سمانه مغربیه

مقاله قابل قبول
شناسه ناقص
از ویکی شیعه
سمانه مغربیه
اطلاعات کلی
لقب/کنیهام‌الفضل
شهرتسیده
نسبهمسر امام جواد(ع)
محل دفنحرم عسکریین در سامرا


امام هادی (ع) درباره مادرش:
أُمِّي عَارِفَةٌ بِحَقِّي، وَ هِيَ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ، لَا يَقْرَبُهَا شَيْطَانٌ مَارِدٌ، وَ لَا يَنَالُهَا كَيْدُ جَبَّارٍ عَنِيدٍ، وَ هِيَ مَكْلُوءَةٌ بِعَيْنِ اللَّهِ الَّتِي لَا تَنَامُ، وَ لَا تَتَخَلَّفُ عَنْ أُمَّهَاتِ الصِّدِّيقِينَ وَ الصَّالِحِينَ.
ترجمه:
مادرم عارف به حق من(حق امامت) است، اهل بهشت است، شیطان سرکش به او راهی ندارد و نزدیکش نمی‌شود و مکر و حیله جبار سرکش به وی نمی‌رسد، تحت نظر الهی است که غلفت در او راه ندارد، او با مادران صدیق و صالح فرقی ندارد.

دلائل الامامه، ص ۲۱۶.

سَمانه مغربیه، همسر امام جواد(ع) و مادر امام هادی(ع). همه فرزندان امام جواد (ع) از اویند. مرقد او در حرم عسکریین در سامرا است.

زندگی‌نامه

سمانه مغربیه، معروف به سیده و مُکَنّی به‌ ام‌الفضل،[۱] همسر امام جواد (ع) و مادر امام هادی(ع) بود.[۲] نام مادر امام هادی(ع) را اسماء نیز گفته‌اند.[۳] سمانه، کنیزی بود که به دستور امام نهم به هفتاد دینار خریداری شد.[۴] او بسیار روزه می‌گرفت و نماز می‌خواند.[۵] امام هادی(ع) در حدیثی، مادرش را عارف بر حقش و اهل بهشت دانسته است.[۶] مرقد سمانه، در سامرا، در حرم عسکریین و در مجاورت امام هادی(ع)، امام عسکری(ع)، نرجس خاتون (مادر امام زمان(عج)حکیمه (دختر امام جواد(ع)) و حٌدَیث (مادر امام عسکری(ع)) است.[۷] سمانه در زمره زنان راوی حدیث نام برده شده است.[۸]

فرزندان

تمام فرزندان امام جواد(ع) از سمانه زاده شدند. پسران سمانه، امام هادی(ع)، موسی مبرقع، ابواحمد حسین و ابوموسی عمران و دخترانش، فاطمه، خدیجه، ام‌کلثوم و حکیمه هستند.[۹]

پانویس

  1. محلاتی، مآثر الکبراء، ۱۳۸۴ش، ج۳، ص۱۹.
  2. امین، اعیان الشیعه، دارالتعارف للمطبوعات، ج۲، ص۳۶؛ طبرسی، اعلام الوری، دارالکتب الإسلامیه، ص۳۵۵.
  3. ابن ابی الثلج بغدادی، تاریخ أهل البیت، ۱۴۱۰ق، ص۱۲۴.
  4. حسون، أعلام النساء المؤمنات، ۱۳۷۹ش، ص۵۱۷.
  5. محلاتی، ریاحین الشریعه، ج۳، دارالکتب الإسلامیه، ص۲۳.
  6. طبری، دلائل الامامه، دارالذخایر، ص۲۱۶.
  7. کسانی که در جوار امام حسن‌عسکری(ع) دفن شده‌اند، خبرگزاری فارس.
  8. قهپایی، مجمع الرجال، نشر اسماعیلیان، ج۷، ص۱۷۶.
  9. صدوق، الخصال، ترجمه مدرس گیلانی، ۱۳۶۲ش، ج‌۲، ص۳۲۶؛ قمی، منتهی الآمال، جامعه مدرسین، ج۲، ص۵۶۹.

یادداشت

منابع

  • ابن ابی الثلج بغدادی، محمد بن احمد، تاریخ أهل البیت نقلا عن الأئمة علیهم السلام، قم، آل البیت علیهم السلام، ۱۴۱۰ ق، چاپ اول.
  • امین، محسن، اعیان الشیعه، تحقیق حسن امین، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، بی‌تا.
  • حسون، محمد، مشکور، ام‌علی، أعلام النساء المؤمنات، تهران، اسوه، ۱۳۷۹ش.
  • شیخ صدوق، محمد بن علی، الخصال، ترجمه مدرس گیلانی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات جاویدان، ۱۳۶۲ش، چاپ اول.
  • طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، با مقدمه حسن خرسان، تهران، دارالکتب الاسلامیة، بی‌تا.
  • طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، قم، دار الذخایر، بی‌تا.
  • قهپایی، عنایه الله، مجمع الرجال، ج۷، قم، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، بی‌تا.
  • قمی، عباس، منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل، تعریب هاشم میلانی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین، بی‌تا.
  • محلاتی، ذبیح‌الله، ریاحین الشریعه در ترجمه بانوان دانشمند شیعه، تهران، دارالکتب الاسلامیة، بی‌تا.
  • محلاتی، ذبیح‌الله، مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء، قم، المکتبة الحیدریة، ۱۳۸۴ش.
  • کسانی که در جوار امام حسن‌عسکری(ع) دفن شده‌اند، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۲ بهمن ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۱۷ تیر ۱۳۹۸ش.