غلمان: تفاوت میان نسخه‌ها
imported>Alikhosravi ←غلمان در ادبیات فارسی: اصلاح متن |
imported>Alikhosravi |
||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
از این واژه قرآنی در ادبیات فارسی و اشعار شعرایی چون [[حافظ شیرازی|حافظ]]، سعدی<ref>[http://ganjoor.net/saadi/divan/ghazals/sh330 گنجور سعدی، غزل۳۳۱.]</ref> و سنائی<ref>[http://ganjoor.net/sanaee/divans/ghaside-sanaee/sh144/ گنجور سنائی، غزل۱۴۴.]</ref> استفاده‌هایی شده است که بیت زیر نمونه‌ای از آن است: | از این واژه قرآنی در ادبیات فارسی و اشعار شعرایی چون [[حافظ شیرازی|حافظ]]، سعدی<ref>[http://ganjoor.net/saadi/divan/ghazals/sh330 گنجور سعدی، غزل۳۳۱.]</ref> و سنائی<ref>[http://ganjoor.net/sanaee/divans/ghaside-sanaee/sh144/ گنجور سنائی، غزل۱۴۴.]</ref> استفاده‌هایی شده است که بیت زیر نمونه‌ای از آن است: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|فردا اگر نه روضه رضوان به ما دهند|غلمان ز روضه حور ز جنت به درکشیم<ref>[http://ganjoor.net/hafez/ghazal/sh375/ گنجور حافظ، غزل۳۷۶]</ref>}} | {{ب|فردا اگر نه روضه رضوان به ما دهند|غلمان ز روضه حور ز جنت به درکشیم<ref>[http://ganjoor.net/hafez/ghazal/sh375/ گنجور حافظ، غزل۳۷۶]</ref>}} | ||
نسخهٔ ۱۴ مهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۶:۳۵
غِلمان واژه‌ای قرآنی به معنای نوجوانان زیبایی است که در خدمت بهشتیان‌اند.
واژه شناسی
غلام در لغت به معنای خدمتگزار و غلمان جمع غلام است.[۱]
غلمان در قرآن
در قرآن کلمه غلمان (غلام‌ها) یک بار استفاده شده است،[۲] دو بار هم در سوره‌های انسان و واقعه از ولدان (پسران) آمده که معنی همین غلمان را منظور داشته است،[۳][۴] همچنین در آیه ۱۹ سوره انسان آمده: «و بر گرد آنها پسرانی می‌گردند که هر گاه آنها را ببینی گمان می‌کنی مروارید پراکنده‌اند.»[۵] در آیات ۱۷ و ۱۸ سوره واقعه هم توصیفی نسبتاً مشابه وجود دارد: «خدمت‌کارانی جوان و جاودانی پیوسته گرداگرد آنها می‌گردند. با قدح‌ها و کوزه‌ها و جام‌هایی از نهرهای جاری بهشتی (و شراب طهور)»[۶]
از ظاهر این آیات برمی‌آید که پسران زیبای بهشتی فقط برای خدمت‌گزاری بهشتیان آفریده شدهاند و ارتباط خاص دیگری بین آنان و بهشتیان مطرح نیست.[۷]
منظور از غلمان
در بین مفسران مبنی بر اینکه غلمان مخلوقاتی بهشتی‌اند یا انسان‌های زمینی که در خلقتی نو در خدمت بهشتیان قرار می‌گیرند اختلاف وجود دارد. برخی معتقدند آنها فرزندان اهل دنيا هستند كه نه حسناتى برای پاداش دارند و نه گناهى برای كيفر شدن. از امام علی(ع) در باره فرزندان مشركان [که قبل از تکلیف مرده‌اند] روایتی آمده که آنها خادمان اهل بهشتند.[۸] علامه طباطبایی در المیزان با عنایت به ظاهر آیه ۲۴ سوره طور[۹] معتقد است غلمان مانند حور از مخلوقات بهشتی است كه از شدت زيبایی مانند لؤلؤیی در گنجينه پنهان داشته شدهاند.[۱۰]
غلمان در ادبیات فارسی
از این واژه قرآنی در ادبیات فارسی و اشعار شعرایی چون حافظ، سعدی[۱۱] و سنائی[۱۲] استفاده‌هایی شده است که بیت زیر نمونه‌ای از آن است:
خطای لوآ در mw.text.lua در خط 25: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil).
پانویس
منابع
- ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۱۱ق.
- طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان. ترجمه محمدباقر موسوی، تهران، بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی، ۱۳۷۰ش.
- طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البيان فى تفسير القرآن، تهران: ناصرخسرو، ۱۳۷۲ش.
- طیب، سید عبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات اسلام، ۱۳۷۸ش.
- قرشی، علی اکبر، قاموس قرآن، تهران، اسلامیه، ۱۳۶۷ش.
- ↑ ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۱ق، ج۱۲، ص۴۴۰.
- ↑ طور، آیه۲۴، وَ يَطوف عَلَيهِمْ غِلْمَانٌ لَّهُمْ كَأَنهُمْ لُؤْلُؤٌ مَّكْنُونٌ، و پیوسته در گرد آنها غلمان گردش می‌کنند که همچون مرواریدهای در صدفند.
- ↑ وَ يَطوف عَلَيهِمْ وِلْدَنٌ مخَلَّدُونَ إِذَا رَأَيْتهُمْ حَسِبْتهُمْ لُؤْلُؤ اً مَّنثُوراً.
- ↑ قرشی، قاموس قرآن، ۱۳۶۷ش، ج۷، ص۲۴۴.
- ↑ وَ یطُوفُ عَلَیهِمْ وِلْدَانٌ مُّخَلَّدُونَ إِذَا رَأَیتَهُمْ حَسِبْتَهُمْ لُؤْلُؤًا مَّنثُورًا.
- ↑ يَطوف عَلَيهِمْ وِلْدَنٌ مخَلَّدُونَ(۱۷) بِأَکْوَابٍ وَ أَبَارِیقَ وَ کَأْسٍ مِّن مَّعِینٍ.
- ↑ طیب، اطيب البيان فی تفسير القرآن، ۱۳۷۸ش، ج۱۲، ص۳۰۲.
- ↑ طبرسی، مجمع البيان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۳۲۷.
- ↑ وَیطُوفُ عَلَیهِمْ غِلْمَانٌ لَهُمْ كَأَنَّهُمْ لُؤْلُؤٌ مَكْنُونٌ
- ↑ طباطبایی، ترجمه الميزان، ۱۳۷۰ش، ج۱۹، ص۲۱.
- ↑ گنجور سعدی، غزل۳۳۱.
- ↑ گنجور سنائی، غزل۱۴۴.