روح القدس: تفاوت میان نسخه‌ها
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
در منابع اسلامی وظایفی همچون ابلاغ [[وحی]] به [[پیامبران]]، یاری رساندن به [[مؤمنان]]، مبدأ علم [[پیامبران]]، منشأ القاء حکم و علم به [[اهل بیت(ع)]] و [[شفاعت]] در [[روز قیامت]] به روحالقدس نسبت داده شده است. | در منابع اسلامی وظایفی همچون ابلاغ [[وحی]] به [[پیامبران]]، یاری رساندن به [[مؤمنان]]، مبدأ علم [[پیامبران]]، منشأ القاء حکم و علم به [[اهل بیت(ع)]] و [[شفاعت]] در [[روز قیامت]] به روحالقدس نسبت داده شده است. | ||
== | ==جایگاه== | ||
روحالقدس به‌معنای روح پاک، از موجودات مقرب الهی است که از عیب‌ها و نقص‌ها منزه است.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶؛ زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۶۱.</ref> از قاموس کتاب مقدس نقل شده، روحالقدس را مقدس می‌گویند چرا که از کارهایش تقدیس قلب‌های مؤمنان است و به واسطه علاقه‌ای که به خدا و مسیح دارد او را روح‌الله و روح مسیح نیز می‌نامند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۴۰.</ref> | روحالقدس به‌معنای روح پاک، از موجودات مقرب الهی است که از عیب‌ها و نقص‌ها منزه است.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶؛ زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۶۱.</ref> از قاموس کتاب مقدس نقل شده، روحالقدس را مقدس می‌گویند چرا که از کارهایش تقدیس قلب‌های مؤمنان است و به واسطه علاقه‌ای که به خدا و مسیح دارد او را روح‌الله و روح مسیح نیز می‌نامند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۴۰.</ref> | ||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
{{شعر۲ | {{شعر۲ | ||
|فیض روح القدس ار باز مدد فرماید|دیگران هم بکنند آنچه مسیحا می‌کرد.<ref>دیوان حافظ، غزلیات حافظ، عزل ۱۴۳.</ref>}} | |فیض روح القدس ار باز مدد فرماید|دیگران هم بکنند آنچه مسیحا می‌کرد.<ref>دیوان حافظ، غزلیات حافظ، عزل ۱۴۳.</ref>}} | ||
== روحالقدس کیست؟== | == روحالقدس کیست؟== | ||
درباره حقیقت روحالقدس نظرات مختلفی ارائه شده برخی از آنها عبارتند از: | درباره حقیقت روحالقدس نظرات مختلفی ارائه شده برخی از آنها عبارتند از: | ||
نسخهٔ ۴ اوت ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۳۰
رُوح‌ُ القُدُس به‌معنای روح پاک از موجودات مقرب الهی است که درباره حقیقت آن، اختلاف‌نظر وجود دارد. جبرئیل، موجودی از عالم امر، نیروی غیبی، عقل فعال، روح‌الارواح و بزرگ فرشتگان مصداق آن معرفی شده است.
در منابع اسلامی وظایفی همچون ابلاغ وحی به پیامبران، یاری رساندن به مؤمنان، مبدأ علم پیامبران، منشأ القاء حکم و علم به اهل بیت(ع) و شفاعت در روز قیامت به روحالقدس نسبت داده شده است.
جایگاه
روحالقدس به‌معنای روح پاک، از موجودات مقرب الهی است که از عیب‌ها و نقص‌ها منزه است.[۱] از قاموس کتاب مقدس نقل شده، روحالقدس را مقدس می‌گویند چرا که از کارهایش تقدیس قلب‌های مؤمنان است و به واسطه علاقه‌ای که به خدا و مسیح دارد او را روح‌الله و روح مسیح نیز می‌نامند.[۲]
این واژه در قرآن و کتاب مقدس به کار رفته است. کلمه روحالقدس چهار بار در قرآن درباره عیسی مسیح و پیامبر اسلام(ص) استفاده شده است.[۳] قرآن از تأیید حضرت عیسی توسط او سخن گفته شده است.[۴] و در ادبیات فارسی نیز استفاده می‌شود مانند: الگو:شعر۲
روحالقدس کیست؟
درباره حقیقت روحالقدس نظرات مختلفی ارائه شده برخی از آنها عبارتند از:
- جبرئیل: تعدادی از مفسران روحالقدس را جبرئیل دانسته‌اند.[۵] چنانکه در تفسیر نمونه آمده، نامیدن جبرئیل به روحالقدس به روحانیت و قداست او اشاره دارد.[۶]
- موجودی از عالم امر: علامه طباطبایی روحالقدس را موجودی از عالم امر و غیر از ملائکه می‌داند که آنان را در رساندن وحی به انبیا همراهی می‌کرده است.[۷]
- بزرگ فرشتگان: در روایتی از امام صادق (ع)، روح القدس فرشته‌ای بزرگ‌تر از جبرئیل و میکائیل معرفی شده که همراه پیامبر اسلام(ص) بوده و پس از پیامبر(ص)، همراه امامان شیعه است.[۸] در برخی از روایات روحالقدس، همان روح دانسته شده که در قرآن[۹] از نزول او به همراه ملائکه در شب قدر سخن گفته شده است.[۱۰]
- نیروی غیبی: روحالقدس نیروی غیبی است که عیسی مسیح با آن مردگان را زنده می‌کرد این نیرو به صورت ضعیف‌تر در وجود همه مؤمنان قرار دارد و آنها را یاری می‌کند و از گناه بازمی‌دارد.[۱۱]
- عقل فعال: روحالقدس در نگاه فارابی، شیخ اشراق و میرداماد از فلاسفه مسلمان به عنوان عقل فعال(صورت‌بخش جهان ماده) شناخته می‌شود البته در نزد ابن سینا و ملاصدرا روحالقدس، جبرئیل و عقل فعال یکی هستند.[۱۲]
- روح الارواح: در برخی از آثار عرفا، از روحالقدس به عنوان روح‌الارواح یاد شده که مخلوق خدا نیست بلکه وجهی از وجوه خدا است. آنان بر اساس آیه ۲۹ سوره حجر که خدا هنگام آفرینش انسان از روح خود در او دمید، روحالقدس را همان روح‌الله می‌دانند که روح مخلوقات به آن قائم است.[۱۳]
برخی از مفسران روحالقدس را انجیل دانسته‌اند.[۱۴]
وظایف
در قرآن کریم و احادیث وظایفی به روحالقدس نسبت داده شده است.
- ابلاغ وحی به پیامبران: بنابر اینکه روح القدس جبرئیل باشد انتقال و ابلاغ پیام خدا به پیامبران از وظایف او است.
- مؤید و کمک‌کننده پیامبران و اولیای الهی: در آیاتی از قرآن که سخن از تأیید عیسی مسیح به وسیله روح القدس به میان آمده، بنابر نظر مفسران تأیید به معنای تقویت است.[۱۵] همچنین در بعضی از روایات روحالقدس حافظ پیامبران از گناهان معرفی شده است.[۱۶]
- مبدا علم انبیا:در برخی از روایات از وجود پنج روح در وجود انبیا و اوصیا نام برده شده که روحالقدس از جمله آنهاست و به وسیله او پیامبران تمام علوم را فرا می‌گیرند.[۱۷]
- القا حکم الهی به اهل بیت(ع): بر پایه روایتی از امام صادق(ع)، اهل بیت بر اساس حکم خدا و داود نبی قضاوت می‌کنند و اگر حکم چیزی را ندانند روحالقدس علم آن‌را بر قلبشان القا می‌کند.[۱۸]
- شفاعت در قیامت: بر پایه حدیثی از پیامبر اسلام(ص) نخستین شفاعت‌کننده در روز قیامت روحالقدس است.[۱۹]
- یاری‌رسانی به مؤمنان: بر اساس روایات روحالقدس تا زمانی که مؤمنان با زبان و عمل خود پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) را یاری کنند، آنان را یاری می‌کند.[۲۰]
الوهیت
در ادبیات مسیحی روحالقدس، اقنوم سوم از اقانیم سه‌گانه (پدر، پسر و روحالقدس) است[۲۱] متکلمان مسیحی درباره الوهیت روحالقدس اختلاف‌نظر دارند. بعضی از آنان که به «مخالفان روحالقدس» شهرت داشتند شخصیت الهی روحالقدس را انکار می‌کردند.[۲۲] اما برخی دیگر بر این باورند که روحالقدس موجود مستقلی نیست بلکه تجلی خدا است و به الوهیتش او معتقدند.[۲۳] این گروه روحالقدس را دارای فکر، احساس و اراده می‌دانند.[۲۴]
همچنین در کتاب مقدس آفرینش موجودات به روحالقدس نسبت داده شده است. برخی از مسیحیان معتقدند بدون روحالقدس نه دنیایی پدید می‌آمد و نه مخلوقی.[۲۵] بر اساس کتاب مقدس مؤمنان در هنگام توبه و ایمان روحالقدس را در می‌یابند. او انسان‌ها را از آلودگی‌های گناه پاک می‌کند و مُحرِک آنها برای زندگی مقدس است.[۲۶]
پانویس
منابع
- آملی، حیدر بن علی، جامع الاسرار و منبع النور، تهران، چاب هانری کوربن و عثمان اسماعیل یحیی، ۱۳۴۷ش.
- اله‌بداشتی، علی، «روحالقدس در آموزه‌های مسیحی و اسلام»، مجله الهیات تطبیقی، شماره سوم، ۱۳۸۹ش.
- حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، بیروت، دارالمعرفة، بی‌تا.
- دیوان غزلیات حافظ.
- زمخشری، محمود، الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل، بیروت، دارالكتاب العربی، ۱۴۰۷ق.
- سلیمانی اردستانی، عبدالرحیم، درآمدی بر الهیات تطبیقی اسلام و مسیحیت، قم، کتاب طه، ۱۳۸۲ش.
- سیوطی، جلال‌الدین، الدرالمنثور فی تفسیر بالمأثور، قم، كتابخانه آية‌الله مرعشى نجفى، ۱۴۰۴ق،
- طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصرخسرو، ۱۳۷۲ش.
- طوسی، محمد بن حسن، التبيان فى تفسير القرآن، بیروت، دار احياء التراث العربى، بی تا.
- علی‌پور، فاطمه و محمد زارع، «روحالقدس» در دانشنامه جهان اسلام، تهران، ۱۳۹۴ش.
- فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احياء التراث العربى، ۱۴۲۰ق.
- قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، تصحیح طيّب موسوى جزائرى، قم، دارالکتاب، ۱۴۰۴ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالكتب الإسلامية، ۱۴۰۷ق.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار إحياء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش.
- مک گراث، الیستر، درآمدی بر الهیات مسیحی، ترجمه عیسی دیباج، تهران، کتاب روشن، ۱۳۸۵ش.
- هاکس، مستر جیمز، قاموس کتاب مقدس، تهران، انتشارات اساطیر، ۱۳۷۷ش.
- میشل، توماس، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، ۱۳۷۷ش.
پیوند به بیرون
- ↑ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶؛ زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۶۱.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۴۰.
- ↑ سوره بقره، آیات ۸۷ و ۲۵۳؛ سوره مائده، آیه ۱۱۰؛ سوره نحل، آیه ۱۰۲.
- ↑ سوره بقره، آیه۸۷؛ سوره مائده، آیه ۱۱۰.
- ↑ نگاه کنید به: طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۳۴۰؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ج۱۳، ص۱۹۶-۱۹۸.
- ↑ قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۷۹.
- ↑ سوره قدر، آيه۴.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۴، ص۱۴.
- ↑ نگاه کنید به: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹.
- ↑ اله‌بداشتی، «روحالقدس در آموزه‌های مسیحی و اسلام»، ص۴.
- ↑ حیدر آملی، جامع الاسرار، ۱۳۴۷ش، ص۶۸۸-۶۹۰؛ علی‌پور، «روحالقدس»، ص۴۳۳-۴۳۷.
- ↑ نگاه کنید به: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۳۴۰.
- ↑ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۰۷.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ج۲۵، ص۵۴-۵۵.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۷۲.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۹۸.
- ↑ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، بیروت، ج۴، ص۴۹۶-۴۹۸.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۰۲.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ج۳، ص۲۲۴.
- ↑ مک گراث، درآمدی بر الهیات مسیحی، ۱۳۸۵ش، ص۳۰۹-۳۱۰.
- ↑ سلیمانی اردستانی، درآمد بر الهیات تطبیقی اسلام و مسیحیت، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۶-۱۲۷.
- ↑ میشل، کلام مسیحی، ۱۳۷۷ش، ص۷۴.
- ↑ علی‌پور، «روحالقدس»، ص۴۳۴.
- ↑ علی‌پور، «روحالقدس»، ج۲۰، ص۴۳۴.