاب حسین دستگیر و به حبس ابد شد.

اهداف و پیامدها

خواسته‌های اصلی مردم بحرین در این انقلاب، انجام اصلاحات نظام سیاسی، عدالت اجتماعی، اقتصادی و قضائی عنوان شده است. از دیگر خواسته‌های این انقلاب می‌توان به برکناری نخست‌وزیر بحرین، اصلاح نظام، لغو قانون اساسی ۲۰۰۲م و تدوین قانونی جدید مبتنی بر آراء مردم و تبدیل سلطنت پادشاهی به سلطنت مشروطه اشاره کرد.

حکومت آل خلیفه برای مقابله با این انقلاب به برخی مساجد و حسینیه‌های شیعیان حمله و بعضی از آنها را تخریب کرد. عوامل حکومت مانع از اقامه نماز جمعه شدند. حمله به عزاداری شیعیان در ماه محرم و ایام فاطمیه و نیز حمله به محل اقامت شیخ عیسی قاسم، از علمای مشهور بحرین، از دیگر اقدامات حکومت بود. همچنین آل خلیفه تابعیت برخی مخالفان سیاسی و علما مانند شیخ حسین النجاتی، نماینده سید علی حسینی سیستانی از مراجع تقلید شیعه، را لغو کرد و برخی رهبران این جنبش را مانند عبدالوهاب حسین (که مغز متفکر سیاسی بحرین خوانده می‌شود) و عبدالجلیل مقداد و شیخ سعید النوری (دو تن از مؤسسان تیار الوفاء الاسلامی) دستگیر و به حبس ابد محکوم کرد.

بیداری اسلامی یا بهار عربی

آیت الله سید علی خامنه‌ای در خطبه‌های نماز جمعه خود در تاریخ ۱۵/۱۱/۱۳۸۹ ماهیت انقلاب در کشورهای عربی را از جنس بیداری اسلامی دانست. او در آن خطبه گفت: « حوادث امروز شمال آفریقا،مصر،تونس، برخی کشورهای دیگر، برای ما ملت ایران معنای دیگری دارد، معنای خاصی دارد؛ این همان چیزی است که همیشه به عنوان حدوث بیداری اسلامی، به مناسبت پیروزی انقلاب بزرگ اسلامی ملت ایران گفته میشد؛ امروز خودش را دارد نشان میدهد»

او اصول این انقلاب‌ها را احیاء و تجدید عزت و کرامت ملی، برافراشتن پرچم اسلام، برخورداری از امنیت روانی و عدالت و پیشرفت و شکوفائی‌، ایستادگی در برابر نفوذ و سلطه‌ی آمریکا و اروپا و مبارزه با رژیم غاصب و دولت جعلی صهیونیست دانست و تهدیدهای متوجه این انقلاب‌ها را، اختلافات داخلی، مصادره انقلاب‌ها و سلب مرجعیت فکری علما و تراشیدن مراجع فکری جدید می‌دانند. وی هم‌چنین بیداری اسلامی را عامل رهایی دنیای اسلام از غفلت دانستهو آن را باعث احساس هویت (متکی به اسلام) در کشورهای اسلامی و نشانه تحول برشمرده است. که در آینده سرنوشت کل بشریت را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

پیوند به بیرون

• پایگاه تبیینی تحلیلی بیداری اسلامی
• پایگاه الصحوه الاسلامیه
• صفحه بیداری اسلامی سایت موسسه پژوهش‌های انقلاب اسلامی
• مقاله بیداری اسلامی در دائرة المعارف بزرگ اسلامی