ذوالثفنات

مقاله نامزد خوبیدگی
از ویکی شیعه
(تغییرمسیر از ذو الثفنات)
قطعه خوشنویسی «ذوالثفنات» به خط ثلث،‌ اثر محمد المشرفاوی (۱۴۳۹ق).[۱]
امام محمدِ باقر(ع):

از مواضع سجود امام سجاد(ع) هر ساله هفت پینه برگرفته می‌شد چرا که حضرت بسیار نماز می‌خواند؛ این پینه‌ها را جمع می‌کرد و چون که درگذشت همراه با او دفن کردند.[۲]

ذوالثَّفِنات به‌معنای صاحب پینه‌ها و کسی که پیشانی‌اش پینه بسته، از القاب امام سجاد(ع) چهارمین امام شیعیان است.

امام سجاد(ع) را که بر اثر سجده زیاد، در پیشانی[۳] یا دیگر مواضع سجده‌اش اثری می‌ماند، ذو الثفنات می‌نامیدند.[۴] چرا که مواضع سجودش مانند زانوی شتر، پینه می‌بست.[۵] ثَفِنه، به‌معنای پینه زانو و سینۀ شتر است.[۶]

بر پایه روایتی که در بحار الانوار نقل شده، پینه‌های مواضع سجده امام سجاد(ع) به دلیل کثرت نماز وی بوده است.[۷] به‌گفته یعقوبی، تاریخ‌نگار قرن سوم قمری علی بن حسین(ع) هر شبانه‌روز ۱۰۰۰ رکعت نماز می‌خواند.[۸] همچنین بر پایه روایتی که در علل الشرائع از امام محمدِ باقر نقل شده، امام چهارم هر سال دو بار پینه‌ها را از بدنش جدا می‌کرد.[۹] چرا که به هنگام سجده، مانع از رسیدن پیشانی‌اش به زمین بودند[۱۰] او پینه‌ها را جمع می‌کرد و هنگامی که به شهادت رسید، آنها را با او دفن کردند.[۱۱]

همچنین عبداﷲ بن وهَب راسبی،[۱۲] از سران خوارج و علی بن عبدالله بن عباس[۱۳] نیز به ذوالثفنات مشهور بودند.[۱۴]

جستارهای وابسته

پانویس

  1. «ذوالثفنات»، صفحه محمد المشرفاوی در پینترس.
  2. مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۴ق، ج۴۶، ص۶۱.
  3. یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دارصادر، ج۲، ص۳۰۳.
  4. صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۵ق، ج۱، ص۲۳۳.
  5. طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۸۰.
  6. ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۱۳، ص۷۸(ذیل واژه ثفن).
  7. مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۴ق، ج۴۶، ص۶۱.
  8. یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دارصادر، ج۲، ص۳۰۳.
  9. صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۵ق، ج۱، ص۲۳۳.
  10. خصیبی، الهدایة الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۲۱۴.
  11. مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۴ق، ج۴۶، ص۶۱.
  12. بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۴ق، ج۲، ص۳۶۰؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۷۵.
  13. بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۸ق، ج۴، ص۷۱.
  14. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۰، ص۷۹؛ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ۱۳۶۹ش، ج۱، ص۲۵۵.

یادداشت

منابع

  • ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، تحقیق: احمد فارس، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۴ق.
  • ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبة الله، شرح نهج البلاغة، قم، انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی، ۱۴۰۴ق.
  • بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الأشراف(ج۲)، تحقیق: محمدباقر محمودی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۹۷۴م/۱۳۹۴ق.
  • بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الأشراف(ج۴)، تحقیق: عبدالعزیز الدوری، بیروت، جمعیة المستشرقین الألمانیة، ۱۹۷۸م/۱۳۹۸ق.
  • خصیبی، حسین بن حمدان، الهدایة الکبری، بیروت، البلاغ، ۱۴۱۹ق.
  • «ذو الثفنات»، صفحه محمد المشرفاوی در پینترس، تاریخ بازدید:‌ ۲۷ خرداد ۱۴۰۱ش.
  • صدوق، محمد بن علی، علل الشرائع، تحققیق: سید محمدصادق بحرالعلوم، نجف، منشورات المکتبة الحیدریة، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۶م.
  • طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری باعلام الهدی، قم، مؤسسه آل البیت، ۱۴۱۷ق.
  • طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، تحقیق: محمد أبوالفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
  • مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۴ق.
  • مدرس تبریزی، میرزا محمدعلی، ریحانة الادب، تهران، تهران، انتشارات خیام، ۱۳۶۹ش.
  • یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت،‌ دار صادر، بی‌تا.