ابوطلحه انصاری
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | زید بن سهل بن اسود بن حرام خزرجی |
| کنیه | ابوطلحه |
| مهاجر/انصار | انصاری |
| درگذشت | ۵۰ یا ۵۱ق؛ مدینه |
| مشخصات دینی | |
| زمان اسلام آوردن | بیعت عقبه |
| حضور در جنگ‌ها | بدر، احد و خندق |
زید بن سَهْل بن اَسْوَد بن حرام خَزْرَجی، معروف به اَبوطَلْحه انصاری، از انصار و صحابی مشهور پیامبر(ص) و از دلاوران و تیراندازان برجسته صدر اسلام، که در جنگ‌های بدر و احد و خندق حضور داشت و روایاتی نیز از پیامبر(ص) نقل کرده است.
همراهی پیامبر(ص)
پیش از هجرت پیامبر، ابوطلحه همراه اهالی یثرب در بیعت عقبه حضور یافت و با پیامبر بیعت کرد[۱] و به عنوان یکی از نُقَبای مردم یثرب انتخاب شد.[۲] نقل شده است پیامبر پس از هجرت به مدینه، بین او و ارقم بن ابی‌ارقم پیمان برادری بست.[۳] در جنگ‌های بدر و احد و خندق و حنین حضور داشت.[۴] در منابع آمده است او در جنگ احد پیشاپیش پیامبر تیر می‌انداخت و صدایی چندان مهیب داشت که پیامبر اکرم(ص) آن را، برای رعب افکندن در دل دشمن، برتر از گروهی از مردان جنگی می‌دانست.[۵]
همچنین درباره او نقل شده است روزی ابوطلحه پس از مشاهده آثار گرسنگی در چهره پیامبر(ص)، ایشان را برای صرف غذا به خانه خود دعوت کرد. پیامبر نیز همراه اصحاب خود به خانه او رفت و به غذای اندکی که فراهم شده بود، دعایی خواند و سپس اصحاب را گروه گروه به خانه فراخواند و همه از آن خوردند و سیر شدند.[۶]
نقل حدیث
ابوطلحه احادیثی از پیامبر اسلام(ص) روایت کرده است. پسرش عبدالله و نواده‌اش اسحاق بن عبدالله و انس بن مالک و عده‌ای دیگر نیز از او روایت کرده‌اند.[۷]
ویژگی‌ها
ابوطلحه بسیار روزه می‌داشت و گفته‌اند: بعد از رحلت رسول خدا(ص) ۴۰ سال زیست و در این مدت جز در بیماری یا مسافرت و روزهای فطر و قربان در بقیه ایام همواره روزه‌دار بود.[۸]
نوشته‌اند پس از وفات پیامبر اکرم(ص)، پیکر ایشان را در قبری که ابوطلحه به روش اهل مدینه کنده بود، قرار دادند.[۹]
مأموریت از سوی خلیفه دوم
وقتی خلیفه دوم هنگام مرگ خود شورایی شش نفره برای تعیین خلیفه پس از خود تشکیل داد، به ابوطلحه دستور داد به همراه پنجاه نفر از انصار بر درِ خانه‌ای که اعضای شورا در آن جمع شده‌اند بایستند و تا سه روز اجازه ندهد کسی خارج یا داخل شود تا آن شش نفر یک نفر را از میان خود انتخاب کنند.[۱۰]
درگذشت
درباره تاریخ و محل مرگ ابوطلحه در منابع اختلاف بسیار است: عده‌ای وفات او را ۳۱، ۳۲، یا ۳۵ق در مدینه ذکر کرده‌اند.[۱۱] به روایت دیگر او در ۷۰ سالگی در ۳۴ق/۶۵۵م درگذشت و عثمان بن عفّان بر جنازه او نماز گزارد.[۱۲]
همچنین گفته‌اند که وی در ۵۱ یا ۵۲ق ضمن سفر برای جنگی دریایی در کشتی درگذشت و بعد از ۶ روز بدون اینکه تغییری در جنازه‌اش پیدا شده باشد، در جزیره‌ای به خاک سپرده شد.[۱۳]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۵۰۴.
- ↑ ذهبی، تاریخ الإسلام، ج۳، ص۴۲۵
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۸۳
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۵۰۴-۵۰۵.
- ↑ واقدی، المغاری، ج۱، ص۲۴۳؛ احمد بن حنبل، مسند، ج۳، ص۲۰۳.
- ↑ ابن کثیر، البدایة و النهایة، ج۶، ص۱۰۵
- ↑ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۶، ص۶۰۸؛ ابن قیسرانی، ج۱،ص۱۴۲؛ نیز نک: احمد بن حنبل، مسند، ج۴، ص۲۸ ۳۰.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۵۰۶؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۴، ص۶۲۴.
- ↑ نک : طبری، تاریخ، ج۳،ص۲۱۳؛ طبرسی، اعلام الوری باعلام الهدی، ص۱۴۴.
- ↑ ذهبی، تاریخ الإسلام، ج۳، ص۳۰۴
- ↑ نک : ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، ج۲، ص۵۵۴؛ طبری تاریخ، ج۴، ص۳۸۰؛ خلیفه بن خیاط، الطبقات، ج۱، ص۲۰۱؛ ابن عماد، شذرات الذهب، ج۱، ص۴۰.
- ↑ ابن حبّان، مشاهیر علماء الامصار، ۱۵.
- ↑ بخاری، التاریخ الصغیر، ج۱، ص۸۷؛ فسوی، المعرفه و التاریخ، ج۳، ص۳۱۹؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، ج۲، ص۵۵۴؛ ؛ نیز نک : ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۵۰۷.
منابع
- ابن‌اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ.
- ابن‌حبّان، محمد بن حبان، مشاهیر علماء الامصار، به کوشش م. فلایش هامر، قاهره، ۱۳۷۹ق/۱۹۵۹م.
- ابن‌حنبل، احمد بن محمد، مسند الإمام أحمد بن حنبل، بیروت، دارصادر.
- ابن‌سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، بیروت، دارصادر، بی‌تا و دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق.
- ابن‌عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، به کوشش علی‌محمد بجاوی، قاهره، مکتبه نهضه مصر.
- ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، به کوشش محمد بن رزی بن طرهونی، عمان، دارالبشیر.
- ابن‌عماد، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، قاهره، ۱۳۵۰ق.
- ابن‌قسیرانی شیبانی، محمد بن طاهر، الجمع بین کتابی ابی نصر الکلاباذی و ابی بکر الاصبهانی فی رجال بخاری و مسلم، بیروت، ۱۴۰۵ق.
- ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت، دار الفکر، بی‌تا
- بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الصغیر، به کوشش محمودابراهیم زاید، بیروت، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.
- خلیفه ابن خیاط، کتاب الطبقات، به کوشش سهیل زکار، دمشق، ۱۹۶۶م.
- ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الإسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۰۹ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری باعلام الهدی، به کوشش علی‌اکبر غفاری، بیروت، ۱۳۹۹ ق/۱۹۷۹م.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری.
- فسوی، یعقوب بن سفیان، المعرفه و التاریخ، به کوشش اکرم ضیاء عمری، بغداد، ۱۴۹۴ق/۱۹۷۴م.
- واقدی، محمد بن عمر، المغاری، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دایرة المعارف بزرگ اسلامی