باب الحوائج (لقب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز ←عباس بن علی و علی اصغر: ویکیسازی |
جز ←منابع |
||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
{{پانویس۲}} | {{پانویس۲}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
* | *ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب، نجف، مطبعة الحیدریه، ۱۳۷۶ق. | ||
*انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، انتشارات سخن، تهران، ۱۳۹۰ش. | *انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، انتشارات سخن، تهران، ۱۳۹۰ش. | ||
* الاوردبادی، محمدعلی، حیاة ابی‌الفضل العباس، در موسوعة العلامة الاوردبادی، دار الکفیل، کربلا، ۱۴۳۶ق. | * الاوردبادی، محمدعلی، حیاة ابی‌الفضل العباس، در موسوعة العلامة الاوردبادی، دار الکفیل، کربلا، ۱۴۳۶ق. | ||
*دهخدا، علی اکبر، لغت‌نامه. | *دهخدا، علی اکبر، لغت‌نامه. | ||
*شبلنجی، مؤمن بن حسن، | *شبلنجی، مؤمن بن حسن، نور الابصار فی مناقب آل بیت النبی المختار صلی الله علیه و آله و سلم، قم، الشریف الرضی. | ||
*شهیدی، عبدالحسین، مدخل باب الحوائج، در دایرة المعارف تشیع، ج۳. انتشارات حکمت، تهران، ۱۳۹۰ش. | *شهیدی، عبدالحسین، مدخل باب الحوائج، در دایرة المعارف تشیع، ج۳. انتشارات حکمت، تهران، ۱۳۹۰ش. | ||
* | *مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۴ق. | ||
* محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، نشر معروف، قم، ۱۳۸۸ش. | * محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، نشر معروف، قم، ۱۳۸۸ش. | ||
*هیتمی، ابن حجر، | *هیتمی، ابن حجر، الصواعق المحرقة فی الرد علی اهل البدع و الزندقة، مکتبة القاهرة، بی‌تا. | ||
{{امام کاظم}} | {{امام کاظم}} | ||
[[ar:باب الحوائج]] | [[ar:باب الحوائج]] | ||
نسخهٔ ۲۹ مهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۱۱:۳۵
بابُ الحَوائِج، به معنای درگاه نیازها یا راه رسیدن به حاجت‌ها، عنوانی است برای اشاره به سه نفر از خاندان اهل بیت؛ امام کاظم (ع)، حضرت عباس (ع) و علی اصغر(ع). بسیاری از شیعیان معتقدند توسل به آنان برای رسیدن به حاجت‌ها بسیار مؤثر است و خداوند به سبب حرمت و شرافت آنان، حاجت افراد را برآورده می‌کند. این لقب در احادیث شیعه به کار نرفته است.
باب الحوائج کیست؟
.jpg)
باب الحوائج به معنای درگاه نیازها است و مجازاً به معنی درگاهی است که در آن نیازها برآورده می‌شود. [۱] این اصطلاح در احادیث رسیده از امامان شیعه به کار نرفته است؛ ولی در فرهنگ عمومی شیعیان برای برخی از خاندان اهل بیت به کار می‌رود. فرهنگ سخن و لغت‌نامه دهخدا این لقب را برای دو نفر به کار برده‌اند: امام موسی کاظم (ع) امام هفتم شیعیان،[۲] و حضرت عباس (ع) فرزند امام علی (ع) و پرچمدار یاران امام حسین در واقعه عاشورا [۳]. اردوبادی نیز در کتابش درباره زندگانی حضرت عباس(ع) به همین شهرت تصریح کرده است. [۴] جواد محدثی در کتاب فرهنگ عاشورا نام علی اصغر(ع)[۵] را نیز با این لقب معرفی کرده است. او کوچکترین فرزند امام حسین بود و در واقعه عاشورا به شهادت رسید.
امام کاظم (ع)
کاربرد این لقب برای امام هفتم شیعیان موسی بن جعفر الکاظم ریشه حدیثی ندارد و شهرت این لقب مربوط به دوران بعد از درگذشت ایشان است. اولین سندی که چنین عبارتی را درباره امام کاظم (ع) به کار برده است، ابن‌شهر‌آشوب (۴۸۸/۹ - ۵۸۸ ق) در کتاب مناقب است: «دفن ببغداد بالجانب الغربی- فی المقبرة المعروفة بمقابر قریش من باب التین- فصارت باب الحوائج»؛[۶] او در منطقه غربی بغداد، در مقبره معروف به قبرستان قریش در نزدیکی باب التین، دفن شد و قبر او به «باب الحوائج» تبدیل شد.
علامه مجلسی در بحار الانوار همین عبارت را در توصیف امام کاظم(ع) آورده است.[۷] در منابع اهل سنت نیز به شهرت امام کاظم به باب الحوائج اشاره شده است. برای مثال ابن حجر هیتمی (متوفای ۹۷۴ق) می‌نویسد: «وی به سبب گذشت و بردباری بسیارش، کاظم نامیده شد و در نزد عراقیان به باب قضاء الحوائج عندالله [یعنی درِ برآوردنِ نیازها نزد خدا] معروف بود ».[۸] شبلنجی از علمای شافعی نیز درباره شهرت این صفت در میان مردم عراق می‌گوید: کاظم [ع] امام بزرگواری بود... و او در نزد مردم عراق به باب الحوائج الی الله معروف بود و این لقب به علت برآورده‌شدن حاجات کسانی است که به او متوسل می‌شوند.[۹] به نوشته دائرة المعارف تشیع، سنیان و شیعیان برای برآورده‌شدن حاجات، به قبر امام کاظم(ع) متوسل می‌شوند.[۱۰]
عباس بن علی و علی اصغر
شیعیان امروزه عباس بن علی فرزند امام علی(ع) و پرچمدار امام حسین(ع) [۱۱]در روز عاشورا و علی اصغر کوچکترین فرزند امام حسین را نیز با عنوان باب الحوائج می‌خوانند.[۱۲] کاربرد این لقب برای این دو شخص در احادیث شیعه نیامده است و تاریخچه کاربرد آن نیز مشخص نیست. به نوشته دائرة المعارف تشیع، استجابت دعا در بارگاه حضرت عباس بارها اتفاق افتاده است.[۱۳]
پانویس
منابع
- ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب، نجف، مطبعة الحیدریه، ۱۳۷۶ق.
- انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، انتشارات سخن، تهران، ۱۳۹۰ش.
- الاوردبادی، محمدعلی، حیاة ابی‌الفضل العباس، در موسوعة العلامة الاوردبادی، دار الکفیل، کربلا، ۱۴۳۶ق.
- دهخدا، علی اکبر، لغت‌نامه.
- شبلنجی، مؤمن بن حسن، نور الابصار فی مناقب آل بیت النبی المختار صلی الله علیه و آله و سلم، قم، الشریف الرضی.
- شهیدی، عبدالحسین، مدخل باب الحوائج، در دایرة المعارف تشیع، ج۳. انتشارات حکمت، تهران، ۱۳۹۰ش.
- مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۴ق.
- محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، نشر معروف، قم، ۱۳۸۸ش.
- هیتمی، ابن حجر، الصواعق المحرقة فی الرد علی اهل البدع و الزندقة، مکتبة القاهرة، بی‌تا.
| نسب |  | |
|---|---|---|
| فرزندان | امام رضا(ع) • حضرت معصومه • شاهچراغ • حمزه • سید محمد عابد • اسحاق • عبدالله عوکلانی • حکیمه • ابراهیم • قاسم • حسین • زیدالنار • اسماعیل • هارون • فهرست فرزندان امام کاظم(ع) • حمزة بن موسی الکاظم(ع) | |
| القاب | ||
| کنیه‌ها | ||
| اصحاب | ||
| خلفای معاصر | ||
| کتاب‌شناسی | ||
| مرتبط | مناظرات امام کاظم(ع) • دعای جوشن صغیر • دعای یا علی یا عظیم • سندی بن شاهک • صریا • کاظمین • حرم کاظمین • سادات موسوی • سید ابراهیم مجاب • واقفیه • نجمه‌خاتون • قیام فخ • بریهه • یحیی برمکی • فضل بن ربیع • علی بن اسماعیل بن جعفر • عیسی بن جعفر • فطحیه • اسماعیلیه • ناووسیه • بشر حافی • کظم غیظ • کنیه‌ها و لقب‌ها • مدفونان در حرم کاظمین | |
- ↑ انوری، فرهنگ سخن، ص۷۰۵
- ↑ دهخدا، لغت‌نامه، ذیل کلمه باب الحوائج
- ↑ دهخدا، لغت‌نامه، ذیل کلمه باب الحوائج. محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۳۱۶
- ↑ الاوردبادی، حیاة ابی‌الفضل العباس، ص۱۳۳
- ↑ محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۳۴۸
- ↑ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۳، ص۴۳۸.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۸ ص۶.
- ↑ ابن حجر هیتمی، الصواعق المحرقة فی الرد علی اهل البدع و الزندقة، مکتبة القاهرة، بی‌تا، ص۲۰۳.
- ↑ نور الابصار فی مناقب آل بیت النبی المختار، مؤمن الشبلنجی، ص۳۳۱.
- ↑ شهیدی، باب الحوائج، ص۱۱
- ↑ شهیدی، باب الحوائج، ص۱۱
- ↑ محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۳۴۸
- ↑ شهیدی، باب الحوائج، ص۱۰