سبیکه مادر امام جواد(ع)
| همسر امام رضا(ع) و مادر امام جواد(ع) | |
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سبیکه نُوبِیَّه و خَیْزُران |
| خویشاوندان | امام رضا(ع)(همسر) • امام جواد(ع)(فرزند) |
سَبِیکه، معروف به سبیکه نُوبِیَّه و خَیْزُران همسر امام رضا(ع) و مادر امام جواد(ع) بود. بنا بر روایات، او کنیزی[۱] از خاندان ماریه قبطیه به شمار میرفت.[۲] او را به نامهای، دُرّه،[۳] خَیزُران،[۴] رَیحانَه[۵] و سُکَینَه،[۶] نیز خواندهاند. نام خیزران را امام رضا(ع) برای او برگزیده است[۷] و شیخ صدوق نیز این نام را نقل کرده است.[۸] کنیه او امالحسن بوده است.[۹]
نقل شده است که هنگام تولد امام جواد(ع)، امام رضا(ع) خواهرش حکیمه را برای کمک به قابله نزد سبیکه فرستاد.[۱۰] در حدیثی، از پیامبر اکرم به عنوان کنیزی پاکزبان و پاکدامن معرفی شده که خداوند رحم او را برای به ولادت امامی برگزیده است؛[۱۱] هرچند برخی در درستی سند و محتوای این روایت تردید کردهاند.[۱۲] همچنین مسعودی هم در کتاب اثبات الوصیة او را را برترین زنان روزگار خود دانسته است.[۱۳]
درباره خاستگاه سبیکه گفتهاند که مِرّیسی (روستایی در مصر)،[۱۴] یا قِبطی ( از سرزمین مصر) و یا مرُسی (شهری در مغرب) بوده است.[۱۵]
پانویس
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، بیروت، ج۵۰، ص۱.
- ↑ کلینی، اصول کافی، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۶۶۴.
- ↑ ابن شهرآشوب، مناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۳۷۹.
- ↑ ابن شهرآشوب، مناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۳۷۹.
- ↑ ابن شهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۳۷۹؛ مجلسی، بحارالانوار، بیروت، ج۵۰، ص۷.
- ↑ عاشور، موسوعة اهل البیت، بیروت، ج۱۶، ص۱۴.
- ↑ ابن شهرآشوب، مناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۳۷۹.
- ↑ عاشور، موسوعة اهل البیت، بیروت، ج۱۶، ص۱۴.
- ↑ ابن شهرآشوب، مناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۳۷۹؛ طبری، دلائل الامامه، ص۲۰۹.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، بیروت، ج۵۰، ص۱۰.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۲۳.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به: نورمحمدی، «نقد و بررسی محتوایی گزارش انتساب امام جواد علیه السلام»، ص۷۴؛ طیبی، «خوانش و بررسی روایات مربوط به خَیزُران، مادر امام جواد(ع)».
- ↑ نگاه کنید به: مسعودی، اثبات الوصیة للامام علی بن ابی طالب، ۱۳۸۴ش، ص۲۱۶.
- ↑ ابن شهرآشوب، مناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۳۷۹.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، بیروت، ج۵۰، ص۷.
منابع
- ابنشهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب(ع)، قم، علامه، ۱۳۷۹ق.
- طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، قم، دارالذخایر، بیتا.
- طیبی، ناهید، «خوانش و بررسی روایات مربوط به خَیزُران، مادر امام جواد(ع)»، فصلنامه تاریخ اسلام، ش۶۵، بهار ۱۳۹۵ش.
- عاشور، علی، موسوعة اهل البیت (علیهم السلام)، بیروت، دار نظیر عبود، بیتا.
- کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ترجمه مهدی آیتاللهی، تهران، جهان آرا، ۱۳۸۷ش.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیة، ۱۴۰۷ق.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار علیهم السلام، تصحیح جمعی از محققان، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- مسعودی، علی بن حسین، اثبات الوصیة للامام علی بن ابی طالب (علیه السلام)، قم، انصاریان، ۱۳۸۴ش.
- نورمحمدی، مهدی، «نقد و بررسی محتوایی گزارش انتساب امام جواد علیه السلام»، در مجموعه مقالات همایش سیره و زمانه امام جواد علیه السلام، قم، مرکز مدیریت حوزههای علمیه، ۱۳۹۵ش.
| بستگان | امام کاظم(ع) (پدر) • نجمه (مادر) • سبیکه (همسر) • امام جواد (فرزند) • فاطمه معصومه(س) (خواهر) • حمزة بن موسی (برادر) • شاهچراغ (برادر) • سید میر محمد عابد (برادر) • قاسم بن موسی (برادر) • زید النار (برادر) | .jpg) |
|---|---|---|
| القاب | ||
| کنیهها | ||
| سخنان | ||
| مناظرات | ||
| اصحاب | ||
| خلفای معاصر | ||
| مسیر حرکت | ||
| شعر و هنر مرتبط | ||
| مکانها و بناهای مرتبط و منسوب | حرم • قدمگاه نیشابور • صریا • سناباد • بقعه هارونیه • نوقان • مدرسه رضویه • مسجد فرط • قدمگاه فراشاه • مسجد بیرون • مسجد تورانپشت • آرامگاه علی بن مهزیار • موزه آستان قدس رضوی | |
| کتابشناسی | ||
| وابسته | ||
| پدر و مادر |  | |
|---|---|---|
| القاب | ||
| همسران | ||
| فرزندان | ||
| خویشان سرشناس | ||
| اصحاب و راویان | ||
| کتابشناسی | ||
| مرتبط | ||