سید ابوالقاسم خوانساری ریاضی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سید ابوالقاسم بن محمود خوانساری |
| نسب | خاندان خوانساری - امام کاظم(ع) |
| تاریخ تولد | ۱۳۰۹ق |
| محل زندگی | خوانسار هند |
| تاریخ وفات | ۱۳۸۰ق |
| شهر وفات | گلگت در پاکستان |
| خویشاوندان سرشناس | ابوتراب خوانساری |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | ابوتراب خوانساری • آقا ضیا عراقی |
| شاگردان | سید محمد حسین طباطبایی |
| محل تحصیل | نجف خوانسار |
| اجازه اجتهاد از | ابوتراب خوانساری، سید حسن صدر و سید ابوالحسن اصفهانی |
| تألیفات | اعجاز المهندسین • رسالة الجبر و المقابلة • رسالة قابلیة تقسیم الاعداد • رساله‌های متعدد دیگر در ریاضیات • حاشیه بر مستدرک الوسائل |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| اجتماعی | تبلیغ شیعه در پاکستان |
سید ابوالقاسم بن محمود خوانساری ریاضی (۱۳۰۹ق، خوانسار-۱۳۸۰ق، گِلگِت پاکستان) از علمای شیعه در قرن چهاردهم قمری بود. او علاوه بر تبحر در علوم دینی، بر حساب، هندسه و جبر نیز تسلط داشت و آثاری در این موضوعات نگاشت. خوانساری نزد ابوتراب خوانساری و آقا ضیا عراقی شاگردی کرد. وی از ابوتراب خوانساری، سید حسن صدر و سید ابوالحسن اصفهانی اجازه اجتهاد و روایت دریافت کرد. علامه طباطبایی از شاگردان او بود. او به درخواست سید ابوالحسن اصفهانی برای تبلیغ به پاکستان رفت و در گِلگِت درگذشت و در همانجا دفن شد.
نسب
ابوالقاسم ریاضی فرزند محمود خوانساری ۱۴ شوال ۱۳۰۹ق در شهر خوانسار به دنیا آمد.[۱] وی از عالمان خاندان خوانساری است. خاندان خوانساری همگی فرزندزادگان محب الله بن قاسم اند که نسب او با ۷ واسطه به صالح قصیر و در نهایت به امام کاظم(ع)، می‌رسد. عالمان این خاندان بیشتر در ایران، به ویژه در خوانسار، گلپایگان و اصفهان و برخی در عراق و هند سکونت داشتند.[۲] خوانساری برای حصول علم به نجف رفت.[۳] آقابزرگ طهرانی تاریخ وفات وی را سال ۱۳۸۰ق ذکر نمودہ است۔[۴] ولی برخی نیز ۲۰ دی سال ۱۳۴۱ش ذکر کرده‌اند۔[۵] وی در گِلگت در شمال پاکستان درگذشت و در محله‌ای بنام مَجِینِی محله دفن شد.[۶] بر مدفن او بقعه‌ای بنا گردید.[۷]
فعالیت علمی
دروس عالی فقه و اصول را در نجف نزد عمویش ابوتراب خوانساری و ضیاءالدین عراقی خواند. و از ابو تراب خوانساری، سید حسن صدر و سید ابوالحسن اصفهانی اجازه اجتهاد و روایت دریافت کرد. او علاوه بر تبحر در علوم دینی، بر علوم حساب و هندسه و جبر تسلط داشت و آثار متعددی در این زمینه‌ها نگاشت. سید محمد حسین طباطبائی از شاگردان خاص او بود.[یادداشت ۱] [۸]
فعالیت اجتماعی
گفته می‌شود که حاکم منطقه‌ی «نگر» در گلگت، راجا میر اسکندرخان از آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی تقاضای یک مبلغ فقیه نمود تا وی در آن منطقه به اجرای احکام بپردازد.[۹] به درخواست آیت الله ابوالحسن اصفهانی، خوانساری ریاضی در سال ۱۹۳۶م از راه کشمیر وارد گلگت شد[۱۰] و به تبلیغ دین پرداخت.[۱۱] بعد از وفات میر اسکندرخان، خوانساری روزهای سختی را سپری کرد و بهمین سبب از نَگَر به شهر گلگت رفت و تا آخر عمر همانجا ماند.[۱۲]
آثار
ابوالقاسم خوانساری ریاضی کتابخانه‌ای با کتاب‌های نفیس داشت او بیش از سی اثر تألیف کرد که برخی از آنها عبارتند از:
- اعجاز المهندسین، او الهندسة التی لا یحتاج الی الفرجار (پرگار)
- رسالة الجبر و المقابلة
- رسالة قابلیة تقسیم الاعداد
- رسالة فی استخراج نهایة الخطأ الکعب
- رساله‌های متعدد دیگر در ریاضیات
- اعتقادات، یا تاریخ تمدن
- سیاحات المتفکرین فی آراء الملحدین و المتدینین یا دین بی‌نزاع
- منظومه‌ای بدون الف به فارسی
- حاشیه بر مستدرک الوسائل میرزا حسین نوری
- جزواتی در فقه و اصول.[۱۳]
پانویس
- ↑ قم، حضرت آیت اللہ العظمٰی سید ابوالقاسم خوانساری ریاضی (گلگت) کا 54واں یوم وفات پورے عقیدت و احترام کیساتھ منایا گیا
- ↑ موسوی خوانساری، مقدمۀ روضاتی، ص۸۴-۹۰؛ روضاتی، ۱۳۳۲ش، ص۱۱-۱۴.
- ↑ قم، حضرت آیت اللہ العظمٰی سید ابوالقاسم خوانساری ریاضی (گلگت) کا 54واں یوم وفات پورے عقیدت و احترام کیساتھ منایا گیا
- ↑ آقابزرگ طهرانی، طبقات، نقبا، قسم۱، ص۶۴، قسم۲، ص۶۴۵.
- ↑ قم، حضرت آیت اللہ العظمٰی سید ابوالقاسم خوانساری ریاضی (گلگت) کا 54واں یوم وفات پورے عقیدت و احترام کیساتھ منایا گیا
- ↑ انجم، اسلام گلگت میں، ص۷۴.
- ↑ آقابزرگ طهرانی، طبقات، نقبا، قسم۱، ص۶۴، قسم۲، ص۶۴۵؛ موسوی اصفهانی، ج۲، ص۲۶؛ موسوی خوانساری، مقدمۀ روضاتی، ص۱۹۱.
- ↑ نشریه گلستان قرآن، وابسته به موسسه نمايشگاه‌های فرهنگی ايران آذر ۱۳۸۱ - شماره ۱۳۶.
- ↑ حضرت آیت اللہ العظمٰی سید ابوالقاسم خوانساری ریاضی (گلگت) کا 54واں یوم وفات پورے عقیدت و احترام کیساتھ منایا گی، اسلام ٹائمز
- ↑ قم، حضرت آیت اللہ العظمٰی سید ابوالقاسم خوانساری ریاضی (گلگت) کا 54واں یوم وفات پورے عقیدت و احترام کیساتھ منایا گیا.
- ↑ سعیدی، تاریخ تشیع و عوامل گسترش آن درگلگت و بلتستان، ۱۴۰۰ش، ص۱۳۸.
- ↑ انجم، اسلام گلگت میں، ص۷۴.
- ↑ آقابزرگ طهرانی، الذریعة، ج۳، ص۳۸۴، ج۵، ص۸۷، ج۶، ص۳۳، ج۱۱، ص۶۵، ج۱۷، ص۲، ج۲۱، ص۳۹۱،۳۹۹، ج۲۳، ص۱۰۳؛ موسوی خوانساری، مقدمۀ روضاتی، ص۱۹۱-۱۹۳.
یادداشت
- ↑ سید حسین بادکوبه‌ای از فرط عنايتى كه به تعليم و تربيت نويسنده داشت، براى اين كه مرا به طرز تفكر برهانى آشنا ساخته، به ذوق فلسفى تقويت بخشد، امر فرمود كه به تعليم رياضيات پردازم. در امتثال امر معظم له به درس مرحوم آقا سيد ابوالقاسم خوانسارى كه رياضى‌دان زبردستى بود، حاضر شدم و يك دوره حساب استدلالى و يك دوره هندسه مسطحه و فضايى و جبر استدلالى از معظم له فرا گرفتم.(زندگی‌نامه خودنوشت علامه طباطبایی)
منابع
- منبع مقاله: بر گرفته از مقاله خاندان خوانساری در دانشنامه جهان اسلام، ج۱۶، صص۳۷۷-۳۸۳.
- آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی التصانیف الشیعة، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۸۹۳م.
- آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، نقباء البشر، فی القرن الرابع عشر، محمد، مشهد، قسم۱-۴، ۱۴۰۴ق.
- موسوی اصفهانی، محمدمهدی، احسن الودیعة فی ترجمة اشهر مشاهیر مجتهدی الشیعة، او، تتمیم روضات الجنات، بغداد، ۱۳۸۴.
- روضاتی، محمدعلی، زندگانی حضرت آیت الله چهار سوقی، حاوی شرح حال بیش از یکصد نفر رجال قرون اخیره، اصفهان، ۱۳۳۲ش.
- قم، حضرت آیت اللہ العظمٰی سید ابوالقاسم خوانساری ریاضی (گلگت) کا ۵۴واں یوم وفات پورے عقیدت و احترام کیساتھ منایا گیا، اسلام ٹائمز، درج مطلب: ۶ فوریه ۲۰۱۷م، اخذ مطلب:۵ ژنویه ۲۰۲۴م۔
- سعیدی، فرمان علی، تاریخ تشیع و عوامل گسترش آن درگلگت و بلتستان، قم دار التہذیب، ۱۴۰۰ش.
- انجم، غلام حسین، اسلام گلگت میں، خیرالناس ویلفیر ترست گلگت، ۲۰۰۴م.