محمدرضا مهدوی کنی

محمدرضا مهدوی کنی
درگذشت	۲۹ مهر ۱۳۹۳ ش (۸۳ سال)
آرامگاه	شهر ریحرم عبدالعظیم حسنی
محل زندگی	قم، تهران
نقش‌های برجسته	ریاست مدرسه علمیه مروی ریاست دانشگاه امام صادق (ع)
مذهب	شیعه
منصب	وزیر کشور، نخست‌وزیر، امام جمعه، ریاست مجلس خبرگان رهبری
آثار	نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی، شرح دعای افتتاح
همسر	قدسیه سرخه‌ای
فرزندان	محمدسعید، مریم، مهدیه
والدین	اسدالله باقری کنی و فاطمه

محمدرضا مهدوی کَنی (۱۳۱۰-۱۳۹۳ش) از روحانیان فعال در انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران. عضویت در اولین شورای انقلاب، نمایندگی مجلس خبرگان رهبری، عضویت به عنوان فقیه در شورای نگهبان قانون اساسی، وزارت کشور و نخست‌ وزیری بخشی از سوابق سیاسی و اجرائی اوست.

مهدوی کنی که از سال ۱۳۴۰ش در تهران فعالیت مذهبی و حوزوی داشت از مجتهدان متنفذ تهران محسوب می‌شد. او دبیرکل جامعه روحانیت مبارز تهران، متولی مدرسه مروی از بزرگ‌ترین مدارس علمیه تهران و رئیس دانشگاه امام صادق(ع) بود. او چندین بار نیز نماز جمعه تهران را اقامه کرده است.

هنگام درگذشت چهار سال بود که ریاست مجلس خبرگان رهبری را بر عهده داشت.

زیست‌نامه

محمد رضا مهدوی کنی در سال ۱۳۱۰ش در کن از توابع تهران به دنیا آمد. و تحصیلات ابتدایی را در همان‌جا گذارند.

ازدواج و فرزندان

همسر: قدسیه سرخه‌ای

فرزندان: محمد سعید، مریم و مهدیه

مبارزه سیاسی

اولین دستگیری آیت الله مهدوی کنی در سن ۱۸ سالگی (۱۳۲۸ شمسی) در اردستان بود که به شکنجه، تبعید و زندانی‌شدن ایشان و بعضی از طلاب و مبلّغان همراه منجر شد.

وی، در داخل حوزه علمیه فعالیت سیاسی خود را شروع کرد. از جمله فعالیت‌های مهم وی عضویت در مجمعی سیاسی بود که افرادی چون علی سعادت‌پرور (پهلوانی)، محمدی گیلانی، محفوظی، خادمی اصفهانی، شمس، سمندری، جنیدی، عباس ورامینی و... در آن حضور داشتند.

از دیگر برنامه‌های مهدوی کنی، فعالیت‌ در مجامع علمی و سیاسی با حضور برخی دوستانش مانند مطهری، بهشتی، موسوی اردبیلی و... بوده است. در این جلسات مباحثی مانند اقتصاد اسلامی و حکومت اسلامی مورد بحث و بررسی بوده است که در نهایت منجر به تاسیس هسته‌هایی مثل جامعه روحانیت مبارز تهران و تهیه اساسنامه مبارزاتی و دینی برای آن شد.

اصرار او بر طرح دیدگاه‌های امام خمینی که رهبر مخالفان نظام سلطنتی پهلوی بود و سایر فعالیت‌های سیاسی او منجر شد که پس از چندین بار دستگیری و بازداشت کوتاه مدت، هجوم به منزل و ایجاد محدودیت برای سخنرانی، منبر و تدریس، نهایتاً در رمضان سال ۱۳۵۳ شمسی بازداشت و به بوکان و سپس مهاباد تبعید شد و پس از اعزام به تهران در کمیته مشترک ضد خرابکاری و ساواک مورد بازجویی و شکنجه‌های جسمی و روحی قرار گرفت. وی به چهار سال زندان محکوم شد که پس از دو سال و همراه با فضای سیاسی سال ۵۵ به همراه برخی دیگر از زندانیان سیاسی آزاد شد.

مبارزات آیت الله مهدوی کنی علیه حکومت پهلوی تا پیروزی انقلاب در بهمن ۱۳۵۷ش ادامه داشت.

درگذشت

او در چهارشنبه ۱۴ خرداد ۹۳ پس از شرکت در مراسم بیست و پنجمین سالگرد ارتحال امام خمینی دچار حمله قلبی و به بیمارستان بهمن منتقل شد. او تا ۲۹ مهر ۱۳۹۳ در بیمارستان و در حالت کما به سر می‌برد و در این روز در بیمارستان قلب شهید رجایی در سن ۸۳ سالگی ا ز دنیا رفت. مراسم تشییع و اقامه نماز بر پیکر وی به امامت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی صبحِ پنجشنبه ۱ آبان در دانشگاه تهران برگزار و بنابر وصیت خود وی جهت تدفین در کنار مزار آیت‌ الله ملاعلی کنی به شهر ری منتقل و در حرم حضرت عبدالعظیم به خاک سپرده شد.

تحصیلات

محمد رضا مهدوی کنی پس از طی دوره دبستان در کن، در سال ۱۳۲۴ش در چهارده سالگی، به تحصیل علوم دینی پرداخت. ابتدا به مدرسه سپهسالار و پس از چند روزی، به مدرسه لرزاده رفت. مؤسس و سرپرست این مدرسه علی اکبر برهان بود. تحصیل او در این مدرسه سه سال طول کشید.

وی در سال ۱۳۲۷ درسن ۱۷ سالگی برای ادامه تحصیل به قم مهاجرت کرد و تا سال ۱۳۴۰ در محضر استادان آن زمان دروس عالی فقه، اصول فقه، تفسیر، حکمت، کلام و دروس خارج فقه و اصول را تلمذ کرد.

وی پس از بازگشت به تهران در سال ۱۳۴۰، در مدرسه مروی به تدریس علوم حوزوی مشغول شد و از سال ۱۳۴۲ امامت جماعت مسجد جلیلی در میدان فردوسی را پذیرفت و این مسجد را پایگاه مبارزات سیاسی قرار داد.

استادان

• علی اکبر برهان
• علی مشکینی
• حاج شیخ عبدالجواد سده‌ای (جبل عاملی)
• محمد صدوقی
• سلطانی
• مجاهدی
• رفیعی قزوینی
• ابوالحسن شعرانی
• علامه طباطبایی
• آیه الله بروجردی
• امام خمینی
• آیه الله گلپایگانی و...

آثار و فعالیت‌های علمی

• تقریرات درس‌های خارج فقه آیات عظام بروجردی و خمینی.
• کتاب نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی.
• کتاب اصول و مبانی اقتصاد اسلامی در قرآن.
• کتاب بیست گفتار.
• کتاب شرح دعای افتتاح.
• تدریس خارج فقه در دانشگاه و مدرسه علمیه مروی برای دانشجویان و طلاب دوره‌های عالی.
• تدریس آیات الاحکام در مدرسه مروی و آیات اقتصادی در دانشگاه امام صادق(ع).
• تدریس دوره‌های اخلاق اسلامی در دانشگاه امام صادق علیه‌السلام و حوزه علمیه مروی.
• صدها سخنرانی علمی در محیط‌های حوزوی و دانشگاهی.
• مصاحبه‌های علمی با مطبوعات و شبکه‌های تلویزیونی.
• راهنمایی چندین پایان‌نامه کارشناسی ارشد و دکتری.

مناصب سیاسی و اجرائی

آیت الله مهدوی کنی و اعضای دولت

• عضویت در شورای انقلاب از طرف حضرت امام خمینی رهبری انقلاب.
• عضویت در کمیته استقبال از حضرت امام خمینی
• سرپرستی کمیته انقلاب اسلامی به پیشنهاد شهید مطهری و دستور حضرت امام خمینی
• عضویت به عنوان فقیه در شورای نگهبان قانون اساسی (دو مرتبه)
• نمایندگی امام خمینی در هیات حل اختلاف مسؤولان نظام و چندین ماموریت مشابه در حوادث مهم دوران انقلاب
• وزارت کشور در کابینه شهید رجایی و شهید باهنر
• نخست‌وزیری پس از شهادت شهیدان رجایی و باهنر (از ۱۱ شهریور تا ۷ آبان ۱۳۶۰)
• عضویت در ستاد انقلاب فرهنگی به حکم حضرت امام خمینی
• عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی به حکم امام خمینی و آیت الله خامنه‌ای
• مسؤولیت ستاد کمک‌رسانی به مردم مناطق بمباران شده
• عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی
• ریاست مرکز رسیدگی به امور مساجد
• عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام
• مؤسس و دبیر کل جامعه روحانیت مبارز تهران
• ریاست دانشگاه امام صادق علیه‌السلام
• تولیت حوزه علمیه مروی به همراه موقوفات وابسته با حکم امام خمینی
• عضو و رییس مجلس خبرگان رهبری.

مهدوی کنی از روزهای پایانی سال ۱۳۶۱ش تا مراد ۱۳۶۴ش، امام جمعه موقت تهران بود او در این مدت ۹ بار نماز جمعه را اقامه کرد. همچنین در سال ۱۳۷۷ش که امامان جمعه موقت وقت تهران به دلیل نامزدگی در انتخابات مجلس خبرگان رهبری و قانون انتخابات مجلس خبرگان نمی‌توانستند، نماز جمعه را اقامه کنند. سه هفته پی در پی نماز جمعه تهران را اقامه کرد.

حوزه علمیه مروی

محمدرضا مهدوی کنی در تاریخ ۲۶/۶/ ۱۳۶۳ از طرف آیت الله خمینی به عنوان متولی به مدرسه علمیه مروی منصوب شد و ضمن احیاء موقوفات حوزه مروی به تربیت طلاب علوم دینی پرداخت. بنا به گفته مدیر وقت مدرسه مروی در دوران تولیت آیت الله مهدوی کنی تعداد۲۷۳۱ طلبه در این مدرسه تحصیل کرده‌اند.

جامعه روحانیت مبارز تهران

نوشتار اصلی: جامعه روحانیت مبارز تهران

نخستین هستۀ جامعۀ روحانیت مبارز در سال ۱۳۵۶ش و با توصیه‌های امام خمینی، رهبر انقلاب اسلامی ایران، مبنی بر هماهنگی نیروهای مسلمان در مبارزه با حکومت شاه و با تشویق و حمایت شهید مرتضی مطهری، ایجاد شد. برنامه ریزی راه پیمایی‌ها، سخنرانی در مساجد، تهیه شعارها، و هماهنگی و سازماندهی مبارزه بر ضد حکومت پهلوی عمدتاً برعهدۀ جامعۀ روحانیت مبارز بود. جامعه به عنوان تشکلی مذهبی، سیاسی و اجتماعی پس از پیروزی انقلاب اسلامی حضوری مؤثر و تعیین کننده در مجالس قانونگذاری، مجامع و شوراهای مشورتی، قضایی، سیاستگذاری و اجرایی کشور، به ویژه از ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶ش، داشته است. مرتضی مطهری، اکبر هاشمی رفسنجانی، سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، محمد جواد باهنر، مهدوی کنی، سید علی حسینی خامنه‌ای، سید محمد حسینی بهشتی، محمد یزدی و... از اعضای تأثیرگذار جامعه روحانیت در نهادهای انقلاب بوده‌اند. مهدوی کنی سال‌ها دبیر جامعه روحانیت مبارز بود. محمد علی موحدی کرمانی پس از مهدوی کنی، دبیرکل جامعه شد.

دانشگاه امام صادق(ع)

نوشتار اصلی: دانشگاه امام صادق(ع)

دانشگاه امام(ع) در سال ۱۳۶۱ هجری شمسی (۱۹۸۳ میلادی و ۱۴۰۲ هجری قمری) در تهران تاسیس شد. هدف اصلی این دانشگاه تلفیق بین علوم اسلامی و علوم انسانی متداول بوده است. مؤسسان این دانشگاه پیش از پیروزی انقلاب اسلامی با درک شکاف موجود بین حوزه و دانشگاه در صدد تاسیس دانشگاهی بر‌آمدند که تلفیقی از دروس حوزه و دانشگاه را در خود داشته باشد. مؤسسان دانشگاه، ریاست آن را به مهدوی کنی سپردند.