بشیر بن سعد
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | ابونُعمان بَشیرِ بْن‌ِ سَعْد |
| کنیه | ابونُعمان |
| مهاجر/انصار | انصار |
| نسب/قبیله | بنی مالکِ خزرج |
| شهادت | ۱۲ق |
| نحوه شهادت | بر اثر جراحت |
| مدفن | ناحیه بانقیا در عین التمر غرب کوفه |
| مشخصات دینی | |
| زمان اسلام آوردن | در بیعت عقبه |
| نحوه اسلام آوردن | همراه با گروهی از اهل یثرب |
| حضور در جنگ‌ها | جنگ بدر • جنگ احد و... |
| نقش‌های برجسته | صحابه |
| دیگر فعالیت‌ها | بیعت با ابوبکر • شرکت در فتوحات عراق |
ابونُعمان بَشیرِ بْن‌ِ سَعْد (درگذشت ۱۲ق/۶۳۳م) از صحابه پیامبر اکرم(ص) و از انصار از تیره بنی مالکِ خزرج مدینه.
بشیر همراه گروهی از اهل یثرب در عقبه با حضرت رسول(ص) بیعت کرد. او در غزوات بدر و احد و بعضی از پیکارهای دیگر نیز حضور داشت.
نسب و فرزندان
بَشیرِ بن سعد از انصار از تیره بنی مالک خزرج مدینه است.[۱] از وی فرزندانی بر جای ماند که مشهورترین آنان نعمان بن بشیر است. او نخستین مولود از گروه انصار، پس از هجرت پیامبر(ص) به مدینه است. او بعدها به جایگاه و منصب‌هایی دست یافت.[۲]
شرکت در غزوات
بشیر به همراه گروهی از اهل یثرب در عقبه با رسول اکرم(ص) بیعت کرد.[۳] او همچنین در غزوات بدر و احد و بعضی از پیکارهای دیگر نیز حضور داشت.[۴]
بشیر در ماه‌های شعبان و شوال سال ۷ هجری، از سوی پیامبر(ص) به دو مأموریت نظامی فرستاده شد.[۵] در نخستین مأموریت، پیامبر(ص) وی را همراه ۳۰ تن به سوی بنی مُرّه در فدک گسیل داشت و اگرچه همراهان بشیر سرانجام به نتایجی دست یافتند، اما خود او در میانه پیکار چنان مجروح شد که همراهان، ناامید از زنده بودنش، به مدینه بازگشتند، اما وی برای معالجه خویش اندکی در فدک درنگ کرد و سپس به مدینه بازگشت.[۶]
در مأموریت دیگر، پیامبر(ص) بشیر را با ۳۰۰ مرد به منطقه جناب - جایگاه بنی غَطَفان - فرستاد و با اینکه جنگ سختی درنگرفت، اما بشیر و سپاهیانش به غنایمی دست یافتند.[۷]
بیعت با ابوبکر
بشیر بن سعد از نخستین بیعت کنندگان با ابوبکر در سقیفه بنی ساعده بود[۸] و روایتی نشان می‌دهد که او انصار را در این قضیه به دوری از نزاع و اختلاف می‌خوانده است.[۹]
شاید حس حسادت بشیر به سعد بن عُباده - بزرگ خزرج - که برای امارت خود بر همه انصار در سقیفه بنی ساعده تلاش می‌کرد، در شتاب او برای بیعت با ابوبکر بی‌تأثیر نبوده است.[۱۰] هر چند، همین موضوع نخستین بیعت کننده نیز بعدها مایه اختلاف و نزاع میان اوس و خزرج شد.[۱۱]
روایتی نیز نشان می‌دهد که بشیر بن سعد، به بیعت با امیرالمؤمنین علی(ع) تمایل داشته است.[۱۲]
درگذشت
در خلافت ابوبکر که تصرفات و فتوحات در بخش‌هایی از مناطق عراق کنونی، به فرماندهی خالد بن ولید جریان داشت، بشیر بن سعد از سپاهیان او بود و در ۱۲ق در ناحیه بانقیا در عین التمر - غرب کوفه و نزدیک انبار - بر اثر جراحتی درگذشت و در همان ناحیه به خاک سپرده شد.[۱۳]
نقل روایت
از طریق بشیر بن سعد احادیثی نقل شده است و جابر بن عبدالله انصاری و نعمان بن بشیر از او روایت کرده‌اند.[۱۴] بشیر بن سعد را جزو معدود کسانی شمرده‌اند که در مدینه، قادر به خواندن و نوشتن بودند.[۱۵]
پانویس
- ↑ ابن هشام،السیره النبویه، ج۲، ص۱۰۱؛ خلیفه، طبقات، ج۱، ص۲۱۰-۲۱۱؛ ابن حزم، جمهره انساب العرب، ص۳۶۳-۳۶۴.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ص۴۷۳-۴۷۴؛ ابوالفرج،الاغانی، ج۱۴، ص۱۱۹ بب؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۴۱۱-۴۱۲.
- ↑ ابن هشام،السیره النبویه، ج۲، ص۱۰۱؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۲۴۴؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۱۷۲.
- ↑ ابن هشام، السیره النبویه، ج۲، ص۳۴۸؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۱۷۲؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۱، ص۱۹۵.
- ↑ واقدی، المغازی، ج۱، ص۵ -۶.
- ↑ واقدی، المغازی، ج۲، ص۷۲۳؛ نیز نگاه کنید: ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۱۱۸- ۱۱۹؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۳۷۹.
- ↑ واقدی، المغازی، ج۲، ص۷۲۷؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۱۲۰؛ طبری، تاریخ، ج۳، ص۲۳.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۱۸۲؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۲۴۴؛ یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۱۲۴؛ ابن عبدالبر،الاستیعاب، ج۱، ص۱۷۲-۱۷۳.
- ↑ طبری، تاریخ، ج۳، ص۲۲۱.
- ↑ نگاه کنید: ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۹-۱۰، به نقل از السقیفه جوهری
- ↑ زبیر بن بکار، الاخبار الموفقیات، ص۵۷۸؛ نیز نک: ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۱۸.
- ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۱۲.
- ↑ واقدی، المغازی، ج۲، ص۱۶۵؛ بلاذری، فتوح البلدان، ص۲۴۴، ۲۴۸؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۱۷۳؛ ذهبی، تاریخ‌الاسلام، ص۷۸.
- ↑ ابونعیم، معرفه الصحابه، ج۳، ص۹۸- ۹۹؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۱۷۳.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ص۴۷۳-۴۷۴.
منابع
- ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۷۸ق.
- ابن اثیر، علی، اسدالغابه، قاهره، ۲۸۰ق.
- ابن حزم، علی، جمهره انساب العرب، بیروت، ۹۸۳م.
- ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت، دارصادر.
- ابن عبدالبر، یوسف، الاستیعاب، به کوشش علی محمد بجاوی، قاهره، ۳۸۰ق/۹۶۰م.
- ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، به کوشش مصطفی سقا و دیگران، قاهره، ۳۵۵ق/۹۳۶م.
- ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، قاهره، ۲۸۵ق.
- ابونعیم اصفهانی، احمد، معرفه الصحابه، مدینه / ریاض، ۴۰۸ق/۹۸۸م.
- بلاذری، احمد، انساب الاشراف، به کوشش محمد حمیدالله، قاهره، ۹۵۹م.
- همو، فتوح البلدان، به کوشش دخویه، لیدن، ۸۶۶م.
- خلیفه بن خیاط، طبقات، به کوشش سهیل زکار، دمشق، ۹۶۶م.
- ذهبی، محمد، تاریخ الاسلام، حوادث سالهای ۱ تا ۰ق، به کوشش عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، ۴۰۷ق/۹۸۷م.
- همو، سیر اعلام النبلاء، به کوشش شعیب ارنؤوط و دیگران، بیروت، ۴۱۳ق/۹۹۳م.
- زبیر بن بکار، الاخبار الموفقیات، به کوشش سامی مکی عانی، بغداد، ۹۷۲م.
- طبری، تاریخ.
- واقدی، محمد، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۹۶۶م.
- یعقوبی، احمد، تاریخ، بیروت، دارصادر.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله:دائرةالمعارف بزرگ اسلامی