وقایع الایام (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | ملاعلی تبریزی |
| موضوع | اعمال و وقایع ماه‌های قمری • قیام امام حسین(ع) |
| سبک | روایی • تاریخی • تحلیلی |
| زبان | فارسی |
| مجموعه | ۴جلد |
وَقایعُ الْاَیّام کتابی به زبان فارسی تألیف ملا علی واعظ خیابانی (متوفای ۱۳۲۷ش). این کتاب که در چهار جلد منتشر شده، درباره وقایع و اعمال برخی ماه‌های قمری است. عمده شهرت کتاب به علت دو جلد دوم و چهارم است که به احوال و وقایع ماه محرم و قیام امام حسین(ع) می‌پردازد.
درباره مؤلف
ملاّ علی تبریزی (۱۲۴۵-۱۳۲۷ش)، مشهور به واعظ خیابانی، عالم و واعظ شیعه قرن چهاردهم قمری است. وی از سیدابوالحسن اصفهانی، میرزاعلی آقا شیرازی، شیخ محمدحسین کاشف الغطاء و آقا حسین بروجردی اجازه روایت داشت. تبریزی صاحب بیش از پنجاه تألیف است.[۱]
ساختار و محتوا
وقایع الایام در چهار جلد انتشار یافته و جلد پنجم منتشر نشده و نسخه خطی آن در کتابخانه مرعشی نجفی در قم نگهداری می‌شود.[۲]
- جلد اول: وقایع الایام در احوال رجب و شعبان؛ این جلد به دو ماه رجب و شعبان اختصاص دارد. چاپ نخستین جلد اول در سال ۱۳۲۵ق در چاپخانه کربلایی اسد آقا و به اهتمام محمد اسماعیل فرزند مؤلف صورت گرفت.[۳]
- جلد دوم: وقایع الایام در احوال محرم الحرام؛ این جلد به علت وجود حوادث عظیم و فتنه‌های روزگار نویسنده، هفت سال پس از جلد اول نوشته شد. این کتاب، نخستین بار در سال ۱۳۴۰ق با تَقْریظ[۴] میرزا صادق مجتهد تبریزی در تبریز به چاپ رسید و چاپ مجدد آن با حواشی و تقریظ سید عبدالحمید تبریزی غیاثی در سال ۱۳۵۱ق در چاپخانه آقا اسماعیل در تبریز انجام شد.[۵]
- جلد سوم: وقایع الایام فی احوال شهر الصیام؛ این جلد به احوال ماه رمضان، تفسیر برخی آیات و روایات و شرح حال اصحاب و تابعان می‌پردازد. محمد علی اردوبادی بر کتاب تقریظ زده و در سال ۱۳۵۱ق انتشار یافته است.[۶]
- جلد چهارم: وقایع الایام فی تتمة محرم الحرام؛ این جلد، تتمه و باقیمانده ماه محرم را در بر دارد و پایان تألیف آن ربیع الثانی ۱۳۵۴ق است. میرزا فتاح شهیدی و شیخ جعفر نقدی بر آن تقریظ زده‌اند. این جلد از ۱۳۳ منبع شکل یافته و در سال ۱۳۶۲ق با هزینه دوست مؤلف، مشهدی محمدعلی توتونچی به چاپ رسیده است.[۷]
شهرت کتاب
شهرت کتاب به علت مباحث جلد دوم و چهارم درباره وقایع محرم به ویژه قیام امام حسین(ع) است. مؤلف با بهره‌گیری از منابع فراوان به ذکر واقعه کربلا پرداخته و در بعضی موارد، تحلیل و نظر خود را بیان داشته است. برخی از مطالب این دو جلد از این قرار است:
- فضیلت عزاداری
- ویژگی‌های تربت کربلا
- وقایع عصر تاسوعا
- وقایع شب عاشورا
- شرح حال زینب کبری
- وقایع روز عاشورا
- شهادت امام حسین(ع)
- گریستن انبیا و فرشتگان بر امام حسین(ع)
- وقایع عصر عاشورا
- چگونگی دفن شهدا
- ورود اهل بیت به کوفه و شام
- منازل اسیران اهل بیت.[۸]
از دیدگاه دیگران
سید محمدعلی قاضی طباطبایی در کتاب تحقیق درباره اول اربعین سیدالشهداء، کتاب وقایع الایام را با آنکه از ضعیف و قوی نقل کرده اما به‌دلیل ذکر سند نقل خود، دارای رویه خوبی توصیف می‌کند.[۹]
محمدعلی مدرس تبریزی، وقایع الایام در تتمه محرم را اثری پُربَها و گوهری درخشنده معرفی می‌کند که علاوه بر احیاء آثار اهل‌بیت، شامل مطالب متنوع علمی، تاریخی و ادبی بوده و قابل استفاده برای بزرگ و کوچک است.[۱۰]
پانویس
- ↑ الوان‌ساز خویی، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه آیت‌الله ملاعلی واعظ خیابانی تبریزی، ۱۳۸۵ش.
- ↑ خیابانی، وقایع الایام، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۲۷.
- ↑ خیابانی، وقایع الایام، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۲۷.
- ↑ تقریظ یعنی: مطلبی را در تجمید کتاب یا نوشته‌ای نوشتن.
- ↑ خیابانی، وقایع الایام، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۲۸.
- ↑ خیابانی، وقایع الایام، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۲۸.
- ↑ خیابانی، وقایع الایام، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۲۹.
- ↑ اسفندیاری، کتابشناسی تاریخی امام حسین، ۱۳۸۰ش، ص۱۴۴.
- ↑ قاضی طباطبائی، تحقیق درباره اول اربعین سیدالشهداء، ۱۳۸۳ش، ص۴۰۳.
- ↑ خیابانی، وقایع الایام، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۲۹.
منابع
- اسفندیاری، محمد، کتابشناسی تاریخی امام حسین، تهران، وزارت ارشاد، ۱۳۸۰ش.
- الوان‌ساز خویی، محمد، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه آیت‌الله ملاعلی واعظ خیابانی تبریزی، نسخه‌پژوهی، شماره۳، ۱۳۸۵ش.
- خیابانی تبریزی، علی، وقایع الایام فی تتمة محرم الحرام، تحقیق الوان‌ساز خویی، قم، غرفة الاسلام، ۱۳۸۶ش.
- قاضی طباطبائی، سید محمدعلی، تحقیق درباره اول اربعین حضرت سید الشهدا،، تهران، وزارت ارشاد، ۱۳۸۳ش.
- قمی، عباس، فیض العلام، قم، نور مطاف، ۱۳۸۹ش.