میرزا عبدالکریم حق‌شناس تهرانی (۱۲۹۸-۱۳۸۶ش) از عارفان و اساتید اخلاق در تهران. وی متولد تهران بود و در درس سید محمد حجت کوه‌کمری، سید محمدتقی خوانساری و امام خمینی شرکت کرد. عرفان و علوم عقلی را از محمدعلی شاه‌آبادی و میرزا مهدی آشتیانی آموخت. حق‌شناس به اصرار آیت‌الله بروجردی به تهران رفت و تا آخر عمر به تدریس و تربیت طلاب و عامه مردم در این شهر پرداخت. او در تهران، تولیت مدرسه علمیه فیلسوف‌الدوله را بر عهده داشت. میرزا عبدالکریم در سال ۱۳۸۶ش درگذشت و در حرم عبدالعظیم حسنی دفن شد.
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۳۳۸ق |
| تاریخ وفات | ۱ مرداد سال ۱۳۸۶ش |
| محل دفن | حرم عبدالعظیم حسنی |
| شهر وفات | تهران |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید محمد حجت • سید محمد تقی خوانساری • امام خمینی • میرزا مهدی آشتیانی |
| محل تحصیل | اراک•قم • نجف • تهران |
| اجازه اجتهاد از | سید ابوالقاسم خویی • سید محمد حجت • شیخ عبدالنبی عراقی • محمدعلی شاه آبادی |
| تألیفات | رساله‌ای در ارث زوجه • تقریرات فقه آیت الله حجت کوه‌کمره‌ای • تقریرات اصول آیت‌الله خوانساری • تقریرات آیت‌الله بروجردی |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| اجتماعی | تولیت مدرسه فیلسوف‌الدوله |
زندگی‌نامه
میرزا عبدالکریم در سال ۱۲۹۸ش در تهران متولد شد.[یادداشت ۱] پدرش علی نام داشت که یکی از صاحب‌منصبان فرمانداری تهران بود و از این رو به علیخان شهرت داشت. نام خانوادگی‌شان ابتدا صفاکیش بود، اما سال‌ها بعد برای رفع مشکل سربازی به حق‌شناس تغییر نام داد. پدرش در دوران طفولیت عبدالکریم فوت کرد و سرپرستی او تا ۱۵ سالگی بر عهده مادر بود.[۱][۲]
درگذشت
حق‌شناس در ۱ مرداد سال ۱۳۸۶ش در ۸۸ سالگی پس از یک دوره بیماری ریوی در تهران درگذشت. پیکر وی به‌سوی حرم عبدالعظیم حسنی تشییع و به‌خاک سپرده شد.[۳][۴] در پیام تسلیت آیت‌الله خامنه‌ای، این روحانی، فردی پرهیزکار و پاک‌نهاد معرفی شده که حق بزرگی بر همه مشتاقان معارف اسلامی دارد.[۵]
تحصیلات
عبدالکریم تحصیلات ابتدایی و مقدمات را نزد شیخ محمدرضا تنکابنی پدر محمدتقی فلسفی آموخت و سپس به قم رفت تا از محضر دیگر اساتید نظیر سید محمد حجت کوه‌کمری و سید محمدتقی خوانساری در دروس فقه و اصول استفاده کند. مدتی نیز نزد امام خمینی فقه و اصول آموخت و در بحث اخلاق هم مراوداتی با ایشان داشت. وی عرفان را نزد شاه‌آبادی و بخشی از علوم عقلی را نزد میرزا مهدی آشتیانی گذراند.[۶]
حق‌شناس افزون بر زبان عربی، به زبان‌های فرانسه و انگلیسی هم مسلط بود و اجازه اجتهادش را از سید ابوالقاسم خویی، سید محمد حجت، شیخ عبدالنبی عراقی و محمدعلی شاه‌آبادی دریافت کرد.[۷] [۸]
آشنایی با امام خمینی
حق‌شناس در همان کلاس‌های درس محمدعلی شاه‌آبادی با امام خمینی آشنا شد و در همان اوایل به دیدار وی رفت و از او اجازه ورود به کلاس فلسفه‌اش را گرفت. علاقه حق‌شناس در این دوران به امام خمینی آن‌قدر زیاد شد که هر روز خودش را زودتر به نماز جماعت در مدرسه فیضیه می‌رساند تا بتواند در صف نماز جماعت کنار او بنشیند و با او هم‌کلام شود. گاهی او و امام خمینی با هم به تهران می‌آمدند و میرزا عبدالکریم در یکی از این سفرها، او را با شیخ محمدحسین زاهد آشنا کرد.[۹] [۱۰]
عزیمت به تهران
حق‌شناس پس از وفات شیخ محمدحسین زاهد تهرانی معروف به زاهد نفت‌فروش بر خلاف میل باطنی‌اش و با تأکید و دستور آیت‌الله بروجردی، در سال ۱۳۷۲ق به تهران رفت تا برای حل مشکلات دینی و امور شرعی در مسجد امین‌الدوله حضور یابد. او تا پایان عمر در این شهر در جهت تربیت اخلاقی جوانان، اهل علم، طلاب و کسبه فعالیت کرد. حق‌شناس ریاست مدرسه علمیه فیلسوف‌الدوله و سپهسالار قدیم (مدرسه عالی شهید مطهری) را بر عهده داشت و در آن به تدریس مکاسب در فقه، و کفایه در اصول و منظومه سبزواری در حکمت پرداخت.[۱۱] [۱۲]
تألیفات
برخی از آثار حق‌شناس عبارت است از:
- رساله‌ای در ارث زوجه
- تقریرات فقه سید محمد حجت کوه‌کمری
- تقریرات اصول سید محمدتقی خوانساری
- تقریرات آیت‌الله بروجردی.[۱۳][۱۴]
پانویس
- ↑ وداع با معلم اخلاق (گزارشی از زندگی مرحوم آیت الله میرزا عبدالکریم حق‌شناس)، ۱۳۸۶ش.
- ↑ «درباره مردی که رؤیاهایش صادق بود و نفسش حق»، سایت مدیریت حوزه علمیه تهران.
- ↑ وداع با معلم اخلاق (گزارشی از زندگی مرحوم آیت‌الله میرزا عبدالکریم حق‌شناس)
- ↑ «درباره مردی که رؤیاهایش صادق بود و نفسش حق»، سایت مدیریت حوزه علمیه تهران.
- ↑ تسلیت در پی درگذشت آیت‌الله حاج میرزا عبدالکریم حق‌شناس، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خامنه‌ای.
- ↑ وداع با معلم اخلاق (گزارشی از زندگی مرحوم آیت‌الله میرزا عبدالکریم حق‌شناس)، ۱۳۸۶ش.
- ↑ وداع با معلم اخلاق (گزارشی از زندگی مرحوم آیت‌الله میرزا عبدالکریم حق‌شناس)، ۱۳۸۶ش.
- ↑ «درباره مردی که رؤیاهایش صادق بود و نفسش حق»، سایت مدیریت حوزه علمیه تهران.
- ↑ وداع با معلم اخلاق (گزارشی از زندگی مرحوم آیت‌الله میرزا عبدالکریم حق‌شناس)، ۱۳۸۶ش.
- ↑ «درباره مردی که رؤیاهایش صادق بود و نفسش حق»، سایت مدیریت حوزه علمیه تهران.
- ↑ وداع با معلم اخلاق (گزارشی از زندگی مرحوم آیت‌الله میرزا عبدالکریم حق‌شناس)، ۱۳۸۶ش.
- ↑ «درباره مردی که رؤیاهایش صادق بود و نفسش حق»، سایت مدیریت حوزه علمیه تهران.
- ↑ وداع با معلم اخلاق (گزارشی از زندگی مرحوم آیت‌الله میرزا عبدالکریم حق‌شناس)
- ↑ «درباره مردی که رؤیاهایش صادق بود و نفسش حق»، سایت مدیریت حوزه علمیه تهران.
یادداشت
- ↑ تاریخ تولد حق‌شناس روی سنگ قبر ۱۲۸۵ش درج شده است. به نقل محمد علی جاودان از شاگردان او، حق‌شناس در ماجرای سربازی و برای افزایش سن، اسم خود را از کریم به عبدالکریم و شهرت صفاکیش را به حق‌شناس و تاریخ تولد را از ۱۲۹۸ به ۱۲۸۵ تغییر داده است
منابع
- وداع با معلم اخلاق (گزارشی از زندگی مرحوم آیت‌الله میرزا عبدالکریم حق‌شناس)، اطلاعات حکمت و معرفت، مرداد ۱۳۸۶ - شماره ۱۷.
- «درباره مردی که رؤیاهایش صادق بود و نفسش حق»، سایت مدیریت حوزه علمیه تهران، تاریخ بازدید: ۲۱ آبان ۱۳۹۹ش.
- تسلیت در پی درگذشت آیت‌الله حاج میرزا عبدالکریم حق‌شناس، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ انتشار: ۱۳۸۶/۰۵/۰۲.